Κίνα Ευρώπη: Προσπάθεια αποδυνάμωσης της Ρωσίας

Σημαντική ημέρα για την Ευρώπη, η σημερινή Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ με την Κίνα. Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η Κίνα να απόσχει από τη χορήγηση βοήθειας στη Ρωσία για την παράκαμψη των δυτικών κυρώσεων.

Από την άλλη, κατά τη σύνοδο κορυφής των δύο πλευρών, το Πεκίνο θα επιδιώξει επανεκκίνηση της σχέσης με την Ευρώπη που δοκιμάζεται οικονομικά από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, που θα εκφραστούν εξ ονόματος των «27», θα συνομιλήσουν μέσω τηλεδιάσκεψης με τον Κινέζο πρωθυπουργό Λι Κετσιάνγκ και κατόπιν με τον πρόεδρο Σι Ζινπίνγκ.

Που θα επικεντρωθούν οι συνομιλίες

Οι συνομιλίες «θα επικεντρωθούν στον ρόλο που καλούμε την Κίνα να διαδραματίσει, να ασκήσει όλη την επιρροή και την πίεση που απαιτούνται στη Ρωσία. Δεν ήταν αυτός ο αρχικός σκοπός της συνόδου» αλλά «έγινε απαραίτητο», συνόψισε την Πέμπτη ο Γάλλος υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Κλεμάν Μπον.

«Είναι απαραίτητο να μάθουμε αν η Κίνα θα ασκήσει την επιρροή της για να κηρυχθεί κατάπαυση του πυρός» και να οργανωθούν «ανθρωπιστικοί διάδρομοι» ή εάν θα βοηθήσει «τη Μόσχα να παρακάμψει» τις κυρώσεις, αυξάνοντας τις αγορές ρωσικών υδρογονανθράκων ή προσφέροντας οικονομική βοήθεια, είπε από την πλευρά του ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Άρνηση καταδίκης της ρωσικής εισβολής από το Πεκίνο

Το Πεκίνο αρνείται να καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στις αρχές Μαρτίου, η κινεζική κυβέρνηση εξήρε τη «σταθερή σαν βράχο» φιλία της Κίνας με τη Ρωσία, ενώ υπενθύμισε τις «λογικές» ανησυχίες της Μόσχας για την ασφάλειά της. Οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν να επηρεάσουν «τον στρατηγικό υπολογισμό των Κινέζων ηγετών», προειδοποιώντας τους για «το οικονομικό κόστος που θα υποστούν σε περίπτωση που προσφέρουν υποστήριξη στη Ρωσία», εκτιμά ο αναλυτής Γκρέγκορ Στετς του γερμανικού ινστιτούτου MERICS.

Ο τρόπος που αντιδρά η Κίνα της επιτρέπει «να παραμένει το πλευρό της Ρωσίας χωρίς να πληρώνει το τίμημα. Αν δεν της ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση, θα προσφέρει περισσότερη βοήθεια στον Πούτιν», υπερθεματίζει ο Γερμανός ευρωβουλευτής Ράινχαρτ Μπουτικόφερ (Πράσινοι). Ωστόσο η ΕΕ είναι αιχμάλωτη της αλληλεξάρτησής της με το Πεκίνο: απορροφά το 15% των εξαγωγών του ασιατικού γίγαντα, που της προμηθεύει πολλά μεταποιημένα αγαθά και συστατικά καίριας σημασίας. Η Κίνα αντιπροσωπεύει εξάλλου το 10% των εξαγωγών των «27», είναι αγορά-κλειδί, ειδικά για τις γερμανικές βιομηχανίες.

ΕΕ και Κίνα υπέγραψαν στα τέλη του 2020, με την ώθηση του Βερολίνου, φιλόδοξη συμφωνία για τις επενδύσεις. Όμως η επικύρωσή της παραμένει παγωμένη, εν μέσω ευρωπαϊκών κυρώσεων για τις φερόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η καταναγκαστική εργασία στην επαρχία Σιντζιάνγκ, καθώς και των αντιμέτρων του Πεκίνου σε ευρωβουλευτές και Ευρωπαίους ερευνητές. Άλλη αιτία τριβών αποτελεί το μποϊκοτάζ τις Κίνας στις εισαγωγές από τη Λιθουανία μετά το άνοιγμα διπλωματικής αντιπροσωπείας της Ταϊβάν στη βαλτική χώρα.

Φιλία «χωρίς όρια»

Για τη Βαλερί Νικέ του γαλλικού Ιδρύματος Στρατηγικής Έρευνας, «ο κίνδυνος» είναι η Κίνα να πουλήσει σε πολύ υψηλή τιμή «την ουδετερότητά της» για να εξασφαλίσει «παραχωρήσεις όπως η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων όσον αφορά τη συμφωνία για τις επενδύσεις». Την Τετάρτη (30/3), ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Σεργκέι Λαβρόφ, επισκεπτόμενος την Κίνα, έλαβε την επαναβεβαίωση της φιλίας «χωρίς όρια» των δύο κρατών έναντι των ΗΠΑ, εν ονόματι της οικοδόμησης μιας «νέας παγκόσμιας πολυπολικής τάξης», όραμα που προκαλεί στους δυτικούς ανησυχία για την ανάδυση αυτού που αποκαλούν «αυταρχικό» μπλοκ.

«Η ιδέα ότι θα αποσπαστεί η Κίνα από τη Ρωσία είναι απατηλή. Όταν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η προσοχή των ΗΠΑ θα στραφεί κατά προτεραιότητα, και όχι με φιλικό πνεύμα, προς την Κίνα, που έχει επομένως συμφέρον να συνεχίσει τη συνεργασία της» με τον γείτονά της, κρίνει η Σιλβί Μπερμάν, πρώην πρεσβεύτρια της Γαλλίας τόσο στη Μόσχα όσο και στο Πεκίνο.

Υπενθύμισε ότι η Κίνα είναι κάθε άλλο παρά απομονωμένη, ότι αρκετές χώρες (Ινδία, Πακιστάν, Νότια Αφρική, Βραζιλία) αποφεύγουν επίσης να επικρίνουν τη Μόσχα. Για το Πεκίνο, οι Ευρωπαίοι αφέθηκαν να παρασυρθούν σε μια σύρραξη, υποκινητής της οποίας ήταν η Ουάσινγκτον και η οποία αποκάλυψε τα τρωτά σημεία της Δύσης.

«Θετική ενέργεια»;

Με δεδομένη την εξάρτησή της από το αέριο της Ρωσίας, «η Ευρώπη πιθανόν πυροβόλησε το πόδι της» όταν αποφάσισε να ακολουθήσει τις «αμερικανικές κυρώσεις», σχολίασε σαρκαστικά η αγγλόφωνη εφημερίδα Global Times, η οποία εκφράζει συχνά τον κινεζικό εθνικισμό. Απέρριψε οποιαδήποτε σύνδεση των σχέσεων ΕΕ-Κίνας και της κρίσης ανάμεσα στους Ευρωπαίους και τη Ρωσία εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία – ζητήματα τα οποία αντιθέτως, για τον ανώτερο Ευρωπαίο αξιωματούχο, είναι «άρρηκτα συνδεδεμένα».

Ερωτηθείς για τη σύνοδο την Πέμπτη, ο εκπρόσωπος της κινεζικής διπλωματίας Γουάνγκ Γουένμπιν είπε ότι το Πεκίνο επιθυμεί να συνεχιστεί η «ανάπτυξη των (διμερών) σχέσεων», θέλει να υπάρξει περισσότερη «σταθερότητα και θετική ενέργεια σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον περίπλοκο και ταραγμένο», χωρίς καμία ονομαστική αναφορά στην Ουκρανία.

Για τον Γουάνγκ Γιγουέι, ειδικό για την Ευρώπη στο πανεπιστήμιο Renmin του Πεκίνου, η Κίνα, όπως και η ΕΕ, εύχεται να τελειώσει το συντομότερο ο πόλεμος στην Ουκρανία. «Φαντάζομαι η Κίνα θα θελήσει να αξιοποιήσει αυτή τη σύνοδο για να συζητήσει με την ΕΕ το πώς θα μπορούσαν να δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα έκαναν αποδεκτό για τον Πούτιν» να τερματίσει αυτή που το Κρεμλίνο αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», συνόψισε. Η Κίνα εκφράζει ανησυχίες πως ευρωπαϊκές χώρες υιοθέτησαν σκληρή γραμμή στην εξωτερική πολιτική τους επηρεασμένες από τις ΗΠΑ και έχει απαιτήσει οι Βρυξέλλες να «αποκλείσουν κάθε εξωτερική ανάμιξη» στη διμερή σχέση.