Χρήστος Σαρτζετάκης: Η επεισοδιακή εκλογή στην Προεδρία της Δημοκρατίας

Ο Χρήστος Σαρτζετάκης άφησε την τελευταία του πνοή σήμερα σε ηλικία 92 ετών. Στην νεότερη πολιτική ιστορία έχει μείνει η εκλογή του στο ύπατο αξίωμα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ακόμη, στην ιστορία έχουν μείνει και τα γαλάζια ψηφοδέλτια.

Εκλέχτηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας το 1985, σε μια περίοδο που ακόμα διατηρούσε την πόλωση της Μεταπολίτευσης. Η εκλογή του ήταν επεισοδιακή καθώς μαζί με την ψηφοφορία για την ανάδειξή του προχώρησε και Συνταγματική Μεταρρύθμιση που περιόριζε τις αρμοδιότητες του Προέδρους της Δημοκρατίας σε αυτό που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.

Τα γαλάζια ψηφοδέλτια με το όνομα του Χρήστου Σαρτζετάκη

Μάλιστα για την ψηφοφορία στη Βουλή είχε χρησιμοποιηθεί τα περιβόητα «γαλάζια» ψηφοδέλτια επί των οποίων ανεγράφη το όνομα του Χρήστου Σαρτζετάκη. Τότε η ΝΔ κατήγγειλε ως απόπειρα ακύρωσης του μυστικού χαρακτήρα της ψηφοφορίας, επειδή, όπως υποστήριξε, το χρώμα του κάθε ψηφοδελτίου διακρινόταν από τον ημιδιαφανή φάκελο.

Το δεύτερο θέμα που είχε ανακύψει τότε ήταν για το αν ο Γιάννης Αλευράς είχε -ως ασκών χρέη Προέδρου της Δημοκρατίας- δικαίωμα ψήφου. Υπενθυμίζεται πως τον Χρήστο Σαρτζετάκη στήριζαν ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ (συνολικά 185 βουλευτές) και στην τρίτη κρίσιμη ψηφοφορία έλαβε 180 ψήφους και εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Το περίφημο γαλάζιο ψηφοδέλτιο

Τον Δεκέμβριο του 2013 στις ψηφοφορίες για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, ο βουλευτής της ΝΔ και νυν πρόεδρος της Βουλής, Κώστας Τασούλας πήγε στο Κοινοβούλιο το περίφημο γαλάζιο ψηφοδέλτιο μαζί με τον φάκελο που έδινε τότε η βουλή και το έδειξε στους κοινοβουλευτικούς συντάκτες. Μάλιστα όπως είπε τότε στους δημοσιογράφους ο κ.Τασούλας το ψηφοδέλτιο αυτό ανήκε στον τότε πρόεδρο της ΝΔ Ευάγγελο Αβερωφ που το κράτησε για ιστορικούς λόγους στο αρχείο του και βρίσκεται σήμερα στο Ιδρυμα Αβέρωφ.

Όπως είπε τότε ο κ.Τασούλας ήταν η πρώτη φορά που μια κυβέρνηση χρησιμοποιούσε τέτοια πρωτοφανή μεθόδευση για να ελέγξει την ψήφο των βουλευτών της και όμως τότε κανείς από τον πολιτικό και πνευματικό κόσμο της χώρας, πλην της ΝΔ, δεν διαμαρτυρήθηκε ενώ είχαν υπάρξει και γνωστοί συνταγματολόγοι όπως ο Γεώργιος Κασιμάτης που είχε γνωμοδοτήσει ότι το λευκό και το γαλάζιο ήταν ομοιόμορφα ψηφοδέλτια.

Η επεισοδιακή εκλογή

Όπως γράφει ο νομικός Παναγιώτης Ξανθόπουλος: «την 10/03/1985, αμέσως μετά τη δημόσια πρόταση του Ανδρέα Παπανδρέου για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας του Χρήστου Σαρτζετάκη, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής παραιτήθηκε από τη θέση και ο Πρόεδρος της Βουλής, Ιωάννης Αλευράς, ανέλαβε προσωρινά την αναπλήρωσή του και την άσκηση των Προεδρικών καθηκόντων. Την 17/03/1985 διεξήχθη η πρώτη ψηφοφορία για την ανάδειξη Προέδρου της Δημοκρατίας όπου ο Χρήστος Σαρτζετάκης έλαβε 178 ψήφους, πλην όμως γεννήθηκε μείζον συνταγματικό θέμα για το επιτρεπτό ή μη της συμμετοχής στην ψηφοφορία του αναπληρωτή Προέδρου της Δημοκρατίας και Προέδρου της Βουλής, Ιωάννη Αλευρά, λόγω της βουλευτικής του ιδιότητας. Η Βουλή αποφασίζει τελικά ότι ο αναπληρωτής του Προέδρου της Δημοκρατίας είχε δικαίωμα ψήφου.

Την 23/03/1985 διεξήχθη η δεύτερη ψηφοφορία και ο Χρήστος Σαρτζετάκης έλαβε 181 ψήφους, πλην όμως γεννήθηκε ζήτημα για το χρώμα των ψηφοδελτίων, αφού η χρησιμοποίηση διαφορετικών χρωμάτων ψηφοδελτίων διακρινόταν από τον ημιδιαφανή φάκελο και παραβιαζόταν έτσι η μυστικότητα της ψηφοφορίας. Χαρακτηριστικά, τα ψηφοδέλτια που έγραφαν Σαρτζετάκης ήταν γαλάζια και τα άλλα λευκά.

Την 29/03/1985 πραγματοποιήθηκε η τρίτη ψηφοφορία, οπότε εξελέγη ο Χρήστος Σαρτζετάκης με 180 ψήφους, με την υποστήριξη του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ».

Το ζήτημα των χρωματιστών ψηφοδελτίων, προκειμένου να μην υπάρξουν διαρροές είχε προκαλέσει την μεγάλη αντίδραση της Νέας Δημοκρατίας και του Κωνσταντίνου Μητσοτάκης, ενώ δεν έλειψαν και τα επεισόδια με τον γαλάζιο βουλευτή Ελ. Καλογιάννη να αρπάζει την κάλπη και να την μεταφέρει στα γραφεία του κόμματός του. Η κάλπη επιστράφηκε και ο βουλευτής έμεινε στην ιστορία ως Καλπογιάννης.