Η συνταγή της «κουτάλας»

Ο Ντυρκέμ δεν κουράζεται να υπενθυμίζει ότι τα κοινωνικά γεγονότα θέλουν μια απόσταση, προσωπική και χρονική, πριν τα υποβάλουμε στην όποια ερμηνευτική προσέγγιση. Κι, αναμφίβολα, το τρίτο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα σημαντικό κοινωνικό γεγονός, που άπτεται της πολιτικής, κατ’ εξοχήν κοινωνικής διαδικασίας, η οποία, στην προκειμένη περίπτωση, αφορά την κορυφαία εσωτερική στιγμή του κόμματος που καταλαμβάνει τα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ο Α. Τσίπρας επανεξελέγη πρόεδρος του κόμματος, χωρίς καμία άλλη υποψηφιότητα για τον προεδρικό θώκο. Παρά τον εύστοχο, αν και επιδερμικό, χαρακτηρισμό περί συνεδρίου σοβιετικού τύπου, δίχως ανταγωνιστικές υποψηφιότητες, ο Α. Τσίπρας επεδίωξε και κατάφερε να αναλάβει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να καταλαγιάσει, έστω προσωρινά, το υποβόσκον κύμα αντιδράσεων, το οποίο ογκούται στους κόλπους του κόμματος.

Το προεδρικό εγχείρημα προβάλλεται σαν μια ριζοσπαστική πρωτοβουλία αναγέννησης, αλλά ουσιαστικά δεν αποσκοπεί παρά στην επαναβεβαίωση της κυριαρχίας του προέδρου επί του κόμματός του.

Το διάχυτο αίτημα για μια ριζική τομή στην πολιτική φυσιογνωμία και τη λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ, που άλλωστε έχει καταγραφεί σε κομματικές αποφάσεις, χρησιμοποιείται σαν νομιμοποιητικός μανδύας. Ο Α. Τσίπρας ξέρει ότι δεν έχει πλέον το χρονικό περιθώριο πολλών επιλογών και θα επιχειρήσει να εμφανιστεί στην κοινωνική βάση του αριστερού ριζοσπαστισμού ότι παίρνει σοβαρά υπ’ όψη τις έντονες κριτικές στελεχών, που προέρχονται από την αριστερή πτέρυγα του κόμματος.

Μόνο που όλα αυτά τα κομματικά στελέχη συνδέουν άρρηκτα τις κριτικές τους με το αίτημα για το σεβασμό σε θεμελιώδεις ιδρυτικές αρχές του κόμματος, ικανές να επαναθεμελιώσουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται για ταυτοτικές αρχές του κόμματος, που αναφέρονται στην στρατηγική του δημοκρατικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό, στις συνεργασίες επί τη βάσει προγραμματικών αριστερών βάσεων και στην ανοιχτή καταγγελία του στείρου αντιδεξιισμού.

Ο κομματικός μηχανισμός του ΣΥΡΙΖΑ, όπως κάθε κομματικός μηχανισμός, έχει τη δική του εσωτερική λογική, αλλά και ισχυρό το «ένστικτο της αυτοσυντήρησης». Κι αυτό το ένστικτο, κάτω από την πίεση μιας άτυπης προεκλογικής περιόδου, αφού σε κάθε περίπτωση οι εκλογές πρέπει να διεξαχθούν έως το επόμενο έτος, έχει ήδη αρχίσει να ενεργοποιείται, παρότι δεν έχει στραφεί εναντίον του σημερινού προέδρου. Όχι ακόμη, τουλάχιστον.