Παρά την καταστολή, η αντίθεση στον πόλεμο της Μόσχας στην Ουκρανία κινητοποιεί Ρώσους πολίτες. Κάποιοι συνεχίζουν να το εκδηλώνουν στους δρόμους, αλλά ακόμη περισσότεροι δημιουργούν πίσω βάσεις στο Διαδίκτυο, παρακάμπτοντας τους περιορισμούς μέσω της χρήσης κοινωνικών δικτύων, κρυπτογραφημένων μηνυμάτων και διακομιστών VPN, που λειτουργούν στην πράξη ως κρυπτογραφημένοι διακομιστές αναμετάδοσης ανάμεσα σε προσωπικές συσκευές αναμετάδοσης και το Διαδίκτυο.
Γιατί όχι, δεν συμφωνούν όλοι οι Ρώσοι με αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία . Και παρόλο που παραμένει μειοψηφία στη δημόσια έκφρασή του λόγω καταστολής, το αντιπολεμικό κίνημα κινητοποιείται στο Διαδίκτυο, κυρίως μέσω των κοινωνικών δικτύων και των κρυπτογραφημένων υπηρεσιών ανταλλαγής μηνυμάτων όπως το Telegram και το Signal. Στο Twitter, το hashtag #ЯпротивВойны (“Είμαι ενάντια στον πόλεμο”) είναι εξαιρετικά διαδεδομένο.
6.489 κρατούμενοι σε πέντε ημέρες
Φυσικά, στη Ρωσία, η κινητοποίηση φαίνεται πιο παρούσα πίσω από τις οθόνες, γιατί, στη χώρα του Πούτιν, όποιος δείχνει ανοιχτά στο πεζοδρόμιο την αντίθεσή του στον πόλεμο, κινδυνεύει να συλληφθεί και να καταδικαστεί.
Τα στοιχεία που δημοσιεύει καθημερινά η ΜΚΟ OVD – Info, ένα ανεξάρτητο ρωσικό πρόγραμμα μέσων ενημέρωσης για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με στόχο την καταπολέμηση της πολιτικής δίωξης είναι αποκαλυπτικά. «Μετρήσαμε τουλάχιστον 6.489 κρατούμενους σε πέντε ημέρες. Αυτό είναι αρκετό για να μας δείξει τον αριθμό των ανθρώπων που είναι έτοιμοι να βγουν στους δρόμους και να εκφράσουν την άποψή τους», σύμφωνα με τους εκπροσώπους της εν λόγω ΜΚΟ.
Περισσότερες από 3.100 συλλήψεις στη Μόσχα, περισσότερες από 2.000 στην Αγία Πετρούπολη, εκατό στο Αικατερινούπολη και μερικές δεκάδες σε άλλες λιγότερο πυκνοκατοικημένες πόλεις της χώρας, ανέφερε μια ανάρτηση στο Facebook από τη ΜΚΟ την περασμένη κιόλας Τρίτη. Η καταστολή δεν εμποδίζει χιλιάδες Ρώσους να αψηφήσουν τον νόμο για να δείξουν την απόρριψή τους για τον πόλεμο, αλλά σε αυτή τη χώρα των 144 εκατομμυρίων περίπου κατοίκων, η συντριπτική πλειονότητα όσων αντιτίθενται στον πόλεμο προτιμούν να έχουν χαμηλό προφίλ.
“Στο χέρι των Ρώσων”
Στα κοινωνικά δίκτυα, πολλά μηνύματα μαρτυρούν τόσο το σθένος ορισμένων Ρώσων να δείξουν την αντίθεσή τους στον πόλεμο και την κυβέρνηση, όσο και την απροθυμία τους να το διακηρύξουν στους δρόμους.
«Στη Δύση, οι ξένοι γράφουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης “Είναι στο χέρι των Ρώσων να σταματήσουν τον δικτάτορα», αλλά πώς στο διάβολο; Αυτό το τέρας θα συντρίψει κάθε διαμαρτυρία», γράφουν τα σχόλια κάτω από σχετικές αναρτήσεις στο Facebook.
Η επίδειξη αντίθεσης στις αποφάσεις της ρωσικής κυβέρνησης φαίνεται, πράγματι, πολύ λιγότερο επικίνδυνη στο Διαδίκτυο από ό,τι στον δρόμο, παρά τις προσπάθειες των ρωσικών αρχών να προσπαθήσουν να ελέγξουν και να λογοκρίνουν δημοφιλείς διαδικτυακούς τόπους.
Σε μια προσπάθεια να φιμώσουν τις αντίθετες φωνές, οι οποίες είναι πολύ παρούσες στον Παγκόσμιο Ιστό, οι αρχές απείλησαν ότι θα επιβάλουν πρόστιμα σε αρκετά ρωσικά ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης ή θα τα μπλοκάρουν εάν δεν αφαιρέσουν ορισμένες δημοσιεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η HumanRightsWatch ανησυχεί ιδιαίτερα για την απότομη αύξηση της λογοκρισίας. Εδώ και λίγες μέρες, το Facebook και το Twitter βρίσκονται στο στόχαστρο του Roskomnadzor, του αστυνομικού επικοινωνιών στη Ρωσία, ο οποίος πλέον περιορίζει την πρόσβαση των Ρώσων πολιτών σε αυτά.
Βέβαια, η διαδικτυακή διαμαρτυρία δεν επαρκεί για την αναχαίτηση της επεκτατικής πολιτικής. Χρησιμεύει, ωστόσο, ως μια αφετηρία για την ευαισθητοποίηση ευρύτερων κοινωνικών ομάδων στη Ρωσία.