Οι χώρες της ΕΕ έκλεισαν συμφωνίες για τους προτεινόμενους νόμους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, τα ξημερώματα της Τετάρτης, μετά από πολύωρες συνομιλίες και διαπραγματεύσεις, υποστηρίζοντας τη σταδιακή κατάργηση των πωλήσεων αυτοκινήτων ορυκτών καυσίμων το 2035 και ένα ταμείο πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ για την προστασία των φτωχότερων πολιτών από το κόστος του CO2.
Μετά από περισσότερες από 16 ώρες διαπραγματεύσεων, οι υπουργοί περιβάλλοντος από τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν τις κοινές τους θέσεις σε πέντε νόμους, μέρος ενός ευρύτερου πακέτου μέτρων για τον περιορισμό των εκπομπών που προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη αυτή τη δεκαετία.
«Η κλιματική κρίση και οι συνέπειές της είναι ξεκάθαρες και επομένως η πολιτική είναι αναπόφευκτη», είπε ο επικεφαλής της ΕΕ για την κλιματική πολιτική, Φρανς Τίμερμανς, προσθέτοντας ότι πιστεύει ότι η εισβολή στην Ουκρανία από τον κορυφαίο προμηθευτή φυσικού αερίου Ρωσία ώθησε τις χώρες να εγκαταλείψουν τα ορυκτά καύσιμα πιο γρήγορα.
Οι υπουργοί υποστήριξαν βασικά μέρη του πακέτου που πρότεινε για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το περασμένο καλοκαίρι, συμπεριλαμβανομένου ενός νόμου που απαιτεί από τα νέα αυτοκίνητα που πωλούνται στην ΕΕ να εκπέμπουν μηδενικές εκπομπές CO2 από το 2035. Αυτό θα καθιστούσε αδύνατη την πώληση αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Η συμφωνία καθιστά πιθανό ότι η πρόταση θα γίνει δίκαιο της ΕΕ. Οι συμφωνίες των υπουργών θα διαμορφώσουν τη θέση τους στις επικείμενες διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τους τελικούς νόμους. Το Κοινοβούλιο έχει ήδη υποστηρίξει τον στόχο του 2035 για αυτοκίνητα.
Η Ιταλία, η Σλοβακία και άλλα κράτη ήθελαν να καθυστερήσει η σταδιακή κατάργηση έως το 2040. Οι χώρες τελικά υποστήριξαν έναν συμβιβασμό που πρότεινε η Γερμανία, η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτου της ΕΕ, η οποία διατήρησε τον στόχο του 2035 και ζήτησε από τις Βρυξέλλες να αξιολογήσουν το 2026 εάν τα υβριδικά οχήματα ή τα ουδέτερα CO2 τα καύσιμα θα μπορούσαν να συμμορφωθούν με τον στόχο.
Ο Τίμερμανς είπε ότι η επιτροπή θα έχει «ανοιχτό μυαλό», αλλά ότι σήμερα, τα υβριδικά δεν έχουν επαρκείς περικοπές εκπομπών και τα εναλλακτικά καύσιμα είναι απαγορευτικά ακριβά.
Οι προτάσεις για το κλίμα στοχεύουν να διασφαλίσουν ότι η ΕΕ των 27 χωρών – η τρίτη μεγαλύτερη εκπομπή αερίων θερμοκηπίου στον κόσμο – θα επιτύχει τον στόχο της για το 2030 για μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 55% από τα επίπεδα του 1990.
Κάτι τέτοιο θα απαιτήσει από τις κυβερνήσεις και τις βιομηχανίες να επενδύσουν σε μεγάλο βαθμό στην καθαρότερη κατασκευή, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα ηλεκτρικά οχήματα.
Οι υπουργοί υποστήριξαν μια νέα αγορά άνθρακα της ΕΕ για την επιβολή κόστους CO2 στα ρυπογόνα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές και τα κτίρια, αν και είπαν ότι θα ξεκινήσει το 2027, ένα χρόνο αργότερα από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί.
Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, συμφώνησαν να σχηματίσουν ένα ταμείο της ΕΕ ύψους 59 δισεκατομμυρίων ευρώ για να προστατεύσουν τους πολίτες χαμηλού εισοδήματος από το κόστος της πολιτικής για την περίοδο 2027-2032.
Η Λιθουανία ήταν η μόνη χώρα που αντιτάχθηκε στις τελικές συμφωνίες, αφού είχε αναζητήσει ανεπιτυχώς μεγαλύτερο ταμείο μαζί με την Πολωνία, τη Λετονία και άλλους που ανησυχούσαν ότι η νέα αγορά CO2 θα μπορούσε να αυξήσει τους λογαριασμούς ενέργειας των πολιτών.
Η Φινλανδία, η Δανία και η Ολλανδία -οι πιο πλούσιες χώρες που θα πλήρωναν περισσότερα στο ταμείο από όσα θα έπαιρναν πίσω- ήθελαν να είναι μικρότερο.
Οι υπουργοί συσπειρώθηκαν επίσης για μεταρρυθμίσεις στην τρέχουσα αγορά άνθρακα της ΕΕ, η οποία αναγκάζει τη βιομηχανία και τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής να πληρώνουν όταν ρυπαίνουν.
Οι χώρες αποδέχθηκαν βασικά στοιχεία της πρότασης της Επιτροπής για ενίσχυση της αγοράς για μείωση των εκπομπών κατά 61% έως το 2030 και επέκταση της για να καλύψει τη ναυτιλία. Συμφώνησαν σε κανόνες που θα διευκολύνουν την παρέμβαση της ΕΕ ως απάντηση στις αυξήσεις των τιμών του CO2.
Οι υπουργοί υποστήριξαν δύο άλλους νόμους για την ενίσχυση των εθνικών στόχων μείωσης των εκπομπών που οι Βρυξέλλες ορίζουν τις χώρες για ορισμένους τομείς και για την αύξηση των φυσικών καταβόθρων άνθρακα όπως τα δάση.