Ενέργεια: Οι μεγάλες ανατιμήσεις περιορίζουν τις αντοχές των κρατών – Γραμμή άμυνας από τον ευρωπαϊκό νότο

Κοινή γραμμή άμυνας με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη για να αντιμετωπιστεί η πληγή της ακρίβειας που εκτίναξε ο πόλεμος της Ουκρανίας, αναζητά η ελληνική κυβέρνηση.

Ήδη, στη φωτιά της ενεργειακής κρίσης λόγω των μεγάλων διακυμάνσεων των τιμών του φυσικού αερίου που επηρεάζει και τον ηλεκτρισμό έχουν πέσει από τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, μαζί με τα μέτρα του Απριλίου 3,7 δισ. ευρώ.

Καθώς ο γολγοθάς της κρίσης δεν προβλέπεται να σταματήσει αν δεν υπάρξει κατάπαυση του πυρός, οι ανάγκες χρηματοδότησης των λογαριασμών θα συνεχίσουν να υπάρχουν, δοκιμάζοντας τις αντοχές των κρατών της ΕΕ αλλά και των πολιτών που καλούνται να καταβάλλουν το αυξημένο κόστος ενέργειας.

Οι επιδοτήσεις από το κράτος

Η ανησυχία για την κυβέρνηση μεγαλώνει καθώς η πολιτική της κρατικής στήριξης έχει πλέον και δημοσιονομικό πρόσημο αφού με εξαίρεση τις επιδοτήσεις στο ρεύμα και το φυσικό αέριο που θα συνεχίσουν να στηρίζονται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης με έσοδα από τους ρύπους και το πλεόνασμα των ΑΠΕ ύψους 636 εκ. ευρώ, τα υπόλοιπα 500 εκατ. ευρώ θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η κρατική ενίσχυση, όπως αναγνώρισε προχθές ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, δεν μπορεί να καλύψει παρά μέρος μόνο της ζημιάς, λέγοντας ότι «κάνουμε το καλύτερο στο πλαίσιο του εφικτού, ώστε να περιορίσουμε τις σημαντικές αρνητικές συνέπειες της ακρίβειας στο πορτοφόλι του πολίτη».

Καθώς η πολιτική αυτή προβλέπεται να έχει συνέχεια, χρειάζεται να υπάρξει ένα ενιαίο ευρωπαϊκό μέτωπο κατά της ακρίβειας, θέμα που βρέθηκε στο επίκεντρο και της τετραμερούς συνάντησης στην Ρώμη που είχαν χθες οι ηγέτες της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας (ο κ. Μητσοτάκης συμμετείχε με τηλεδιάσκεψη), επιβεβαιώνοντας το κοινό μπλοκ κατά των υψηλών τιμών και της κερδοσκοπίας που συγκροτούν οι χώρες του νότου.

Πρόκειται για μια συνάντηση με ενεργειακή ατζέντα και ιδιαίτερο συμβολισμό, λίγες μέρες πριν την σύνοδο κορυφής της επόμενης εβδομάδας 24 και 25 Μαρτίου όπου τα μέτρα ανάσχεσης των ανατιμήσεων θα τεθούν επί τάπητος από τα 27 κράτη-μέλη προκειμένου να δοθούν οι τελικές κατευθύνσεις στην Κομισιόν.

Εκεί αναμένεται να ζυγιστεί και η ελληνική πρόταση των έξι σημείων που παρουσίασε προ ημερών στις Βερσαλλίες ο κ. Μητσοτάκης, προτείνοντας μεταξύ άλλων πλαφόν στις χονδρεμπορικές τιμές του φυσικού αερίου στην Ολλανδική πλατφόρμα συναλλαγών (ΤΤF), ακόμη και όρια στο μεικτό περιθώριο κέρδους των εγχώριων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας.

Μέτρα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ισοδύναμες λύσεις αν οι Ευρωπαίοι απορρίψουν μια ενιαία πολιτική στον τομέα αυτό και στηρίζονται στην λογική της διαχείρισης των υπερκερδών (τα αποκαλούμενα και ως windfall profits), τα οποία προκύπτουν από την λειτουργία των χονδρεμπορικών αγορών ενέργειας και τα οποία έχει γίνει σημαία της ελληνικής βιομηχανίας για να υποχωρήσουν οι τιμές.

Η εγχώρια πάντως αγορά ηλεκτροπαραγωγής αλλά και επιστημόνων παρακολουθεί με σκεπτικισμό τις προτάσεις αυτές και όσο και αν αντιλαμβάνεται τις επιπτώσεις των ανατιμήσεων στην κατανάλωση και τον πληθωρισμό, υποστηρίζει για παράδειγμα ότι η πολιτική πλαφόν ενέχει κινδύνους καθώς μπορεί να στερήσει φυσικό αέριο από τις αγορές αφού τα πλοία LNG θα προτιμήσουν προορισμούς που πληρώνουν μεγαλύτερες αμοιβές.

Χιονοστιβάδα μέτρων στις αγορές της ΕΕ

Το ενεργειακό κόστος έχει εκτιναχθεί στα ύψη σε ολόκληρη την ΕΕ και προς ώρας όλες οι χώρες το αντιμετωπίζουν σε εθνικό επίπεδο σε μια προσπάθεια να μειώσουν τις τιμές.

Η κυβέρνηση της Ισπανίας, έχει δηλώσει ότι εάν δεν επιτευχθεί συναίνεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα λάβει και πρόσθετα μέτρα από μόνη της για να διασφαλίσει τη μείωση των τιμών. «Εξετάζουμε διαφορετικούς τρόπους για να το κάνουμε αυτό, από κρατικές ενισχύσεις και φόρους μέχρι πλαφόν στις τιμές».

Στις 8 Μαρτίου, η Ισπανία σημείωσε ρεκόρ στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με 544,98 ευρώ/MWh, και έσπασε το ιστορικό υψηλό της προηγούμενης ημέρας κατά 100 ευρώ σε μόλις 24 ώρες. Το ηλεκτρικό ρεύμα ήταν πιο ακριβό μεταξύ 7 μ.μ. και 9 μ.μ., κοστίζοντας το αστρονομικό ποσό των 700 €/MWh.

Η Γαλλία από την πλευρά της, έχει καταστρώσει ένα «σχέδιο ανθεκτικότητας» στην κρίση με εκτιμώμενο κόστος 6,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα προχώρησε σε μείωση της τιμής της βενζίνης από την 1η Απριλίου κατά 0,15 ευρώ ανά λίτρο. Αντίστοιχα, η Πορτογαλία ανακοίνωσε μηνιαία επιδότηση για την τιμή του καυσίμου 0,40 ευρώ ανά λίτρο.

Η ιταλική κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε ένα πακέτο μέτρων ύψους 5,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από τον Φεβρουάριο για να διατηρήσει υπό έλεγχο τους λογαριασμούς των νοικοκυριών.

Η Γερμανία, αποφάσισε πρόσφατα να διπλασιάσει την κρατική στήριξη για τους λογαριασμούς θέρμανσης, έχοντας δεσμεύσει ένα πακέτο βοήθειας για τους πιο ευάλωτους ενώ εξετάζονται και πρόσθετα μέτρα στις τιμές των καυσίμων κίνησης.