Είναι γεγονός πως με τις συντονισμένες προσπάθειες και δράσεις του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Διοίκησης και των εργαζομένων το μπλεγμένο κουβάρι του ΕΦΚΑ έχει αρχίσει να λύνεται.
Ο ΕΦΚΑ ψηφιοποιείται, με 53 ηλεκτρονικές υπηρεσίες να λειτουργούν ήδη στην ιστοσελίδα του και άλλες 15 να προστίθενται εντός του 2022. Τα τηλέφωνα δεν είναι πια κατεβασμένα χάρη στο Ενιαίο Τηλεφωνικό Κέντρο 1555. Η ταλαιπωρία των πολιτών μειώνεται, όπως για παράδειγμα με την υπηρεσία εξυπηρέτησης μέσω βιντεοκλήσης MyEFKAlive. Διαδικασίες απλοποιούνται, όπως η πιστοποίηση αναπηρίας, ενώ άλλες σταδιακά θα αυτοματοποιηθούν, όπως η απονομή όλων των συντάξεων και του εφάπαξ. Ο ρυθμός απονομής των ληξιπρόθεσμων συντάξεων ολοένα και αυξάνεται και ο στόχος της εξάλειψής τους μέχρι το τέλος Ιουνίου είναι πλέον επιτεύξιμος.
Έχουμε να κάνουμε όμως με τον ΕΦΚΑ των 6,5 εκατομμυρίων ασφαλισμένων και συνταξιούχων και τις δεκάδες χιλιάδες συναλλαγές σε ημερήσια βάση, οι οποίες επηρεάζουν τη λειτουργία των επιχειρήσεων και την καθημερινότητα των πολιτών. Τον Φορέα των 7.500 εργαζομένων, ο οποίος συγκεντρώνει το 48% των παραπόνων των πολιτών για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ενώ υπάρχουν πάνω από 1.100 καταγγελίες που εκκρεμούν.
Συνεπώς απαιτείται δραστική παρέμβαση και αυτό επιχειρείται να γίνει με το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για τον εκσυγχρονισμό του ΕΦΚΑ. Ένα νομοσχέδιο που έχει ως βασικό στόχο να οργανωθεί καλύτερα και να καταστεί αποτελεσματικότερος ο Φορέας, με βασικούς άξονες την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του, την παροχή κινήτρων μέσω μπόνους επίτευξης στόχων στους εργαζόμενους, την επιτάχυνση των πειθαρχικών διαδικασιών και την έξοδο των συνδικαλιστών από τα πειθαρχικά συμβούλια, την εφαρμογή σύγχρονου συστήματος προμηθειών και την προσέλκυση για τη διευθυντική του ομάδα των ικανότερων επαγγελματιών της αγοράς, είτε προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα, είτε από τον δημόσιο, είτε βρίσκονται ήδη στον ΕΦΚΑ.
Είναι αναμενόμενο σε κάθε τομή που επιχειρείται να υπάρχουν και οι αντίθετες απόψεις. Υπάρχει όμως και η πραγματικότητα. Η ανάγκη να εκσυγχρονιστεί και να λειτουργεί με μεγαλύτερη ταχύτητα ο ΕΦΚΑ αποτέλεσε κοινό τόπο στις παρεμβάσεις της πλειονότητας των εξωκοινοβουλευτικών κοινωνικών εταίρων στη διαβούλευση που προηγήθηκε της κατάθεσης του νομοσχεδίου. Από τη διαβούλευση προέκυψαν και διατάξεις που λύνουν χρονίζοντα προβλήματα: η επιλογή ασφαλιστικού φορέα για ασφαλισμένους με διπλή ιδιότητα που διευκολύνει γιατρούς, δικηγόρους και μηχανικούς, η κατάργηση της προεγγραφής μη μισθωτών στον ΕΦΚΑ με την έναρξη της δραστηριότητας, η χορήγηση ασφαλιστικής ενημερότητας για οφειλές κάτω από 100 ευρώ.
Προέκυψαν επίσης και σημαντικές τροπολογίες, όπως η παράταση της ασφαλιστικής ικανότητας, δηλαδή της πρόσβασης σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, για ένα χρόνο χωρίς προϋποθέσεις των ασφαλισμένων (και των μελών των οικογενειών τους), των οποίων η ασφαλιστική ικανότητα ανανεωνόταν με ειδικές διατάξεις μέχρι και το 2020. Πρόκειται για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, για παράδειγμα μακροχρόνια ανέργους ηλικίας 29-55 ετών και ανασφάλιστους υπερήλικες. Επιπλέον, προστέθηκε η διεύρυνση της έννοιας της εποχικότητας των επιχειρήσεων για την επιδότηση ανεργίας ειδικά για το 2021 και η παράταση συμβάσεων προσωπικού σε προνοιακές δομές για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας.
Σε αυτό το πεδίο άλλωστε θα κριθεί, τελικά, από τους πολίτες η προσπάθεια εκσυγχρονισμού του ΕΦΚΑ. Από το αν θα καταφέρει να επιτελέσει με αποτελεσματικότητα τον ρόλο του ως πυλώνα του κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα. Από το αν θα γίνει η «δουλειά» και ο ΕΦΚΑ θα είναι δίπλα τους, να τους εξυπηρετεί και να διευκολύνει την καθημερινότητά τους. Από το αν θα γίνουν οι Έλληνες υπερήφανοι για τον ασφαλιστικό τους Φορέα.
Ο Νικόλαος Χ. Παγώνης είναι Υποδιοικητής ΕΦΚΑ