Δημοκρατίες χωρίς ελεύθερη οικονομία;

Μόνο ρητορικό δεν είναι το ερώτημα αυτό, παρά το ότι βαδίζουμε στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα.Η κατάρρευση των σοσιαλιστικών καθεστώτων εύλογα θεωρήθηκε ως μία ήττα του οικονομικού ολοκληρωτισμού. Πλέον, όμως, πυκνώνουν κάποιες ακραίες συντηρητικές φωνές που ζητούν «περισσότερη δημοκρατία» σε βάρος όμως στοιχειωδών οικονομικών ελευθεριών των ανθρώπων.

Με αυτόν τον τρόπο επιχειρείται ο στραγγαλισμός πυρηνικών στοιχείων της ανθρώπινης ελευθερίας, αφού χωρίς αυτήν βάλλεται ακόμη και ο ίδιος ο φιλελεύθερος πυρήνας των δημοκρατιών μας. Οι πολιτικές ακροβασίες και οι επιστημονικές ακροβασίες των υποστηρικτών των θέσεων μιας Δημοκρατίας τύπου Πούτιν δεν μπορούν επί μακρόν να παραμένουν αναπάντητες.

Η οικονομική ελευθερία είναι η ηθική, αποτελεσματική εναλλακτική στην καταναγκαστική συλλογικότητα. Σε πλήρη αντίθεση με τη μαρξιστική-λενινιστική ιδεολογία που απορρίπτει και καταστέλλει συστηματικά τα αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα του ανθρώπου, τα ανθρώπινα άτομα σε μια δημοκρατία ελεύθερης αγοράς ελέγχουν τους καρπούς της δικής τους εργασίας και πρωτοβουλίας. Έχουν την εξουσία και το δικαίωμα να κυνηγήσουν τα όνειρά τους μέσω της δικής τους ελεύθερης επιλογής.

Η υπόθεση της ανθρώπινης ελευθερίας θριάμβευσε  τον κόσμο τον περασμένο αιώνα. Καθώς ο 21ος αιώνας προχωρά, ωστόσο, οι υπερασπιστές της ελευθερίας καλούνται να αντιμετωπίσουν τη σκοτεινή ιδεολογία ορισμένων έξαλλων εξτρεμιστών, που συχνά αποκαλούνται «νεοσυντηρητικοί».

Οι δυνάμεις αυτές της αμετροέπειας αμφισβητούν ουσιαστικά το αντικειμενικό γεγονός ότι οικονομική ελευθερία είναι το δικαίωμα στην εργασία και τον οικονομικό αυτοκαθορισμό στη ζωή.

Κι όμως, είναι ιστορικά βέβαιο πια ότι η οικονομική ελευθερία είναι ένα ζωτικής σημασίας σκαλοπάτι προς τη δημοκρατία και ο καλύτερος τρόπος για να εκπληρωθούν οι φιλοδοξίες που συνυφαίνονται με τα οικονομικά δικαιώματα.

Υπενθυμίζοντας ορισμένα αυτονόητα

Η οικονομική ελευθερία, από μόνη της, είναι ένα λεγόμενο αρνητικό ανθρώπινο δικαίωμα, παρόμοιο από αυτή την άποψη με πολλά παραδοσιακά ατομικά και πολιτικά δικαιώματα. Πρόκειται για το βασικό δικαίωμα ενός ατόμου να εργάζεται, να παράγει, να αποταμιεύει και τελικά να ζει τη ζωή του με αξιοπρέπεια χωρίς τον εκφοβισμό και την παραβίαση του κράτους. Πραγματοποιείται ουσιαστικά, όπως τα περισσότερα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, στο βαθμό που η κυβέρνηση απέχει από ενέργειες που θα την περιόριζαν.

Ουσιαστικά, η οικονομική ελευθερία αφορά τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με την ενδυνάμωση των ανθρώπων. Η ενίσχυση και η επέκτασή του εγγυάται το φυσικό δικαίωμα ενός ατόμου να επιτύχει τους στόχους του και στη συνέχεια να κατέχει την αξία αυτού που δημιουργεί. Οι άνθρωποι ποθούν την απελευθέρωση από τη φτώχεια και πεινούν για την αξιοπρέπεια της ελεύθερης βούλησης. Μειώνοντας τα εμπόδια σε αυτά τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, οι δυνάμεις της οικονομικής ελευθερίας δημιουργούν ένα πλαίσιο στο οποίο οι άνθρωποι εκπληρώνουν τα όνειρά τους για επιτυχία.

Υπάρχει μια πρόσθετη διάσταση στη σχέση μεταξύ οικονομικής ελευθερίας και συνολικής ευημερίας που είναι εξίσου σημαντική. Οι κοινωνίες που βασίζονται σε μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία είναι αυτές στις οποίες η κοινωνική πρόοδος στην υγεία, την εκπαίδευση και την προστασία του περιβάλλοντος είναι πιο αξιοσημείωτη. Η προώθηση της οικονομικής ελευθερίας αφορά στην πραγματικότητα τη θέσπιση πολιτικών που δημιουργούν μια δίκαιη αγορά για εργασία, αγαθά και ιδέες.

Οικονομική ελευθερία: ζωτικός πνεύμονας της Δημοκρατίας

Η διατήρηση και η προώθηση της οικονομικής ελευθερίας τείνει να παρέχει πιο γόνιμο έδαφος για αποτελεσματική δημοκρατική διακυβέρνηση. Δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ασκούν μεγαλύτερο έλεγχο στις καθημερινές διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Με αυτόν τον τρόπο, η οικονομική ελευθερία τείνει να καλλιεργεί την κοινωνία των πολιτών και την πολιτική μεταρρύθμιση επίσης. 

Έτσι, λοιπόν, η οικονομική ελευθερία καθιστά δυνατή την αντιστάθμιση της πολιτικής εξουσίας από ανεξάρτητες πηγές πλούτου και ενθαρρύνει την καλλιέργεια μιας πιο πλουραλιστικής κοινωνίας.

Η επιδίωξη μεγαλύτερης οικονομικής ελευθερίας είναι επομένως ένα σημαντικό σκαλοπάτι προς τη Δημοκρατία. Όσοι την επικαλούνται λοιπόν για να την προασπίσουν και να την «ουσιαστικοποιήσουν» θα πρέπει προηγουμένως να εμπεδώσουν καλύτερα αυτή τη θεμελιώδη δημοκρατική αρχή. Στο όνομα της Δημοκρατίας προφανώς.