Βαγγέλης Αυγουλάς στο pagenews.gr: Όταν συναντούσα τη σκληρή πραγματικότητα ονειρευόμουν να αλλάξω τον κόσμο

Ο Βαγγέλης Αυγουλάς είναι εκ γενετής τυφλός και ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου. Μάλιστα το Νοέμβριο του 2021 αποτέλεσε τον πρώτο στην ιστορία ανάπηρο δικηγόρος που εξελέγη στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Ο κ. Αυγουλάς μίλησε στο pagenews.gr και τη Σοφία Χύτου για το πως αντιμετωπίζει ο ίδιος την πανδημία του κορωνοϊού καθώς και άλλα θέματα όπως της προσβασιμότητας των Ατόμων με Αναπηρία.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη

Πώς αντιμετωπίσατε τη σχεδόν διετή πανδημία του κορωνοϊού; Υπήρξε κάτι που σας δυσκόλεψε στην καθημερινότητά σας;

Η ζωή στην πανδημία είναι εξαιρετικά δύσκολη για όλους τους ανθρώπους. Αλλάζουν τα πάντα: η καθημερινότητα, οι συνήθειες, παίρνουμε απόσταση από φίλους, συγγενείς και αγαπημένα πρόσωπα αλλά και με μία ψυχολογία που ο καθένας τη διαχειρίζεται όπως μπορεί και με τον τρόπο που μπορεί για να αντέξει τη μεγάλη αλλαγή. Όμως, για κάποιους ίσως τα πράγματα είναι λίγο πιο δύσκολα, αφού δεν αλλάζει τίποτα στη ζωή τους. Σε κάθε lockdown εσείς νιώσατε έναν εγκλωβισμό, για μας, τα ανάπηρα άτομα, δεν είναι κάτι καινούργιο. Συχνά, χωρίς να φταίμε, ζούμε αυτό τον αποκλεισμό και την καταπίεση του να μην μπορούμε να κάνουμε πράγματα, ενώ το θέλουμε. Και να τελειώσουν οι περιορισμοί της πανδημίας πάλι θα υπάρχουν μαγαζιά με σκαλιά, χωρίς αναπηρική τουαλέτα. Πάλι, όποιος δε βλέπει θα διαβάζει ανάγλυφα —στη γραφή των τυφλών— το όνομα ενός φαρμάκου πάνω στο κουτί, αλλά δε θα ξέρει την ημερομηνία λήξης, τις παρενέργειες, την τιμή. Σε οποιοδήποτε προϊόν λείπουν αυτές οι πληροφορίες. Πάλι, μερικοί κωφοί πολίτες δε θα βρίσκουν διερμηνέα νοηματικής γλώσσας στις δημόσιες υπηρεσίες, στα νοσοκομεία, στις τράπεζες, ή οπουδήποτε χρειάζεται να πάνε μόνοι τους και να συνεννοηθούν. Και αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα του καθημερινού αποκλεισμού που ζούμε. Εμείς βιώνουμε ένα μόνιμο lockdown στη ζωή μας.

Ο κορονοϊός, πράγματι έχει δυσκολέψει την καθημερινότητά μου. Προσωπικά, πρέπει να χρησιμοποιώ την αφή για να προσανατολιστώ, για να έχω εικόνα του χώρου που βρίσκομαι, για να βρω κενή θέση στα ΜΜΜ, για να κάνω μία συναλλαγή με κέρματα και χαρτονομίσματα, για οτιδήποτε. Αν χάσω την αφή είναι σαν να χάνω μία ακόμα αίσθηση και δεν μου είναι καθόλου εύκολο. Άρα νιώθω πολλαπλά εμποδιζόμενος. Επίσης, από το πιο απλό, για να πάω κάπου: στα δικαστήρια, σε τράπεζα, σε δημόσιες υπηρεσίες, χρειάζομαι συνοδεία. Αυτό σημαίνει να κρατάω έναν συνοδό που βλέπει από το μπράτσο και να είμαι μισό βήμα πίσω του. Άρα καμία απόσταση δεν πρόκειται να τηρηθεί και υπάρχει σωματική επαφή. Έχει μηδενιστεί, λοιπόν, η βοήθεια που λαμβάνουμε από συνανθρώπους μας επειδή φοβούνται —και δικαιολογημένα— να μειώσουν την απόσταση. Ταυτόχρονα, δε μπορούμε μόνοι μας να κρατήσουμε σωστές αποστάσεις από τους γύρω μας, όπως για παράδειγμα στην ουρά του σούπερ-μάρκετ. Πρέπει όλοι οι άλλοι που βλέπετε να το κάνετε αυτό για εμάς.

Είστε ο πρώτος δικηγόρος με αναπηρία που εκλέχθηκε στο ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Πώς σας κάνει να νιώθετε αυτό;

Νιώθω πως πρόκειται για μία συλλογική νίκη και όχι για μία προσωπική επιβεβαίωση. Αυτό γιατί στο προσωπικό, εκλογικό μου αποτέλεσμα εκφράζονται τόσο πολλοί ανάπηροι συνάδερφοι που απαιτούν και δικαιούνται ισότιμη αντιμετώπιση εντός ενός συλλογικού, οργανωμένου, θεσμικού πλαισίου πλέον, όσο και μη ανάπηρα άτομα που σκέφτονται πως έχουν αργήσει να γίνουν βήματα από τον Δικηγορικό Σύλλογο για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των αναπήρων ως μέρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για μένα αυτή η νίκη σημαίνει μεγάλη ηθική, επιστημονική και κοινωνική ευθύνη. Μπορεί η πρώτη ανάγνωση του εκλογικού αποτελέσματος να δείχνει έναν συμβολισμό, θέλω όμως άμεσα και με σκληρή, συστηματική δουλειά, να επικοινωνήσω τη δεύτερη ανάγνωση, επί της ουσίας, που καταδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω γεφύρωσης της νομικής μας επιστήμης με την κοινωνία. Ευχαριστώ τον Θέμη Σοφό και τους Εργατικούς που μου έδωσαν αυτή την ευκαιρία στις τελευταίες εκλογές του ΔΣΑ.

Θέλω να σημειώσω πως στον ευρύτερο χώρο όσων υπηρετούν τη δικαιοσύνη θα πρέπει να καλλιεργήσουμε μία συμπεριληπτική νοοτροπία. Αυτό μπορεί να ξεκινήσει να συμβαίνει άμεσα με την υλοποίηση επιμορφωτικών σεμιναρίων εξοικείωσης με την αναπηρία που θα διαμορφώνονται αναλόγως και με την ομάδα στόχου που απευθύνονται: δικαστές, δικηγόροι, δικαστικοί υπάλληλοι κ.λπ. Ταυτόχρονα πρέπει να ξεκινήσει οργανωμένος σχεδιασμός για τη μεταφορά όλων των υπηρεσιών που σχετίζονται με τη Δικαιοσύνη σε καθολικά προσβάσιμο, δομημένο περιβάλλον. Είναι αναγκαίο, επίσης, να επεκταθούν με γρήγορους ρυθμούς οι ηλεκτρονικές διαδικασίες εξυπηρέτησης των πολιτών ακολουθώντας τα πρότυπα της ψηφιακής προσβασιμότητας. Δεν μπορούμε να έχουμε την “απαίτηση” να προσέρχονται ανάπηροι πολίτες σε μη προσβάσιμες δικαστικές αίθουσες και σε απροσπέλαστα διοικητικά και ανακριτικά γραφεία. Είναι άμεση ανάγκη να προβλεφθούν εξατομικευμένες διαδικασίες που θα διασφαλίζουν την αξιοπρεπή επαφή κάθε ανάπηρου πολίτη με οποιαδήποτε υπηρεσία της δικαιοσύνης.

Ως χώρα έχουν γίνει βήμα προόδου για την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των Ατόμων με Αναπηρία; Σε ποιον τομέα θεωρείτε ότι χρειαζόμαστε μεγαλύτερη βελτίωση;

Ζούμε σε έναν κόσμο φτιαγμένο για μη ανάπηρα άτομα. Αυτό σημαίνει ότι τα προϊόντα, οι υπηρεσίες και οι πληροφορίες δεν σχεδιάζονται και δεν απευθύνονται συμπεριληπτικά εξ’ αρχής. Mε αφορμή την πανδημία, όλοι μας εισήλθαμε —έστω και βίαια— στην ηλεκτρονική εποχή: με ένα click εκδίδουμε πιστοποιητικά, κλείνουμε ραντεβού στον ΕΦΚΑ και στους δήμους και λαμβάνουμε στο κινητό μας τη συνταγή γιατρού και το παραπεμπτικό των ιατρικών μας εξετάσεων. Πώς άραγε τα έκαναν όλα αυτά οι ανάπηροι πολίτες μέχρι χθες; Και ποιος θα τους εκπαιδεύσει στο σήμερα ώστε να εισέλθουν έγκαιρα και ισότιμα στην ψηφιακή εποχή; Χρειάζονται, λοιπόν, οργανωμένα, σταθερά χρηματοδοτούμενα και εξατομικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα για τα άτομα με οπτική βλάβη, σαν την πρωτοβουλία που πήραμε στην ΑΜΚΕ “Με Άλλα Μάτια” εθελοντικά ήδη από το 1ο lockdown.

Αναπηρία, για μένα, είναι τα εμπόδια που συναντά κάποιο άτομο εξαιτίας της αδιαφορίας, των παραλείψεων, της άγνοιας και πολλών ελλείψεων στη συμπεριφορά κοινωνίας και πολιτείας. Τα ανάπηρα άτομα δε φταίμε, λοιπόν, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε και όσο μπορούμε συνεχίζουμε να παλεύουμε για να κάνουμε τα όνειρά μας πραγματικότητα. Σε αυτή τη μάχη για καθημερινή ισότιμη αντιμετώπιση και ίσες ευκαιρίες σας θέλουμε δίπλα μας όλες και όλους. Για να γίνω πιο κατανοητός επιτρέψτε μου να εξηγήσω την έννοια της προσβασιμότητας. Προσβασιμότητα σημαίνει να είναι ο δομημένος χώρος και το ψηφιακό περιβάλλον φιλικά προς όλες και όλους. Αυτό δε συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα και προσπαθούμε να το διορθώσουμε με «μπαλώματα», διορθώσεις δηλαδή που έρχονται εκ των υστέρων να μειώσουν τον αποκλεισμό. Η πραγματική λύση κρύβεται στη συμπερίληψη, η οποία όμως είναι φιλοσοφία ζωής και καλλιεργείται στη νοοτροπία μας μέσα από την εκπαίδευση. Θεωρώ πως πλέον η κοινωνία και ειδικότερα οι νεες γενιές έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε και να λειτουργούμε πιο συμπεριληπτικά ενώ πολλές πτυχές της διαφορετικότητας μας φαίνονται όλο και πιο οικείες. Η αλληλεγγύη και οι πρωτοβουλίες για γέφυρες ανθρώπινης και ουσιαστικής επικοινωνίας, είναι τα κλειδιά για την αλληλοαποδοχή.

Είστε δικηγόρος, έχετε διατελέσει Σύμβουλος σε διάφορους πολύ σημαντικούς φορείς, δημοτικός σύμβουλος κ.α. Υπήρξε ποτέ κάτι που να μπήκε εμπόδιο στα όνειρά σας;

Σήμερα είμαι 33 ετών και Πρόεδρος της ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια», Επιστημονικός Συνεργάτης του Μητροπολίτη Ιλίου Αχαρνών και Πετρουπόλεως, Μέλος της Επιτροπής Κοινωνικής Πολιτικής της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος και Τακτικός Εκπρόσωπος στην Ελλάδα της Διεθνούς Οργάνωσης VIEWS για νέους με προβλήματα όρασης. Επί 12 έτη εκλεγόμουν Δημοτικός Σύμβουλος στο Ίλιον, έχοντας διατελέσει και Αντιδήμαρχος της πόλης, ενώ στο βιογραφικό μου θα βρείτε πώς ήμουν Πρόεδρος του Ασφαλιστικού Φορέα «Οίκος Ναύτου» αλλά και Νομικός Σύμβουλος στο Υπουργείο Υγείας και στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης.

Πάντα έλεγα μέσα μου ότι η πραγματικότητα σε προσγειώνει και καταστρέφει τα όνειρα. Γιατί, όμως, και τα όνειρα να μην μπορούν να καταστρέψουν τη ροή της πραγματικότητας; Γι’ αυτό κάθε φορά που συναντούσα τη σκληρή πραγματικότητα ονειρευόμουν να αλλάξω τον κόσμο. Όλοι ξέρουμε πως κάθε αλλαγή ξεκινά από τα παιδιά. Έτσι, τα τελευταία δέκα χρόνια δουλεύω συστηματικά για την εξάλειψη των στερεοτύπων αυτών προσεγγίζοντας τις νέες γενιές. Τα παιδιά είναι διαχρονικά η ελπίδα μας για έναν καλύτερο κόσμο, πιο συμπεριληπτικό και πιο προσβάσιμο. Γι’ αυτό και με άδεια του Υπουργείου Παιδείας ανάπηρα άτομα υλοποιούμε αφιλοκερδώς εκπαιδευτικά προγράμματα εξοικείωσης με την αναπηρία στα σχολεία όλης της χώρας. Οι ομιλητές συντονίζουμε έναν ελεύθερο διάλογο με τους μαθητές και τις μαθήτριες. Μαζί, προσεγγίζουμε βιωματικά την πραγματικότητα της αναπηρίας, της προσβασιμότητας και της μοναδικότητας του κάθε ατόμου. Τα παιδιά συνειδητοποιούν την αξία της αλληλοαποδοχής και της αλληλεγγύης ως βασικές προϋποθέσεις για την αλλαγή νοοτροπίας σχετικά με τη διαφορετικότητα, την αναπηρία και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Έχετε δημιουργήσει την ΑΜΚΕ “Με Άλλα Μάτια”, ποιος είναι ο σκοπός και ο στόχος σας;

– Η ΑΜΚΕ “Με Άλλα Μάτια” ιδρύθηκε το 2018 από μία αυτοοργανωμένη ομάδα αναπήρων, με σκοπό τη δράση για διεκδίκηση συμπερίληψης και προσβασιμότητας. Δημιουργήθηκε ως συνέχεια του προσβάσιμου portal meallamatia.gr με όραμα την εξάλειψη της υποεκπροσώπησης των αναπήρων στο δημόσιο λόγο. Γι’ αυτόν τον λόγο εκπονούμε σειρά εκπαιδευτικών και εταιρικών προγραμμάτων, συνεργαζόμενοι με τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Παράλληλα, υλοποιούμε μία μεγάλη καμπάνια εξοικείωσης του κοινού με την αναπηρία, μέσω YouTube και social media, την #SpeakUp. Εκεί πρωταγωνιστούν ανάπηρα άτομα και στόχος μας είναι να σπάσουμε στερεότυπα και προκαταλήψεις. Η κοινωνική μας επιχείρηση δίνει δουλειά κυρίως σε ανάπηρα άτομα.