Ο ΟΗΕ μπροστά στη χαίνουσα πληγή της Ουκρανίας

Μετά την αποσύνθεση της ΕΣΣΔ, μια φιλορωσική κυβέρνηση επεκράτησε στην Ουκρανία μέχρι το 2014. Αντί να εκμεταλλευτεί αυτό το άνοιγμα για να μπορέσει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ή όχι, η Ουκρανία παρέμεινε στους κόλπους της Ρωσίας.

Επομένως, πάνω απ’ όλα δεν εναπόκειται στο ΝΑΤΟ να διαχειριστεί αυτή τη σύγκρουση. Το ΝΑΤΟ είναι  ουσιαστικά μια αμυντική συμμαχία των κρατών – μελών του. Το κύριο βάρος της αποφασιστικής παρέμβασης μετατίθεται στον ΟΗΕ.

Τι κάνει όμως ο ΟΗΕ; Τα Ηνωμένα Έθνη είναι οργανωμένα στη βάση ενός υποδείγματος, που ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες που παρουσίαζε η διεθνής κοινότητα τον προηγούμενο αιώνα. Κι αυτό έχει ως συνέπεια να παρουσιάζουν συχνά τάσεις θεσμικής δυσλειτουργίας, αν όχι θρόμβωσης, αντί να τείνουν προς τον εκσυγχρονισμό τους και τη μεταρρύθμισή τους. Όντας εγκλωβισμένος από δογματικές αντιλήψεις ενός άλλου αιώνα, ο ΟΗΕ παραλύει αντί να τολμήσει τη γενναία αυτομεταρρύθμισή του. Προτιμά συχνά να εκφράζει τη λύπη του για τις συγκρουσιακές καταστάσεις στον πλανήτη από το να διαδραματίζει τον διεθνή ρόλο του στη διατήρηση της ειρήνης. 

Και πράγματι, οποιαδήποτε ενέργεια του ΟΗΕ, ενός οργανισμού ανεξάρτητου από συμμαχίες μεταξύ χωρών, μπλοκάρεται συνεχώς από το δικαίωμα αρνησικυρίας των πέντε μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τρία στα πέντε μέλη συχνά είναι ταυτοχρόνως δικαστές και διάδικοι, είναι σύμμαχα με ένα από τα εμπόλεμα μέρη, με συνέπεια την υποχώρηση του διεθνούς δικαίου και τον ανεπαρκή σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η γενική συνέλευση έχει τη νομικά κατοχυρωμένη δυνατότητα να προβεί στην απαραίτητη και αποτελεσματικότερη αναδιοργάνωσή του και, μάλιστα, το συντομότερο δυνατό.

 Οι πέντε χώρες που κατέχουν αυτή την απαράδεκτη επιταγή ποδοπατούν τις ψήφους του Συμβουλίου Ασφαλείας δεκαπέντε χωρών ή της Γενικής Συνέλευσης 193 χωρών. Πόσο δίκαιο είναι η ψήφος 188 χωρών να θεωρείται ακόμη άκυρη; Σύμφωνα με το ψήφισμα 377, με εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας ή της γενικής συνέλευσης, θα ήταν πολύ εύκολο, χωρίς το βέτο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, να σταλεί η Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών, το σώμα των Κυανόκρανων, στην Ουκρανία από την αρχή του ρωσικής πολεμικής επίθεσης, στην ουδέτερη ζώνη.

Χρόνιες ανεπάρκειες

Ο χρόνος πιέζει σχεδόν ασφυκτικά, πολλές  συγκρούσεις περιμένουν δίκαιες, αμερόληπτες και εφαρμοσμένες λύσεις, για να εξαλειφθούν τα δεινά ολόκληρων πληθυσμών όσο το δυνατόν γρηγορότερα: αναγκαστική μετανάστευση, καταπάτηση δικαιωμάτων, σωματική ακεραιότητα, απώλεια πολιτισμικών κληρονομιών. Πρόκειται για συγκεκριμένους πληθυσμούς, για ανθρώπους, που έχουν το δικαίωμα στην ειρήνη και σε μια ασφαλή ζωή σε αυτόν τον πλανήτη, όπως όλοι μας εξάλλου.

  Ο ΟΗΕ καλείται, λοιπόν, από τις ίδιες τις πιεστικές εξελίξεις να μεταρρυθμιστεί άμεσα για να δράσει επιτέλους, χωρίς να αφήσει άλλο τις συγκρούσεις να χρονίζουν επ’ αόριστον. Για αυτό το λόγο, ιδρύθηκε εξάλλου, αυτή είναι η πρωταρχική αποστολή του. Το αξίζουν οι άδικα βαλλόμενοι λαοί όπου Γης, με τυπικότερο επίκαιρο παράδειγμα την επί ενάμιση μήνα αμυνόμενη Ουκρανία. Ο ΟΗΕ δημιουργήθηκε ακριβώς για να μπορεί να σταματά τις πολεμικές διενέξεις.