Διάνα Βουτυράκου στο pagenews.gr: Κάθε πολίτης για να είναι ενεργός θα πρέπει να κατανοεί την τεχνολογία

Η Διάνα Βουτυράκου είναι ο άνθρωπος πίσω από το «Buddy the cane», το ρομποτικό μπαστούνι που σχεδιάστηκε για να εξυπηρετεί άτομα με προβλήματα όρασης που απέσπασε την 1η θέση στην Διεθνή Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κορέα μίλησε στο pagenews.gr και τη Σοφία Χύτου.

Ολόκληρη η συνέντευξη

Πως ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τη ρομποτική; Οι νέοι στη χώρα μας ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με αυτό τον τομέα;

Στις αρχές του γυμνασίου είχα την τύχη να πηγαίνω σε ένα εξαιρετικό δημόσιο σχολείο, το Ράλλειο Πειραματικό Γυμνάσιο, στο οποίο μετά το τέλος του σχολικού ωραρίου ο μαθητής μπορούσε να συμμετέχει σε διάφορες ομάδες και ομίλους (π.χ. θεάτρου, χορού, περιβαλλοντική εκπαίδευση). Δύο καθηγητές (που με έκαναν να καταλάβω και πως ένας σωστός παιδαγωγός μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός παιδιού), ο κ. Τούρλος και η κ. Παχούλη, δημιούργησαν έναν όμιλο ρομποτικής στο σχολείο και θα διάλεγαν 3 μαθητές να συμμετέχουν σε αυτόν, οι οποίοι και θα εκπροσωπήσουν και το σχολείο στον 1ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής λίγο καιρό αργότερα. Μετά από αρκετές αξιολογήσεις ήμουν μία από τις 3 κοπέλες που δημιουργήσαμε την ομάδα “Power Girls” και συμμετείχαμε στον διαγωνισμό. Τότε είχαμε λάβει την πρώτη θέση και εκπροσωπήσαμε και την Ελλάδα στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κορέα, εμπειρία που σηματοδότησε και την αρχή της μετέπειτα ενασχόλησής μου με τη ρομποτική. Μετά την επιστροφή από την Κορέα, δημιούργησα με τη βοήθεια του πατέρα μου ένα εργαστήριο ρομποτικής στο σπίτι και συνέχιζα να συμμετέχω σε πανελλήνιους διαγωνισμούς και μετά από κάθε νίκη στις αντίστοιχες Ολυμπιάδες, ως μαθήτρια, ως φοιτήτρια και ως προπονήτρια ή κριτής στη συνέχεια. Έπειτα σπούδασα στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, όπου και ήρθα σε επαφή με τον κλάδο της Βιοϊατρικής και αποφάσισα πως θέλω να συνδυάσω τη ρομποτική με την ιατρική.

Θυμάμαι ακόμα όταν ανακοίνωσα στους γονείς μου ότι θέλω να σπουδάσω ρομποτική, ήταν τολμώ να πω κάτι όχι ιδιαίτερα συνηθισμένο στην Ελλάδα. Το ενθαρρυντικό λοιπόν είναι πως σήμερα, 15 σχεδόν χρόνια μετά από τότε όλο και περισσότεροι νέοι επιλέγουν να ασχοληθούν σε επίπεδο σπουδών με τη ρομποτική και τις νέες τεχνολογίες γενικότερα, είτε ακολουθώντας τον κλάδο του προγραμματισμού, είτε της μηχανικής ή της ηλεκτρολογίας. Δυστυχώς όμως, μετά το πέρας των σπουδών αυτών, στη χώρα μας υπάρχουν περιορισμένες ευκαιρίες ενασχόλησης με το αντικείμενο της ρομποτικής, είτε σε κάποιες εταιρείες ή ερευνητικά κέντρα είτε σε επίπεδο διδακτορικών σπουδών. Έτσι ενώ όλο και περισσότεροι νέοι επιλέγουν να ασχοληθούν με τη ρομποτική, για ένα μεγάλο μέρος αυτών η φυγή στο εξωτερικό αποτελεί μονόδρομο για τη μετέπειτα επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Ρομποτική και ιατρική. Θα μπορούσε η ρομποτική να βοηθήσει στην περαιτέρω ενίσχυση του κλάδου της ιατρικής;

Από το 1985, η ρομποτική άρχισε να αποκτά ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στον τομέα της ιατρικής. Σήμερα, τα ρομπότ μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιτυχώς και με ασφάλεια,  στη φάση της διάγνωσης, της θεραπείας και της αποκατάστασης του ασθενή, καθώς επίσης και για την υποστήριξη του κλινικού workflow ενός νοσοκομείου. Τα οφέλη τους έχουν καταγραφεί και αναλυθεί πολλές φορές και αφορούν στην ακρίβεια των κινήσεων που δίνουν, στην επαναληψιμότητα που παρέχουν, στη μείωση τρέμουλου και άγχους κατά τη μετάφραση των κινήσεων του ιατρού σε κινήσεις του ρομπότ. Επιπλέον με τη χρήση προεγχειρητικών και live-εικόνων, o θεράποντας ιατρός μπορεί να δημιουργήσει ένα αρτιότερο εγχειρητικό πλάνο. Ταυτόχρονα, τα ρομπότ στο χειρουργείο προσφέρουν μεγέθυνση και 3DHD οπτικό πεδίο, ενώ μετεγχειρητικά παρατηρείται μείωση της διάρκειας παραμονής του ασθενή στο νοσοκομείο, λιγότερες επιπλοκές και απώλειες αίματος καθώς και μικρότερα ποσοστά επανάληψης της επέμβασης σε σχέση με τις συμβατικές ανοικτές επεμβάσεις. Τέλος και για τον ίδιο το γιατρό, ένα ρομπότ στο χειρουργείο προσφέρει αυξημένη εργονομία,  ξεκουράζοντας σωματικά και πνευματικά το χειριστή του. Τέλος είναι σημαντικό να αναφερθεί σχετικά με την αυτονομία ενός ρομπότ στο χειρουργείο,ότι ο γιατρός έχει την εποπτεία του μηχανήματος και ελέγχει τις κινήσεις του μέσω κάποιου interface (κονσόλα χειρισμού) σε κάθε στάδιο της επέμβασης.

Εκτός όμως από ένα χειρουργείο, ένα ρομπότ μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην εκπαίδευση νέων ιατρών ή φοιτητών σε δύσκολες επεμβάσεις ή ιατρικές διεργασίες, μέσω προσομοιώσεων. Ακόμα τα ρομπότ μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην αποκατάσταση ασθενών έπειτα από ατυχήματα ή νευρολογικές παθήσεις όπως για παράδειγμα τα ρομπότ υποβοηθούμενης επανεκπαίδευσης βάδισης ή γενικότερα εξωσκελετικά ρομποτικά μηχανήματα. Ένας ακόμα σημαντικός κλάδος στον τομέα αυτό είναι τα ρομποτικά προσθετικά μέλη, που επιδιώκεται να λειτουργούν μέσω διεπαφής εγκεφάλου-μηχανής γύρω από τα οποία γίνονται εκτενείς έρευνες. Tέλος σημαντική ενίσχυση του κλάδου της ιατρικής προσφέρουν και τα βιορομπότ, που μπορεί να έχουν για παράδειγμα μέγεθος ενός χαπιού και με την κατάποση τους μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στο στάδιο της διάγνωσης μιας ασθένειας ή δυσλειτουργίας.

Σε πολλούς κλάδους όπως και σε αυτό του STEM παρατηρούμε πως υπάρχει υποεκπροσώπηση των γυναικών. Τι θα μπορούσε να γίνει για τη βελτίωση αυτής της κατάστασης;

Αναλύοντας τα δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο, παρατηρούμε ότι  οι κλάδοι STEM καταγράφουν μεγάλη υποεκπροσώπηση γυναικών, αφού οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 28% του ανθρώπινου δυναμικού του τομέα. Το πρόβλημα που οδηγεί σε αυτή την κατάσταση είναι ιδιαίτερα σύνθετο και για αυτό απαιτεί και πολυδιάστατες λύσεις.

Αρχικά οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα κορίτσια να απαλλαγούν από τα στερεότυπα φύλου γύρω από τα παιδικά παιχνίδια, ώστε να δοκιμάσουν και παιχνίδια που θεωρούνταν “παραδοσιακά” αγορίστικα, όπως αμάξια, εργαλεία κτλ. Με τον τρόπο αυτό θα αποφευχθεί να μεγαλώνουν πιστεύοντας ότι το να ασχολείσαι με πιο πρακτικούς/χειρονακτικούς τομείς είναι “ανδρική υπόθεση”. Έπειτα στο σχολείο, οι καθηγητές και οι δάσκαλοι θα πρέπει να γνωρίζουν και να αναφέρουν σε κάθε παιδί τόσο σημαντικούς άντρες όσο και σημαντικές γυναίκες κάθε εποχής στους κλάδους STEM. Αν ανατρέξουμε συγκεκριμένα στα ελληνικά σχολικά βιβλία, θα δούμε πως αναφέρουν πληθώρα ανδρικών προτύπων στους κλάδους των μαθηματικών ή της φυσικής, με τα αντίστοιχα επιτεύγματα ή τα θεωρήματα τους. Οι αναφορές αυτές είναι αναντίστοιχες με τις αναφορές σε γυναίκες που διέπρεψαν ανά τα χρόνια. Αυτό έχει ως συνέπεια αγόρια και κορίτσια να μεγαλώνουν πιστεύοντας πως δεν είχαμε σημαντικές γυναίκες στην επιστήμη και η έλλειψη προτύπων μπορεί να αποθαρρύνει σημαντικά τα νέα κορίτσια από το να ασχοληθούν με τους STEM κλάδους. Γιατί πως θα προσπαθήσεις να γίνεις, κάτι που δεν πιστεύεις ότι είναι εφικτό;

Επιπλέον η πολιτεία οφείλει να λάβει μέτρα ώστε μία γυναίκα που θα ασχοληθεί με τους κλάδους STEM, να μπορεί να εργαστεί στον τομέα αργότερα με ασφάλεια, μέσω ορθών μηχανισμών καταπολέμησης σεξιστικών συμπεριφορών ή/και παρενοχλησεων, που είναι αρκετά πιθανοί σε χώρους με μικρή γυναικεία παρουσία. Επιπλέον κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις θα πρέπει να υπάρχουν ώστε και η επιθυμία για δημιουργία οικογένειας να μην αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα επαγγελματικής ενασχόλησης μιας γυναίκας στους τομείς αυτούς.

Τέλος σημαντικό ρόλο στην επίλυση της υποεκπροσώπησης δύναται να έχει και το mentoring, καθώς γυναίκες που κατάφεραν παρά τις αντιξοότητες να ασχοληθούν με τους STEM κλάδους, μπορούν τόσο να ενθαρρύνουν όσο και να καθοδηγήσουν νέες γυναίκες στους τομείς αυτούς, με το να τις βοηθήσουν να ξεπεράσουν πιθανές φοβίες, ανασφάλειες ή/και αβεβαιότητες τους.

Όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια μιλάμε για τη σύγχρονη τεχνολογία και το τι θα γίνει στο μέλλον; Θα μπορούσε η ρομποτική να είναι μάθημα στα σχολεία για να μπορέσει να προετοιμάσει τους νέους για την επόμενη μέρα;

Ολοένα και περισσότερες έρευνες αναφέρουν πως η εισαγωγή της ρομποτικής στην εκπαίδευση μπορεί να εφοδιάσει τους μαθητές με τις αναγκαίες δεξιότητες -τόσο ψηφιακές όσο και οριζόντιες και κάθετες- του 21ου αιώνα. Η εκπαιδευτική ρομποτική, καλλιεργεί την υπολογιστική, την αλγοριθμική και την κριτική σκέψη των μαθητών, ενώ τους μαθαίνει να συνεργάζονται στην επίλυση προβλημάτων. Παράλληλα παρέχει σημαντικές δεξιότητες στους STEM κλάδους αλλά και στο Project και Time Management. Για το λόγο αυτό τα τελευταία χρόνια γίνεται εκτενής μελέτη για τον τρόπο εισαγωγής της ρομποτικής στην εκπαίδευση, που φέτος πραγματοποιείται πιλοτικά και στην Ελλάδα, ως μία ενότητα των εργαστηρίων νέων δεξιοτήτων.

Ωστόσο, τόσο η κατάλληλη ηλικία των μαθητών για να γνωρίσουν τη ρομποτική, όσο και ο τρόπος εισαγωγής της ρομποτικής στην εκπαίδευση είναι αμφιλεγόμενα ζητήματα. Προσωπικά, θεωρώ πως η ρομποτική θα έπρεπε να αποτελεί συμπληρωματικό εργαλείο στα υπάρχοντα μαθήματα του ωρολόγιου προγράμματος και όχι ανεξάρτητο μάθημα. Με τον τρόπο αυτό ο μαθητής μπορεί να καταλάβει τη σύνδεση μαθημάτων όπως η φυσική, τα μαθηματικά, η πληροφορική μεταξύ τους και όχι να τα αντιμετωπίζει ως ανεξάρτητα, σύγχυση δηλαδή που συναντάται συχνά στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η ρομποτική θα μπορούσε να δώσει την πειραματική διάσταση που θα ολοκληρώσει τη θεωρία που διδάσκονται οι μαθητές στα μαθήματα αυτά στα σχολικά τους χρόνια. Ακόμα όμως και σε μαθήματα όπως τη Νέα Ελληνική Γλώσσα ή τη Λογοτεχνία και τα Εικαστικά, η ρομποτική μπορεί να έχει άμεση εφαρμογή, προετοιμάζοντας τους μαθητές όχι μόνο να κατανοήσουν τις βασικές αρχές του STEM, αλλά δίνοντάς τους τα απαραίτητα εφόδια για να γίνουν οι ολοκληρωμένοι πολίτες του αύριο Από μία ενότητα της Γλώσσας ή από ένα κείμενο της Λογοτεχνίας για παράδειγμα μπορούν οι μαθητές να λάβουν ερεθίσματα ή ιδέες για να σχεδιάσουν μία ρομποτική λύση.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως στις εποχές που διανύουμε κάθε πολίτης για να είναι ενεργός, θα πρέπει να μπορεί τουλάχιστον να κατανοεί και να χρησιμοποιεί την τεχνολογία (όχι απαραίτητα να τη δημιουργεί). Και αυτό είναι ένα εφόδιο που οφείλει το σχολείο να το παρέχει στις νέες γενιές, για να πετύχουμε τον ψηφιακό εγγραμματισμό που θα προστατεύει από τυχόν αποκλεισμούς μελλοντικά πολιτών από την κοινωνική τους ζωή, την εργασία τους ή την άσκηση των δημοκρατικών τους δικαιωμάτων. Και η ρομποτική στην εκπαίδευση μπορεί και πρέπει να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο στον ψηφιακό εγγραμματισμό των μαθητών.

Έχεις ιδρύσει και μια ΜΚΟ, τη “Unique Minds”, ποιος είναι ο στόχος της;

Το 2016, δημιουργήσαμε μαζί με τον Παύλο Σύμεντη, φοιτητή τότε του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών τη Unique Minds, έναν ΜΚΟ με στόχο να βοηθήσει μαθητές από όλη την Ελλάδα να βρουν τι θέλουν να σπουδάσουν. Παρέχουμε δηλαδή ακαδημαϊκό προσανατολισμό, υπηρεσία που θα έπρεπε να προπορεύεται του επαγγελματικού προσανατολισμού. Επιδιώκουμε να ενθαρρύνουμε τους μαθητές να κάνουν ακαδημαϊκές επιλογές με γνώμονα τι είναι αυτό που τους αρέσει πραγματικά και όχι την πληθώρα κοινωνικών στερεοτύπων που υπάρχουν στην Ελλάδα σχετικά με τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού. Θέλουμε δηλαδή τα παιδιά “να βρουν τι θέλουν να σπουδάσουν”, πριν αρχίσουν να σκέφτονται “πού θέλουν να δουλέψουν”.

Το μεγάλο πρόβλημα στη χώρα μας έγκειται στο γεγονός ότι οι μαθητές έχουν πολύ περιορισμένα ερεθίσματα για να επιλέξουν σχολή, που είναι κυρίως τα σχολικά μαθήματα και η οικογένεια, φίλοι, καθηγητές τους. Στη Unique Minds, αυτό προσπαθούμε να αλλάξουμε φέρνοντας τους μαθητές στα πανεπιστήμια και επιτρέποντάς τους να γνωρίσουν τι πραγματεύεται κάθε σχολή όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο (λύνοντας απορίες, κάνοντας παρουσιάσεις) αλλά και σε πρακτικό μέσα από βιωματικά εργαστήρια (workshops) στα οποία ο μαθητής συμμετέχει. Παράλληλα οι δράσεις μας οργανώνοντας εξ ολοκλήρου από εθελοντές φοιτητές των σχολών με την υποστήριξη καθηγητών, καθώς οι φοιτητές αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του πανεπιστημιακού οικοσυστήματος, αλλά και λόγω της μικρής διαφοράς ηλικίας τους με τους μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν βάσεις για έναν εποικοδομητικό διάλογο, απαντώντας σε κάθε αμφιβολία η ερώτηση που ένας μαθητής μπορεί να έχει, αφού και ο φοιτητής βρισκόταν κάποια χρόνια πριν στην ίδια θέση και είχε αντίστοιχες αναζητήσεις και προβληματισμούς.

Αρχικά ξεκινήσαμε με δράσεις στην Αθήνα ανοίγοντας το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών σε μαθητές και εν συνεχεία επεκταθήκαμε σε σχεδόν όλες τις σχολές στην Αθήνα. Παράλληλα δημιουργήσαμε live οδηγούς σπουδών στο κανάλι μας στο Youtube για να μπορεί κάθε μαθητής να ενημερωθεί για διάφορες σχολές και τέλος η μεγάλη συμμετοχή στις ημερίδες μας μαθητών από την περιφέρεια που ταξίδευαν για να μπορέσουν να τις παρακολουθήσουν, μας οδήγησε από το 2018 να πραγματοποιούμε και επισκέψεις στην περιφέρεια όπου με ομάδες εθελοντών πραγματοποιούμε ανοιχτούς διαλόγους με μαθητές και διοργανώνουμε μικρά workshops.

Πλέον 5+ χρόνια μετά την ίδρυσή της, η Unique Minds έχει βοηθήσει περισσότερους από 20.000 μαθητές στην Ελλάδα, ενώ το 70% των μελών-εθελοντών φοιτητών μας, έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν ως μαθητές σε δράσεις μας και βοηθήθηκαν μέσα από αυτές να διαλέξουν τη σχολή που τους ταιριάζει. Έτσι πλέον συμμετέχουν ως εθελοντές για να βοηθήσουν και αυτοί με τη σειρά τους μαθητές να βρουν τι θέλουν να σπουδάσουν.

Διακρίσεις

• 2009: 1η θέση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής WROHELLAS Συμμετοχή στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κορέα
• 2011:1η θέση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής WROHELLAS 9η Θέση στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτίκης στο Abu Dhabi
• 2014: 2η Θέση στον Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό Robomac στα Σκόπια
• 2016: 1η θέση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής WROHELLAS Συμμετοχή στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Ινδία
• 2017: 1η θέση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής WROHELLAS7η Θέση στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κόστα Ρίκα & Greek International Women Award (Young Star Category)
• 2018: 1η θέση στην Παγκόσμια Έκθεση Νεανικής Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Κίνα
• 2019: Education Leaders Award (Τιμητικό Βραβείο) , 30 Under 30 Forbes (Ελληνική Λίστα) & Participate in Rising Women at the Table program (Selected as 1 out of 9 women worldwide) από το G(irls)20 και τη TheNewNow
• 2020: 1η θέση στην Διεθνή Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κορέα