Κόμμα πυρηνικά ιδρυτικό της μεταδικτατορικής Ελλάδας, η Νέα Δημοκρατία πήρε το ρίσκο, από την γενέθλια ημέρα της, να συγκροτηθεί και να απευθυνθεί στους πολίτες ως το κατεξοχήν κομματικό υποκείμενο του Φιλελευθερισμού στον τόπο.
Τούτη η ρητή ιδεολογική αναφορά ξάφνιασε πολλούς, ακόμη και στους κόλπους του νεοσύστατου τότε κόμματος. Κι ήταν ένα δυσάρεστο ξάφνιασμα για παλαιότερες γενιές που έσπευσαν, ως αναμενόταν, να βρουν κομματική ταυτότητα στη ΝΔ. Επρόκειτο για φωνές που έφεραν στις αποσκευές τους τη μετεμφυλιακή εθνθκοφροσύνη και έναν αντικομμουνισμό που άρχιζε να ξεθωριάζει.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αδιαφόρησε για το εκλογικό κόστος αυτής της πολιτικής δυσανεξίας. Επιχείρησε να πείσει για την ορθότητα της ιδεολογικής του επιλογής, χωρίς, ωστόσο, να αποστεί από τον ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό.
Στην ίδια φιλελεύθερη τροχιά κινήθηκαν και οι άμεσοι διάδοχοί του στην ηγεσία του κόμματος, με τον Γ. Ράλλη να επιδεικνύει πρωτόφαντα αποθέματα πολιτικής ανεκτικότητας και πολιτικού πολιτισμού και τον Ε. Αβέρωφ να επιμένει ότι «πραγματικά φιλεργατική πολιτική είναι αυτή που προάγει την επιχειρηματικότητα και δημιουργεί θέσεις εργασίας».
Η αναζωογόνηση των φιλελεύθερων ιδανικών θα βρει, ωστόσο, τον πιστότερο εκφραστή της στο πρόσωπο του πατρός Κ. Μητσοτάκη που επιμένει να συνοδεύονται τα αρχικά του κόμματος με τον επιθετικό προσδιορισμό «φιλελεύθερη» και που ενθαρρύνει την ενεργητική ενασχόληση μιας σειράς νεότερων στελεχών με το μάχιμο πολιτεύεσθαι.
Όλα αυτά τα ηγετικά πρόσωπα της ΝΔ θα γευτούν πικρές εκλογικές ήττες λόγω ακριβώς της φιλελεύθερης ιδεολογικής προσήλωσης τους.
Το ίδιο, εξάλλου, θα συμβεί και με τον Μ. Έβερτ, υπέρμαχο του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού, με τον Κώστα Καραμανλή, που δεν έπαψε ούτε στιγμή να δηλώνει «φιλελεύθερος» και με τον Α. Σαμαρά, αταλάντευτο υποστηρικτή του κοινωνικού φιλελευθερισμού.
Ο εμπλουτισμός και η επικαιροποίηση των φιλελεύθερων ιδανικών βρίσκουν στο πρόσωπο του Κυριάκου Μητσοτάκη τον αυθεντικότερο ίσως εκπρόσωπό τους. Αρνείται να συναινέσει σε κάθε ιδέα συγκυβέρνησης με τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στο όνομα του ρεπουμπλικανικού φιλελευθερισμού, που αποστρέφεται, όσο τίποτε, την υποτίμηση των θεσμικών κανόνων της πολιτικής ζωής και που προσπαθεί να συνομιλεί με τα πιο σύγχρονα φιλελεύθερα ρεύματα σκέψης.
Ριζοσπαστικός, κοινωνικός, σύγχρονος: τα επίθετα δεν λείπουν για τον Φιλελευθερισμό που συνιστά την αξονική ιδεολογική προτεραιότητα του κυβερνώντος κόμματος, που, αν μη τι άλλο, αγωνίσθηκε και συνεχίζει να παλεύει για την αποδαιμονοποίηση των – «εκ φύσεως», θαρρείς – κοινωνικώς αναλγήτων φιλελέδων, οι οποίοι βλέπουν, όμως, τις ιδέες της ελευθερίας να κερδίζουν δύσκολες ιδεολογικές αναμετρήσεις διεθνώς.