Μεσαίωνας: Τα μεγαλύτερα σκάνδαλα

Πολιτικά, οικονομικά σκάνδαλα, όποτε συμβαίνουν τη σημερινή εποχή, μαγνητίζουν πάντα τα φώτα της επικαιρότητας. Ο μεσαίωνας δεν ήταν χωρίς σκάνδαλα και οι ιδιαιτερότητες της εποχής έχουν γεννήσει ιστορίες που έχουν περάσει το τεστ του χρόνου. Παρακάτω, παρουσιάζονται μερικές τέτοιες ιστορίες, οι οποίες αποδεικνύουν πως ο μεσαίωνας είχε και αυτός το μερίδιο του από συναρπαστικές ιστορίες. Αυτές, αποτελούν μόνο μερικά από τα δεκάδες σκάνδαλα που σημάδεψαν τη μεσαιωνική Ευρώπη.

Μεσαίωνας: Ο χορός των φλεγόμενων ανδρών

Ο Κάρολος ΣΤ΄ της Γαλλίας ήταν βασιλιάς της Γαλλίας από το 1380 έως 1422. Γονείς του ήταν ο βασιλιάς Κάρολος Ε΄ της Γαλλίας και η Ιωάννα των Βουρβόνων. Οι μεγαλύτεροι αδελφοί του είχαν πεθάνει πριν γεννηθεί ο ίδιος με αποτέλεσμα να πάρει αμέσως τον τίτλο του Δελφίνου της Γαλλίας. Έμεινε γνωστός για τις ψυχικές του ασθένειες με ασταμάτητα επεισόδια ψύχωσης μέχρι τον θάνατο του, ενώ ήταν αυτός που ηγήθηκε του γαλλικού στρατού στην περίφημη μάχη του Αζενκούρ, κατά την οποία ο ανθός της γαλλικής ιπποσύνης κατατροπώθηκε από τους Άγγλους.

Πέραν όμως των ψυχικών ασθενειών για τις οποίες ήταν γνωστός ο εν λόγω βασιλιάς στην ιστορία έμεινε και μια διοργάνωση με το όνομα «Χορός των καιόμενων ανδρών» που διοργανώθηκε από την βασίλισσα Ισαβέλλα της Βαυαρίας στις 29 Ιανουαρίου του 1393, ώστε να τιμήσει τον γάμο μιάς κυρίας από την συνοδεία της στο Χότελ Σαίντ-Πολ. Ο βασιλιάς και τέσσερις ακόμα ευγενείς ντύθηκαν σαν άγριοι με ένα λίνινο ύφασμα καλυμμένο με κερί και από πάνω καλυμμένο με πούπουλα για να φαίνονται τριχωτοί “από την κορυφή μέχρι τα νύχια”.

Με εντολή του βασιλιά οι άντρες με δάδες στα χέρια στάθηκαν στην μέση του δωματίου. Ο μικρότερος αδελφός του Καρόλου ΣΤ΄ πλησίασε έναν από αυτούς για να αγγίξει την δάδα και ακολούθησε ατύχημα στο οποίο κάηκαν οι 4 άντρες. Ο βασιλιάς σώθηκε καθώς τον τύλιξαν με έναν ρούχο. Άλλοι δύο άντρες γλίτωσαν τον θάνατο. Ο ένας από αυτούς πρόλαβε να πηδήξει σε ένα βαρέλι με κρασί.

Μεσαίωνας: Η Πτωματική Σύνοδος

Η Πτωματική Σύνοδος και τα σχετικά γεγονότα έλαβαν χώρα σε μια περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας στην Ιταλία. Αυτή η περίοδος, που διήρκεσε από τα μέσα του 9ου αιώνα ως τα μέσα του 10ου αιώνα, σημαδεύτηκε από μια ραγδαία διαδοχή παπών. Στα έτη που περιβάλλουν την Πτωματική Σύνοδο (872-965) υπήρξαν 24 πάπες. Συχνά, αυτές οι βραχείες παπικές βασιλείες ήταν το αποτέλεσμα πολιτικών μηχανορραφιών των τοπικών Ρωμαϊκών φατριών, για τις οποίες διασώζονται πολλές πηγές.

Το 897 ο πάπας Στέφανος ΣΤ΄ έδωσε την εντολή να ξεθάψουν το «πτώμα» του προκατόχου του Φορμόζο, ο οποίος είχε πεθάνει προ εννέα μηνών, να το ντύσουν και να το δικάσουν ενώπιον ενός εκκλησιαστικού συμβουλίου, που φυσικά τον έκρινε ένοχο και επέβαλλε μια τελική τιμωρία στο «πτώμα». Οι κατηγορίες αφορούσαν μεταξύ άλλων τα αδικήματα της προδοσίας και την παράβαση των εκκλησιαστικών κανόνων. Ο ρόλος του συνηγόρου ανατέθηκε σε έναν έντρομο διάκονο… Στην συνέχεια, αφού έγδυσαν το καταδικασμένο «πτώμα» αφαιρώντας τα παπικά διάσημα και ακρωτηρίασαν τα τρία δάκτυλα του δεξιού του χεριού, με τα οποία ευλογούσε εν ζωή το ποίμνιο, το πέταξαν στον ποταμό Τίβερη.

Σύμφωνα με την εκδοχή της ιστορίας κατά τον Λιουτπράνδο, ο Στέφανος ΣΤ΄ είπε: “Όταν ήσουν επίσκοπος του Πόρτο, γιατί σφετερίσθηκες την παγκόσμια Ρωμαϊκή Έδρα με τέτοιο πνεύμα φιλοδοξίας;”. Το μακάβριο θέαμα έστρεψε την κοινή γνώμη της Ρώμης εναντίον του Στέφανου ΣΤ΄. Φήμες κυκλοφορούσαν ότι το πτώμα του Φορμόζου, αφού πλύθηκε στις όχθες του Τίβερη ποταμού, είχε αρχίσει να κάνει θαύματα. Μια δημόσια εξέγερση οδήγησε στην εκθρόνιση και τη φυλάκιση του Στεφάνου. Ενώ ήταν στη φυλακή, τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο του 897, στραγγαλίσθηκε.

Το Νοέμβριο του 897, ο Πάπας Θεόδωρος Β΄ (897) συγκάλεσε σύνοδο, η οποία ακύρωσε την Πτωματική Σύνοδο, αποκατέστησε τον Φορμόζο και διέταξε το σώμα του, που είχε ανασυρθεί από τον Τίβερη, να ξαναταφεί στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου με παπικά άμφια.

Μεσαίωνας: Ο έρωτας του Πέτρου Αβελάρδου με την Ελοΐζα Φούλμπερτ

Ο Πέτρος Αβελάρδος ήταν Γάλλος φιλόσοφος και θεολόγος του Μεσαίωνα. Ο Αβελάρδος δεν ήταν απλώς ένας μορφωμένος άνδρας που καταπιάστηκε με τη φιλοσοφία· ήταν επίσης υπέρμαχος της διαλεκτικής και πολλοί ιστορικοί των νεώτερων χρόνων τον χαρακτήρισαν ως τον μεγαλύτερο ελευθερόφρονα του Μεσαίωνα, πρόδρομο του Γάλλου διαφωτιστή Ζαν Ζακ Ρουσώ και του Γερμανού φιλοσόφου Ιμμάνουελ Καντ.

Στον Αβελάρδο, καταλογίζεται και ανθρωπιστικό πνεύμα, ειδικότερα με το έργο του «Διάλογος ανάμεσα σ’ ένα φιλόσοφο (ειδωλολάτρη), έναν Εβραίο και έναν Χριστιανό», που άρχισε να γράφει τους τελευταίους μήνες της ζωής του στο Κλινύ. Σε αυτό το έργο προσπαθεί να να αναδείξει το κοινό στοιχείο που χαρακτηρίζει τις τρεις θρησκείες οι οποίες, κατά τον Αβελάρδο, αντιπροσώπευαν το ύψιστο της ανθρώπινης σκέψης και την αναγνώριση κάθε ανθρώπου ως υιού του Θεού.

Όμως η υστεροφημία του έχει διατηρηθεί όχι μόνο από το σπουδαίο του έργο, αλλά και από τον έρωτα με την Ελοΐζα Φούλμπερτ. Μέχρι το 1118 ζούσε μια ήρεμη και συνετή ζωή βασισμένη σε φιλοσοφικές συζητήσεις. Ο έρωτας για την 15χρονη Ελοΐζα, ανιψιά του γέροντα εφημέριου Φυλμπέρ, γνωστή για την μόρφωση και την καλλιέργεια του χαρακτήρα της άλλαξε τη ζωή του. Ο γέροντας θείος της είχε εμπιστευθεί στον Αβελάρδο την μόρφωση της.

Ο έρωτας μεταξύ του Αβελάρδου και της Ελοΐζας ήταν δυνατός και έγινε σταδιακά κοινό μυστικό σε όλους εκτός από τον εξοργισμένο θείο της. Σύντομα η Ελοΐζα έμεινε έγκυος και ο Αβελάρδος την έστειλε στην Βρετάνη να γεννήσει έναν γιο που τον ονόμασε Αστρολάβο. Για να σβήσει τη ντροπή, ο Αβελάρδος ζήτησε από την Ελοΐζα να τον παντρευτεί. Αυτή αρνήθηκε, συμβουλεύοντάς τον ότι ο γάμος θα ήταν εμπόδιο στην φιλοσοφική του καριέρα, όπως και η ανατροφή μικρών παιδιών. Αυτός από την άλλη της ανταπάντησε ότι είναι έτοιμος για όλα.

Αποφάσισαν να κάνουν μυστικό γάμο στον οποίο παραβρέθηκε και ο Φυλμπέρ, θείος της Ελoΐζας, που επέμενε συνεχώς να γνωστοποιηθεί ο γάμος τους, στην πραγματικότητα για να εξευτελίσει τον ίδιο τον Αβελάρδο για την πράξη του. Η Ελοΐζα φοβούμενη τον κοινωνικό διασυρμό κλείστηκε σε μοναστήρι μέχρι να κοπάσουν τα πνεύματα. Ο Φυλμπέρ γεμάτος οργή, καθώς νόμιζε ότι τον εξαπάτησαν, πλήρωσε έναν υπηρέτη του φιλοσόφου. Αυτός μπήκε στο σπίτι του Αβελάρδου και ακρωτηρίασε τα γεννητικά του όργανα, διασύροντάς τον μπροστά σε όλο τον κόσμο που είχε μαζευτεί. Καταντροπιασμένος ο Αβελάρδος αναγκάστηκε να κλειστεί στο μοναστήρι του Σαιν Ντενί.

Μεσαίωνας: Η κατάρρευση της τράπεζας των Μεδίκων

Η αριστοκρατία των τραπεζιτών στον Μεσαίωνα ταυτιζόταν με την οικογένεια των Μεδίκων στη Φλωρεντία. Ανάμεσα στα μέλη της υπήρχαν Πάπες και βασίλισσες της Γαλλίας, ενώ τους τάφους τους λάξευσε ο ίδιος ο Michelangelo.

Μπορεί οι Μέδικοι να κυβερνούσαν τη Φλωρεντία επί 400 χρόνια, αλλά οι χειρισμοί τους πολλές φορές δεν ήταν οι βέλτιστοι. Ο λόγος ήταν ότι οι Ιταλοί τραπεζίτες δάνειζαν τεράστια ποσά από την εξαίρετη –κατά τ΄ άλλα– τράπεζά τους για να χρηματοδοτούν τους πολέμους και τον σπάταλο τρόπο ζωής των ευγενών. Το 1494, μετά από μια σειρά ανίκανων διαδόχων, η τράπεζα βρισκόταν στο χείλος της καταστροφής και ο τότε πρόεδρός της, Piero di Lorenzo de’ Medici, εξοστρακίστηκε από την πόλη μετά από μια εξέγερση.

Μεσαίωνας: Ο Πάπας που πούλησε το αξίωμά του

Ο Πάπας Βενέδικτος Θ’ ήταν πάπας με τρεις θητείες μεταξύ των ετών 1032 – 1048. Κατά την επιστροφή στη δεύτερη θητεία του απέβαλε τον Σίλβεστρο Γ’, που επέστρεψε στην επισκοπή του. Αμφιβάλλοντας όμως για το πόσο σίγουρη είναι η θέση του, συμβουλεύτηκε έναν ευσεβή ιερέα, τον Ιωάννη Γρατιανό που ήταν ανάδοχός του, για το αν μπορεί να παραιτηθεί και να νυμφευτεί.

Πρότεινε να παραδώσει το αξίωμά του σε αυτόν, αν του επέστρεφε τα έξοδα της εκλογής του ως πάπα. Ο Γρατιανός, επιθυμώντας να απαλλάξει τη Ρώμη από έναν ανάξιο ποντίφικα, δέχθηκε να πληρώσει και αναγνωρίστηκε ως πάπας Γρηγόριος ΣΤ’.

Ο Βενέδικτος Θ’ σύντομα μετάνιωσε που παραιτήθηκε και επέστρεψε στη Ρώμη, θεωρώντας τον εαυτό του πάπα. Ο Γρηγόριος ΣΤ’ συνέχισε να αναγνωρίζεται ως πάπας. Επίσης επέστρεψε και ο Σίλβεστρος Γ’. Σημαντικοί κληρικοί και λαϊκοί παρακάλεσαν τον Ερρίκο Γ’ Σαλίων, βασιλιά της Γερμανίας, να έρθει να αποκαταστήσει την τάξη. Πράγματι το Δεκέμβριο του 1046 ο Ερρίκος Γ’ συγκάλεσε Σύνοδο στο Σούτρι, που κήρυξε έκπτωτους τους Βενέδικτο Θ’, Σίλβεστρο Γ’ και καθαίρεσε το Γρηγόριο ΣΤ’ λόγω σιμωνίας, αφού είχε εξαγοράσει το αξίωμά του. Εξελέγη νέος πάπας ο Κλήμης Β’. Ο Βενέδικτος Θ’, που δεν παρευρέθηκε στη Σύνοδο, δεν αποδέχθηκε τις αποφάσεις της.

Όταν ο Κλήμης Β’ απεβίωσε τον Οκτώβριο του 1047, ο Βενέδικτος Θ’ επέστρεψε τον επόμενο μήνα καταλαμβάνοντας το ανάκτορο του Λατερανού, αλλά τον Ιούλιο του 1048 γερμανικά στρατεύματα τον απομάκρυναν. Εξελέγη νέος πάπας ο Πόπο, επίσκοπος του Μπρίξεν, ως Δάμασος Β’, που κατηγόρησε το Βενέδικτο Θ’ για σιμωνία και τον κάλεσε να απολογηθεί. Ο Βενέδικτος Θ’ δεν εμφανίστηκε και αφορίστηκε. Έπειτα εγκατέλειψε τις αξιώσεις του στην καθέδρα της Ρώμης· μάλλον ο πάπας Λέων Θ’ αναίρεσε την απαγόρευση. Απεβίωσε περίπου το 1056 και ετάφη στη μονή της Γκροταφεράτα.