Βοσνία: Απειλείται με διάλυση και νέο πόλεμο

Αντιμέτωπη με άμεσο κίνδυνο διάλυσης και «πολύ υπαρκτή προοπτική» νέου πολέμου βρίσκεται η Βοσνία, σύμφωνα με τον επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ΟΗΕ στη χώρα.

Σε έκθεσή του προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, που αποκαλύπτει η βρετανική εφημερίδα The Guardian, o Kρίστιαν Σμιτ προειδοποιεί ότι αν οι Σέρβοι αυτονομιστές υλοποιήσουν την απειλή τους να επανασυστήσουν τον στρατό τους αποχωρώντας από τις ένοπλες δυνάμεις της Βοσνίας, τότε θα χρειαστεί να σταλούν πρόσθετοι κυανόκρανοι για να αποτραπεί ένας νέος πόλεμος.

Στην πρώτη του έκθεση αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Αύγουστο, ο πρώην υπουργός της γερμανικής κυβέρνησης Σμιτ, προειδοποίησε ότι η Βοσνία αντιμετωπίζει «τη μεγαλύτερη υπαρξιακή απειλή της στη μεταπολεμική περίοδο». Ο Σερβοβόσνιος ηγέτης, Μίλοραντ Ντόντικ, απειλεί με αποχώρηση από όλους τους κρατικούς θεσμούς, περιλαμβανομένων των ενόπλων δυνάμεων, που συγκροτήθηκε με διεθνή αρωγή την τελευταία 25ετία, με στόχο τη δημιουργία μιας αμιγώς σερβικής στρατιωτικής δύναμης.

Στις 14 Οκτωβρίου ο Ντόντικ είχε δηλώσει ότι θα υποχρέωνε τον βοσνιακό στρατό να αποσυρθεί από το σερβικό τμήμα της Βοσνίας, περικυκλώνοντας τους στρατώνες κι ότι αν η Δύση προσπαθούσε να αναμειχθεί, εκείνος έχει «φίλους», που έχουν υποσχεθεί να στηρίξουν τους Σερβοβόσνιους σε μια έμμεση, όπως εκτιμάται, αναφορά στη Ρωσία. Η σερβοβοσνιακή αστυνομία διεξήγαγε τον περασμένο μήνα «αντιτρομοκρατική άσκηση» σε ορεινή περιοχή, από την οποία οι σερβικές δυνάμεις είχαν βομβαρδίσει το Σαράγεβο στην πολιορκία του 1992-1995. «Αυτό ισοδυναμεί με απόσχιση, χωρίς την επίσημη διακήρυξή της», σημειώνει ο Σμιτ στην έκθεση που παραδόθηκε προ ημερών στον ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

Κι όπως αναφέρει, οι κινήσεις του Ντόντικ «θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνον την ειρήνη και τη σταθερότητα της Βοσνίας και της ευρύτερης περιοχής, αλλά αν δεν απαντήσει η διεθνής κοινότητα, μπορεί να οδηγήσουν στην κατάργηση της ίδιας της ειρηνευτικής συμφωνίας [του Ντέιτον]». Υποστηρίζει, μάλιστα, ότι δεν αποκλείεται να σημειωθούν συγκρούσεις μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών επιβολής του νόμου της Βοσνίας και της σερβοβόσνιας αστυνομίας.

Την ευθύνη της διεθνούς ειρηνευτικής αποστολής στη Βοσνία έχει αναλάβει η ευρωπαϊκή δύναμη Eufor, που απαρτίζεται από 700 στρατιώτες, ενώ το ΝΑΤΟ διατηρεί μια περιορισμένη παρουσία με το αρχηγείο του στο Σεράγεβο. Η εντολή για την παρουσία των δύο αυτών ειρηνευτικών δυνάμεων στη Βοσνία αναμένεται να ανανεωθεί για ένα χρόνο αυτή την εβδομάδα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά η Ρωσία απείλησε να βάλει βέτο στο ψήφισμα αν δεν απαλειφθεί κάθε αναφορά στον ύπατο αντιπρόσωπο του ΟΗΕ, Σμιτ, υπονομεύοντας την εξουσία του ως επιβλέποντος της ειρηνευτικής συμφωνίας του Ντέιτον που υπεγράφη το 1995.

Σύμφωνα με τον Κουρτ Μπασουένερ, συνιδρυτή της δεξαμενής σκέψης Democratization Policy Council, που εδρεύει στο Βερολίνο, «Φαίνεται ότι οι Αμερικανοί, οι Βρετανοί και οι Γάλλοι έχουν ουσιαστικά συναινέσει στην αφαίρεση των αναφορών στον ύπατο αντιπρόσωπο. Παρότι η θέση του δεν απειλείται νομικά με την απάλειψη του ονόματός του από το κείμενο, η πολιτική νομιμοποίηση του Σμιτ δέχθηκε σοβαρό πλήγμα από την απαίτηση των Ρώσων», σημειώνει.