Σιτηρά Ουκρανία: Μεγαλώνει η ανησυχία για επισιτιστική κρίση

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται η Ευρώπη ετοιμάζεται να υποστεί μία επισιτιστική κρίση. Ο λόγος είναι ότι η χώρα που βρίσκεται υπό ρωσική εισβολή είναι και μία τεράστια αγροτική δύναμη, η οποία τροφοδοτεί την Ευρώπη με πάνω από το 50% των προϊόντων. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί πως η Κυβέρνηση έχει ήδη ετοιμάσει σχέδιο για την περίπτωση αυτή. 

Πέρα όμως από την Ουκρανία, οι αποθήκες της Ινδίας είναι γεμάτες με σιτηρά, ενώ οι Ινδοί αγρότες προετοιμάζονται για άλλη μία σεζόν-ρεκόρ. Η χώρα είναι η μεγαλύτερη παραγωγός σιτηρών του κόσμου μετά από την Κίνα, ενώ ενδέχεται να εξάγει περίπου 12 εκατομμύρια τόνους σίτου στην παγκόσμια αγορά τη σεζόν 2022-2023, σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg, ξεπερνώντας κατά πολύ τους 8,5 εκατομμύρια τόνους της σεζόν 2021-2022.

Η Ινδία ετοιμάζεται να γίνει σημαντικός παίκτης στην αγορά σιτηρών

Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων βρίσκονται ήδη σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο δεδομένου του πολέμου στην Ουκρανία, αποκλείοντας δύο σημαντικές σιτοπαραγωγές χώρες από την παγκόσμια αγορα. Η έλλειψη της παγκόσμιας αγοράς και οι αύξηση των τιμών έχουν, πια, μετατρέψει τον ινδικό σίτο σε προϊόν με άκρως ανταγωνιστικές τιμές.  Η Ινδία, έχοντας γεμάτες αποθήκες μετά από μία 5ετία πλεονάσματος, μπορεί -πια- να εξάγει άφοβα προς τις χώρες της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής και να αντισταθμίσει οποιεσδήποτε κοινωνικές αναταραχές οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία νέα Αραβική Άνοιξη.

Η Ινδία βρίσκεται ήδη σε διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο, την Κίνα, την Τουρκία, τη Βοσνία, το Σουδάν, τη Νιγηρία και το Ιράν. Σύμφωνα με το ινδικό υπουργείο Εμπορίου, οι εξαγωγές σιτηρών έχουν ήδη τετραπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι. Η διάρκεια της αποστολής των σιτηρών προφανώς θα είναι μεγαλύτερη σε σχέση με αυτή από τα χωράφια της Μαύρης Θάλασσας, αλλά -σύμφωνα με το Foreign Agricultural Service του USDA- η χώρα είναι πανέτοιμη να γίνει σημαντική εξαγωγέας φθηνού σιταριού.

Η Αυστραλία, άμεση ανταγωνιστής της Ινδίας, ήδη νιώθει την πίεση των αγορών δεδομένης της φθηνότερης τιμής του ινδικού σίτου. Σημειωτέον πως, σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα, οι αποθήκες της κυβέρνησης της Ινδίας περιέχουν 23 τόνους σιταριού, τριπλάσιο ποσοστό από το απαιτούμενο.

Η κατάσταση στις χώρες της Αφρικής

Το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των τροφίμων του πλανήτη βρίσκονται μόνο σε λίγες χώρες φανερώνει και ότι όλες μαζί οι χώρες της Βόρειας Αφρικής, οι οποίες είναι εξαρτημένες από την εισαγωγή σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα, διαθέτουν μόνο το 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων σιταριού.

Με τα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο, η Κίνα είναι η καλύτερα προετοιμασμένη χώρα σε περίπτωση παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης. Από το 2008, το Πεκίνο έχει δώσει προτεραιότητα στην επισιτιστική ασφάλεια και έχει χτίσει τα τεράστια αποθέματά του. Με την πανδημία, η Κίνα αύξησε ακόμη περισσότερο τις εισαγωγές τροφίμων. Το 2020, αγόρασε 26% παραπάνω σιτηρά και σπόρους ελαίων σε σχέση με το 2019. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 11% ακόμη το 2021 και συνεχίζουν να ανεβαίνουν τους πρώτους μήνες του 2022.

Τι ισχύει για την Αίγυπτο και την Σομαλία

Οι χώρες που έχουν υψηλά αποθέματα μπορούν να αποφύγουν τις αυξήσεις τιμών που έχει φέρει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Έτσι, οι πολίτες θα προφυλαχτούν από τον πληθωρισμό και τις ανατιμήσεις στα τρόφιμα. Οι διαφορές, όμως, μεταξύ των χωρών είναι τεράστιες. Η Κίνα ανακοίνωσε στα τέλη του 2021 ότι έχει επάρκεια σιταριού για άλλους 18 μήνες. Μάλιστα, οι τιμές στο σούπερ μάρκετ έχουν πέσει κατά 3,9% τον φετινό Φεβρουάριο σε σχέση με πέρσι.

Αντίθετα, η Αίγυπτος έχει αποθέματα για μόλις 4,5 μήνες και χώρες, όπως η Σομαλία και το Μπενίν, βλέπουν τις προμήθειες τροφίμων τους να εξαντλούνται. Στη συντριπτική πλειονότητα των χωρών παγκοσμίως, τα αγαθά στο σούπερ μάρκετ έχουν ακριβύνει.

Στον μύθο του Αισώπου, το τζιτζίκι τραγουδούσε το καλοκαίρι και τον χειμώνα πέθανε από την πείνα, ενώ το εργατικό μυρμήγκι είχε επάρκεια τροφίμων. Μετά από τα συνεχόμενα σοκ της πανδημίας και του πολέμου, πολλές χώρες ίσως επιλέξουν να ακολουθήσουν το παράδειγμα του μυρμηγκιού.