Τη χρονιά που φεύγει δεν τη λες και την καλύτερη. Ό,τι κρίση μπορούσε να ξεσπάσει ξέσπασε. Υγειονομική, ενεργειακή, ακρίβειας, οικονομική, γεωπολιτική. Και αρκετές διάσπαρτες συγκρούσεις.
Μείζων πολεμική σύρραξη δεν εκδηλώθηκε, αλλά η χρονιά φροντίζει να αφήσει πίσω της τρία τουλάχιστον μέτωπα που μια χαρά πόλεμο μπορούν να δώσουν. Σοβαρό και μεγάλο.
Ας αρχίσουμε από τον συνήθη ύποπτο. Τα Βαλκάνια για μία ακόμα φορά ξεμουδιάζουν και κάνουν προθέρμανση. Δεν είναι τυχαίο ότι υπουργεία Εξωτερικών, μυστικές υπηρεσίες, υψηλόβαθμοι αξιωματικοί Δυτικών χωρών διατυπώνουν από ανησυχία μέχρι εκτίμηση ότι η Χερσόνησος του Αίμου θα απασχολήσει και πάλι τον πλανήτη με τον γνωστό τρόπο. Δεν είναι περίεργο. Κρατικά μορφώματα που απέκτησαν αυτόνομη υπόσταση μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας πλησιάζουν στην ημερομηνία λήξης τους. Δίχως την ομοσπονδιακή δομή που συγκρατούσε αυτά τα ετερόκλητα και εύθραυστα σχήματα ήταν θέμα χρόνου οι φυγόκεντρες δυνάμεις να ανεβάσουν ταχύτητα. Πόσο να μείνουν μαζί οι Σέρβοι, οι Κροάτες και οι Μουσουλμάνοι της Βοσνίας; Ίσως λίγο λιγότερο από όσο θα μείνουν οι Αλβανοί με τους Σκοπιανούς στο γειτονικό ψευδώνυμο κράτος. Πόσο «Μακεδόνες» να αισθάνονται οι Αλβανοί και πόσο θα υποκρίνονται ότι αγνοούν τις διεργασίες μεταξύ Τιράνων και Πρίστινας. Και πόσο οι Κοσοβάροι θα ευθυγραμμίζονται με το απαγορευτικό της διεθνούς κοινότητας για ένωση με την Αλβανία; Και πόσο θα διαρκέσει ακόμα αυτό το απαγορευτικό; Και πως θα αντιδράσουν οι Σέρβοι αν αρθεί; Μπορούμε να συνεχίσουμε για πάρα πολύ ακόμα με δεκάδες υπαρκτά ερωτήματα τα οποία στα Βαλκάνια, συνήθως, απαντώνται με τον γνωστό τρόπο.
Η Ουκρανική κρίση είναι ένα άλλο μέτωπο όπου αν εκεί γίνει «στραβή» θα μιλάμε για το απόλυτο στράβωμα. Αυτό που γίνεται στον Εύξεινο Πόντο έχει όλα τα συστατικά ενός πυροκροτητή παγκοσμίου πολέμου. Οι πρωταγωνιστές βαρέων βαρών είναι εκεί, τα ανάλογα οπλοστάσια επίσης, το ίδιο και τα γεωπολιτικά στοιχήματα τα οποία είναι πολύ μεγάλα, υπαρξιακά, για να παραιτηθεί κάποια από τις δύο πλευρές και αμφότερες θα προτιμήσουν να επιλέξουν το απονενοημένο εάν και οι δύο δεν τηρήσουν τις εκατέρωθεν κόκκινες γραμμές. Αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία είναι η συμπύκνωση μίας πλανητικής αντιπαράθεσης που μπορεί να οδηγήσει σε αντίστοιχου μεγέθους σύγκρουση.
Last but not least, κάθε άλλο, η περίπτωση του Ιράν. Το Ισραήλ και με τη νέα πολυκομματική κυβέρνησή συνεχίζει να θεωρεί την προοπτική απόκτησης πυρηνικών όπλων από το Ιράν υπαρξιακή απειλή και μάλλον δεν έχει άδικο. Οι Ισραηλινοί προσπαθούν να πείσουν τους Αμερικανούς ότι οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης δεν πρόκειται να οδηγήσουν πουθενά και ότι αντιθέτως οι Ιρανοί εκμεταλλεύονται τη διαδικασία για ασκούν παρελκυστική τακτική και να προχωρούν προς την απόκτηση πυρηνικής βόμβας. Προσωπική εκτίμηση είναι ότι αν το Ισραήλ αξιολογήσει ότι το Ιράν πλησιάζει στην απόκτηση της βόμβας, θα χτυπήσει με ή χωρίς τη βοήθεια ή τη συναίνεση των ΗΠΑ. Και θα ανοίξει όχι ο ασκός του Αιόλου, αλλά οι πύλες της κολάσεως, αλλά σε κάθε περίπτωση Ιράν με πυρηνικά το Ισραήλ δεν θα ανεχθεί και θα κάνει αυτό που όλοι καταλαβαίνουν και το οποίο εξάλλου έχει δημοσίως διαμηνύσει.
Δεν μπορεί κάποιος να πει με βεβαιότητα αν και ποιο από τα τρία μέτωπα θα οδηγήσει σε έναν γενικότερο ή γενικευμένο πόλεμο, αλλά και τα τρία αποτελούν ικανές συνθήκες για να πυροδοτήσουν, από διαφορετικές διαδρομές, κάτι μεγάλο. Όπως αυτά του προηγούμενου αιώνα. Την Ιστορία φυγείν αδύνατον, για να παραφράσουμε το γνωστό.