Κοινωνικό κράτος: Η ασάφεια δεν είναι πάντα δημιουργική

Ο Νίκος Ανδρουλάκης ανέβηκε στο βήμα, εκφώνησε τη δευτερολογία του και οι εργασίες του Συνεδρίου ολοκληρώθηκαν, αφήνοντας όμως αναπάντητο το καίριο ερώτημα: Πώς εννοούν συγκεκριμένα το κοινωνικό κράτος ο Πρόεδρος και το τρίτο σε εκλογική απήχηση κόμμα της χώρας;

Υπήρξε μια αντιδεξιά ρητορική, που αποκλείει κάθε συνεργασία με την Νέα Δημοκρατία, αγνοώντας επιδεικτικά την πραγματικότητα. Ωστόσο, αυτή η ρητορική, καίτοι παρωχημένη, δεν στερείται πλήρως νοήματος, γιατί, με τον τρόπο της, θέτει επί τάπητος το κεντρικότερο φυσιογνωμικό χαρακτηριστικό ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος: ποιο κοινωνικό κράτος;

Επ’ αυτού, ακούστηκαν φωνές, όπως αυτή της Άννας Διαμαντοπούλου, που έκαναν λόγο για ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος, που έχει ανάγκη από νέες ιδέες και πολιτικές συμμαχίες, Κατατέθηκαν άλλοι προβληματισμοί που παραπέμπουν στην ανάγκη για ένα σύγχρονο κράτος κοινωνικών υπηρεσιών.

ΑΝ

Βέβαια, είναι αδύνατη η τήρηση της υπόσχεσης για ένα διευρυμένο κοινωνικό κράτος, όπως αυτό που γνωρίσαμε και στην Ελλάδα κατά την δεκαετία του ’80. Το σύγχρονο διεθνοποιημένο οικονομικό περιβάλλον καθιστά αδύνατη την επιστροφή σε ένα κλασικού τύπου κοινωνικό κράτος. Αυτό βρίσκει πρόσφορο έδαφος μόνο στο πλαίσιο του κλασικού εθνικού κράτους, που είναι περιχαρακωμένο στο πλαίσιο της εδαφικής του επικράτειας. Το ενδεχόμενο αυτό το απέκλεισε ο Ν. Ανδρουλάκης από την πρώτη ημέρα των συνεδριακών εργασιών, στην εναρκτήρια ομιλία του.

Αν εξετάσουμε την πρόταση της πρώην Επιτρόπου, ενός ανθρώπου που δεν αερολογεί, διαπιστώνουμε ότι η εν λόγω πρόταση κινείται πιο κοντά στην πραγματικότητα, γιατί, αφενός, μιλάει για ένα νέου τύπου κράτος πρόνοιας και, αφετέρου, έχει επίγνωση των κομματικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Το ΠΑΣΟΚ σταθεροποιείται σε διψήφια ποσοστά, ο Πρόεδρος χαίρει υψηλότερης δημοφιλίας από τον Α. Τσίπρα, αλλά το άλλοτε κραταιό κόμμα της χώρας απέχει κατά πολύ από το 40% της Νέας Δημοκρατίας και από τις υψηλές δημοσκοπικές καταγραφές της ΝΔ.

Η ΝΔ έχει κάνει την επιλογή της. Η ιδεολογική σημαία που υπηρετεί είναι αυτή του κοινωνικού φιλελευθερισμού, ο οποίος, σε καμία περίπτωση, δεν σημαίνει καπιταλισμός με ένα σεβαστό ποσοστό κρατικής παρέμβασης στη σφαίρα των οικονομικών συναλλαγών των πολιτών. Έχει ως πρωταρχική αξιακή αναφορά την ατομική ελευθερία που, στο πεδίο της οικονομίας, σημαίνει ιδιωτικές οικονομικές πρωτοβουλίες και δημιουργία πλούτου και κράτος με κοινωνικό πρόσημο που αναδιανέμει ένα μέρος του παραγόμενου πλούτου στις πιο ευάλωτες υλικά κοινωνικές ομάδες, ιδίως σε περιόδους οικονομικής κρίσης, μέσα από την έγκληση των οικονομικά ισχυροτέρων και με την ενεργητική συμμετοχή των συσσωματώσεων της σημερινής κοινωνίας πολιτών.

Από την πλευρά του νέου Προέδρου του ΠΑΣΟΚ, αυτόν τον ακολουθεί η φήμη του πραγματιστή πολιτικού. Την επιβεβαίωσε και στο Συνέδριο που μόλις ολοκληρώθηκε, όταν και φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος χρειάζεται, ανάμεσα στα άλλα, και ισχυρά ερείσματα στον συνδικαλιστικό τομέα και επίγνωση της ελέω τεχνολογικής εξέλιξης μείωσης του δημοσίου τομέα. Κι είναι σίγουρο ότι ο Ν. Ανδρουλάκης έχει επίγνωση των δυσχερειών αυτών και ότι δεν επιφυλάσσει για τον εαυτό του πολύ ανώτερη μεταχείριση από εξεγερσιακά ουάου ή αριστερές καφενειακές ατάκες.