Μία αρχαία γηγενής γλώσσα στη Χιλή, τον βαθύ νότο της Νότιας Αμερικής έχει πια, σχεδόν εξαφανιστεί μετά τον πρόσφατο θάνατο της τελευταίας γυναίκας, που τη μιλούσε άρτια και αποτελούσε τον τελευταίο εναπομείναντα φύλακα του προγονικού αυτού πολιτισμού. Είχε ωστόσο επίγνωση του ρόλου και της ευθύνης της, απέναντι στην ιστορία και είχε μεριμνήσει να κάνει κάτι για τη διάσωση αυτής της διαλέκτου, ακόμα και μετά από τον θάνατό της.

Η Cristina Calderon πέθανε την Τετάρτη, σε ηλικία 93 ετών. Είχε μάθει απταίστως τη γλώσσα Yamana της κοινότητας Yagan και μετά τον θάνατο της αδερφής της το 2003 ήταν το τελευταίο άτομο στον κόσμο που μπορούσε να τη μιλήσει. Η ίδια πάλεψε για να σώσει τις γνώσεις της δημιουργώντας ένα λεξικό της γλώσσας με μεταφράσεις στα Ισπανικά.

«Μαζί της έχει φύγει ένα σημαντικό μέρος της πολιτιστικής μνήμης του λαού μας», έγραψε η Lidia Gonzalez, κόρη της Calderon, στο Twitter, εκπρόσωπος η ίδια για τη διατήρηση του πολιτισμού της φυλής της.

Μόνη ελπίδα μετά τον θάνατό της, το λεξικό, που είχε φροντίσει να συντάξει η ίδια…

Η 93χρονη Cristina Calderon ωστόσο είχε μεριμνήσει και προλάβει, να συντάξει ένα λεξικό. Αυτό το λεξικό, είναι και η μόνη ελπίδα, να διασωθεί αυτή η πανάρχαια γλώσσα και αποτελεί πολύτιμη μέριμνα και κληροδότημά της.

Το λεξικό, ωστόσο, είναι ένα δείγμα ότι υπάρχει ακόμα μία ελπίδα να διατηρηθεί η γλώσσα με κάποια μορφή, όπως είπε.

«Αν και με την απώλειά της χάνεται ένας πλούτος ιδιαίτερα πολύτιμης εμπειρικής γνώσης σε γλωσσικούς όρους, η δυνατότητα διάσωσης και συστηματοποίησης της γλώσσας παραμένει ανοιχτή», είπε.

Ελάχιστοι πια, οι εναπομείναντες Yahgans

Σήμερα έχουν απομείνει μερικές δεκάδες Yahgans αλλά οι νέες γενιές της κοινότητας σταμάτησαν να μαθαίνουν τη γλώσσα, η οποία θεωρήθηκε «απαρχαιωμένη», καθώς ήταν δύσκολο να προσδιοριστεί η προέλευση των λέξεων της.

Η 93χρονη, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του Ειδησεογραφικού Πρακτορείου Reuters, ζούσε σε ένα απλό σπίτι και έβγαζε τα προς το ζην πουλώντας πλεκτές κάλτσες στην πόλη Villa Ukika της Χιλής, μια πόλη που δημιουργήθηκε από τον λαό Yagan στα περίχωρα του Puerto Williams.

Η προγονική εθνοτική ομάδα κατοικούσε στα αρχιπελάγη του ακραίου νότου της Νότιας Αμερικής, περιοχές τώρα τώρα της Χιλής και της Αργεντινής.