Την ανησυχία του αναφορικά με την πορεία της πανδημίας στη Θεσσαλονίκη και σε αρκετές περιφερειακές ενότητες της Βόρειας Ελλάδος, όπου η εμβολιαστική κάλυψη είναι μόλις στο 40-45%, εκφράζει ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Δημήτρης Παρασκευής.
Σε συνέντευξη του στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» χαρακτηρίζει μεταβατική την περίοδο που τώρα διανύουμε, γιατί ναι μεν παρατηρείται μία πτωτική τάση εδώ και μερικές εβδομάδες σε αρκετές περιοχές της χώρας, αλλά την προσεχή περίοδο αναμένεται έξαρση κρουσμάτων.
Ο καθηγητής εκτιμά ότι θα είναι πιο δύσκολα τα πράγματα κατά την περίοδο του εφετινού Φθινοπώρου και του Χειμώνα. Ωστόσο όπως λέει τα μέτρα της τωρινής χρονικής περιόδου αφορούν περιορισμό, ή πολύ αυξημένο testing στους ανεμβολίαστους. «Μία στρατηγική διαφορετική από την προηγούμενη χρονιά που δεν είχαμε διαθέσιμα εμβόλια και ήμασταν αναγκασμένοι να εφαρμόσουμε αυστηρά περιοριστικά μέτρα για όλο τον πληθυσμό. Ευελπιστούμε ότι αυτά τα μέτρα θα είναι ικανοποιητικά στο βαθμό που θα τηρηθούν από την κοινωνία και θα επιτηρηθούν από τους αρμόδιους φορείς».
Για ενδεχόμενο νέου λοκ ντάουν απαντά ότι θα είναι ένα ύστατο μέτρο. «Το αν και κατά πόσο θα υπάρξει ανάγκη να εφαρμοστεί δεν είμαι σε θέση να το προβλέψω, γιατί θα εξαρτηθεί από πάρα πολλές παραμέτρους. Το αν θα χρειαστεί να εφαρμοστεί ένα τέτοιο μέτρο είναι και πολιτική απόφαση. Το αν και κατά πόσον η οικονομία ή άλλες παράμετροι της κοινωνίας και του κράτους, μας επιτρέψουν να εφαρμοστεί ένα τέτοιο μέτρο».
Όσον αφορά στο ποιο σχήμα εμβολιασμού θα επικρατήσει μακροπρόθεσμα, ο κ. Παρασκευής λέει ότι οι επιστήμονες αναμένουν να δουν τα αποτελέσματα από την προστασία που παρέχει η τρίτη δόση, έτσι ώστε να αποφασιστεί ανάλογα αν θα χρειαστεί μία τέταρτη ή κάτι περαιτέρω. Για τα εμβόλια δεύτερης γενιάς εξηγεί ότι αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε κλινικές δοκιμές και ενδεχομένως να είναι διαθέσιμα ακόμη και προς τα τέλη του έτους.
Στο ερώτημα πώς πιστεύει ότι μπορούν να πεισθούν οι άνω των 60, που σε αντίθεση με άλλες χώρες της Ευρώπης, δεν έχουν προτιμήσει το εμβόλιο σε μεγάλο βαθμό, αναφέρει ότι θα ήταν χρήσιμο να οργανωθούν εκδηλώσεις που να απαντήσουν τα ερωτήματα αυτών των ανθρώπων. Και προτείνει να πραγματοποιηθούν αναλύσεις, να γνωρίζουν οι επιστήμονες τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού ανά περιφερειακή ενότητα, έτσι ώστε να στοχεύσουν τις δράσεις τους και την ενημέρωση.
«Σίγουρα ο κορωνοϊός θα γίνει μία ήπια νόσος, όταν αναπτύξουμε όλοι ανοσία, είτε μέσω εμβολίου είτε μέσω νόσησης. Το ζητούμενο βέβαια είναι να αναπτύξουμε ανοσία μέσω του εμβολίου και όχι μέσω της έκθεσης στον ιό, γιατί αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Αυτό ενδεχομένως θα συμβεί σε ένα διάστημα ενός έτους ή και λίγο παρά πάνω», απαντά ο κ. Παρασκευής ερωτώμενος πότε θα ξεμπερδέψουμε με την πανδημία.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Δ. Παρασκευή:
Πώς αξιολογείτε την πορεία της πανδημίας στην παρούσα φάση με άνοιγμα σχολείων, πλήρη επιστροφή παραθεριστών και μετάλλαξη Δέλτα; Τι λένε τα επιδημιολογικά σας μοντέλα για το φετινό Φθινόπωρο και πώς θα μπούμε στον Χειμώνα;
Βρισκόμαστε σε μία μεταβατική κατάσταση. Δηλαδή έχουμε μία πτωτική τάση εδώ και μερικές εβδομάδες, συνέπεια του γεγονότος ότι έχουν επιστρέψει παραθεριστές και συνεπώς δεν υπάρχουν τα φαινόμενα της χαλάρωσης κατά τους μήνες της θερινής περιόδου και των διακοπών, αλλά από την άλλη σκοπιά εκτιμούμε ότι θα έχουμε μία έξαρση κρουσμάτων την προσεχή περίοδο, λόγω του γεγονότος ότι θα περνάμε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε κλειστούς χώρους. Επίσης είναι ανησυχητικό το γεγονός, ότι σε αρκετές περιφερειακές ενότητες, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, το ποσοστό της εμβολιαστικής κάλυψης είναι μικρότερο από κάποιες άλλες, είναι σχετικά χαμηλό τάξης μεγέθους 40 και 45%. Και είναι οι περιφερειακές ενότητες, στις οποίες ήδη παρατηρείται μία έξαρση, παρότι ακόμα βρισκόμαστε στο μήνα Σεπτέμβριο και οι κλιματολογικές συνθήκες είναι τέτοιες που δεν έχουν αυξήσει σημαντικά τη μολυσματικότητα του ιού.
Η Θεσσαλονίκη σας τρομάζει; Κλείσανε ήδη τα πρώτα τμήματα δημοτικού.
Υπάρχει η εξής ιδιαιτερότητα: επειδή πρόκειται για μητροπολιτικό δήμο και περιοχή η οποία καλύπτει σε ανάγκες νοσηλείας και τους γειτονικούς νομούς και τις γειτονικές περιφερειακές ενότητες, θα έλεγα ότι ναι η κατάσταση είναι ανησυχητική, δεδομένης και της χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης που προανέφερα των υπόλοιπων περιφερειακών ενοτήτων, γειτονικών στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Ο αριθμός των κρουσμάτων αναλογικά με τον πληθυσμό είναι σχετικά αυξημένος, παρουσιάζεται μία αυξητική τάση την τελευταία χρονική περίοδο και ανάλογα αυξημένες είναι και οι νοσηλείες στις ΜΕΘ. Και λόγω του γεγονότος ότι ως μητροπολιτικός δήμος παρέχει φροντίδα υγείας στους υπόλοιπους νομούς, η κατάσταση αντιλαμβάνεστε ότι εγκυμονεί αρκετούς κινδύνους και θα πρέπει να είμαστε λίαν προσεκτικοί.
Η κοινωνία και η οικονομία δεν θα ξανακλείσουν έχει τονιστεί από την κυβέρνηση προς πάσα κατεύθυνση και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό από τη ΔΕΘ. Κατά πόσο είναι κάτι τέτοιο εφικτό επί του πρακτέου, όταν ήδη η πληρότητα στις ΜΕΘ ξεπερνά το 70%, η εμβολιαστική κάλυψη βρίσκεται μόλις στο 56,7% (σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση του υπουργείου) η μετάλλαξη Δέλτα έχει φέρει λίγο τα πάνω κάτω, και ακόμη οι θερμοκρασίες επιτρέπουν αρκετές δραστηριότητες σε ανοιχτούς χώρους.
Σίγουρα η κατάσταση θα είναι πιο δύσκολη κατά την περίοδο του Φθινοπώρου και του Χειμώνα. Σίγουρα θα έχουμε αυξητική τάση στα κρούσματα και τα μέτρα τα οποία έχουν εξαγγελθεί προς το παρόν, λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό εμβολιασμένων στη χώρα. Οι εμβολιασμένοι έχουν σημαντικά μικρότερο κίνδυνο να μολυνθούν, αλλά έχουν πολύ μικρότερο κίνδυνο, σχεδόν μηδενικό να νοσήσουν σοβαρά. Τα μέτρα αυτής της χρονικής περιόδου αφορούν περιορισμό ή πολύ αυξημένο testing στους ανεμβολίαστους. Μία στρατηγική διαφορετική από την προηγούμενη χρονιά που δεν είχαμε διαθέσιμα εμβόλια και ήμασταν αναγκασμένοι να εφαρμόσουμε αυστηρά περιοριστικά μέτρα για όλο τον πληθυσμό. Και ευελπιστούμε ότι αυτά τα μέτρα θα είναι ικανοποιητικά στο βαθμό που θα τηρηθούν από την κοινωνία και θα επιτηρηθούν από τους αρμόδιους φορείς.
Νέο lockdawn βλέπετε;
Το lockdawn θα είναι ένα ύστατο μέτρο. Το αν και κατά πόσο θα υπάρξει ανάγκη να εφαρμοστεί δεν είμαι σε θέση να το προβλέψω, γιατί θα εξαρτηθεί από πάρα πολλές παραμέτρους. Το αν θα χρειαστεί να εφαρμοστεί ένα τέτοιο μέτρο είναι και πολιτική απόφαση. Το αν και κατά πόσον η οικονομία ή άλλοι παράμετροι της κοινωνίας και του κράτους μας επιτρέψουν να εφαρμοστεί ένα τέτοιο μέτρο.
Και μετά την τρίτη δόση του εμβολίου τι ακολουθεί; Κάθε έξι μήνες εμβολιασμός; Αν και από τον κ. Θεμιστοκλέους ακούσαμε ότι η τρίτη δόση είναι προαιρετική, το σχήμα των τριών δόσεων θα επικρατήσει θεωρείτε από δω και πέρα, όπως και το εμβόλιο της γρίπης που κάνουμε κάθε χρόνο πχ;
Προς το παρόν αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι για τους ανθρώπους άνω των 60 και των υπόλοιπων ευπαθών ομάδων, χρειάζεται η αναμνηστική δόση για την ενίσχυση της ανοσίας που παρείχε η αρχική δοσολογία. Παρόλα αυτά θα δούμε, θα εξετάσουμε και θα μελετήσουμε και την ανοσία που προσφέρει η αναμνηστική δόση, και αν τυχόν χρειαστεί θα γίνει μία επιπλέον αναμνηστική δόση, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Είναι κάτι δηλαδή που δεν μπορούμε να το προβλέψουμε, αλλά θα αναμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα σε ότι αφορά την προστασία που παρέχει η τρίτη δόση, έτσι ώστε να αποφασιστεί ανάλογα αν θα χρειαστεί μία τέταρτη ή κάτι περαιτέρω.
Ποια λογίζονται εμβόλια δεύτερης γενιάς που παραδοσιακά θεωρούνται βελτιωμένα από αυτά τα πρώτης; Πότε αναμένουμε εμβόλια δεύτερης γενιάς για την Covid;
Τα εμβόλια της δεύτερης γενιάς αφορούν τα εμβόλια τα οποία έχουν επικαιροποιηθεί, σε ό,τι αφορά τα κυκλοφορούντα μεταλλαγμένα στελέχη και θα είναι πιο αποτελεσματικά, για τα στελέχη τα οποία γνωρίζουμε ότι κυριαρχούν. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε κλινικές δοκιμές και θεωρούμε ότι σύντομα θα είναι διαθέσιμα.
Όταν λέτε σύντομα εννοείτε μέσα στο έτος ή λίγο αργότερα;
Αυτό είναι κάτι που επίσης δεν μπορώ να προβλέψω, αλλά φαντάζομαι ότι το διάστημα θα είναι σχετικά περιορισμένο. Ενδεχομένως να είναι διαθέσιμα και προς τα τέλη αυτού του έτους.
Οι μεταλλάξεις μπορεί να τινάξουν τα υπάρχοντα εμβόλια στον αέρα; Διαβάσαμε μέσα στην βδομάδα για μία νέα παραλλαγή Covid με αυξημένη αντοχή στα αντισώματα που εντοπίστηκε σε γηροκομείο στο Κεντάκι των ΗΠΑ και έχει ήδη μολύνει 45 ηλικιωμένους και εργαζόμενους. Το στέλεχος προέρχεται από την Ιαπωνία.
Μέχρι και σήμερα η εμπειρία μάς έχει δείξει ότι οι μεταλλάξεις δεν μπορούν να ακυρώσουν πλήρως την ανοσία που παρέχει το εμβόλιο. Αυτό όμως που μπορεί να συμβεί είναι να παρέχουν μικρότερα ποσοστά ανοσίας, ειδικά στα άτομα μεγαλύτερων ηλικιών, και αυτός είναι και ο πιθανός λόγος που οι τρόφιμοι στο γηροκομείο που αναφέρατε έχουν νοσήσει, γιατί ενδεχομένως είχαν εμβολιαστεί μεγάλο χρονικό διάστημα πριν. Προς αυτή την κατεύθυνση η αναμνηστική δόση θα βοηθήσει σημαντικά. Για αυτό υπάρχουν και δεδομένα ήδη από το Ισραήλ, ότι ενισχύει σημαντικά την ανοσία.
Η μετάλλαξη Δέλτα προτιμάει τα παιδιά, γιατί διαβάζουμε ότι παρατηρείται μεγάλη μεταδοτικότητα σε αυτές τις ηλικίες;
Θα πρέπει να το διευκρινίσουμε αυτό. Είναι κάτι που δεν ισχύει. Η μετάλλαξη Δέλτα προτιμάει τους ανεμβολίαστους. Κι επειδή τα παιδιά σε μεγάλο ποσοστό είναι ανεμβολίαστα, για αυτό ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων αφορά άτομα νεαρής ηλικίας.
Πόσο πιθανό είναι να αρρωστήσει ένα άτομο δύο φορές;
Δεν είναι πολύ πιθανό γιατί ένα άτομο που έχει μολυνθεί και έχει αναρρώσει από τον κορωνοϊό, έχει αναπτύξει ικανοποιητική ανοσία και μάλιστα αν έχει πραγματοποιήσει και μία δόση του εμβολίου, η ανοσία η οποία έχει είναι ακόμη πιο ενισχυμένη. Για αυτό το λόγο από τα υπάρχοντα δεδομένα, γνωρίζουμε ότι η επαναμόλυνση είτε σε άτομα που έχουν αναρρώσει, είτε σε άτομα που έχουν εμβολιαστεί, δεν είναι πολύ συχνή και ο κίνδυνος για σοβαρή νόσο είναι εξαιρετικά χαμηλός.
Πώς θεωρείτε ότι μπορούν να πεισθούν οι άνω των 60 που σε αντίθεση με άλλες χώρες της Ευρώπης δεν έχουν προτιμήσει το εμβόλιο σε μεγάλο βαθμό;
Νομίζω ότι θα ήταν χρήσιμο να οργανώσουμε εκδηλώσεις που να απαντήσουν τα ερωτήματα αυτών των ανθρώπων, να πραγματοποιήσουμε αναλύσεις, να γνωρίζουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού ανά περιφερειακή ενότητα, έτσι ώστε να στοχεύσουμε τις δράσεις μας και την ενημέρωση. Και γιατί όχι να στοχεύσουμε τη στήριξη αυτών των ανθρώπων για να προσπαθήσουμε να τους πείσουμε ότι το εμβόλιο είναι για το καλό τους, για την προάσπιση της υγείας τους.
Πότε εκτιμάτε ότι θα ξεμπερδέψουμε με τον κορωνοϊό; Οι απόψεις των επιστημόνων είναι αντικρουόμενες. Μάλιστα σε πρόσφατο δημοσίευμα του Bloomberg γίνεται αναφορά για μελέτες που ακόμη δεν έχουν δημοσιευθεί και υποστηρίζουν ότι ο κορωνοϊός τείνει να γίνει απόλυτα ανθεκτικός στην πρώτη γενιά εμβολίων.
Σίγουρα ο κορωνοϊός θα γίνει μία ήπια νόσος, όταν αναπτύξουμε όλοι ανοσία, είτε μέσω εμβολίου είτε μέσω νόσησης. Το ζητούμενο βέβαια είναι να αναπτύξουμε ανοσία μέσω του εμβολίου και όχι μέσω της έκθεσης στον ιό, γιατί αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Αυτό ενδεχομένως θα συμβεί σε ένα διάστημα ενός έτους ή και λίγο παρά πάνω. Ο ιός δεν έχει γίνει ανθεκτικός στα εμβόλια. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι έχει εξασθενήσει η ανοσία στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, τα οποία έχουν εμβολιαστεί σχετικά νωρίς. Όσο πιο γρήγορα φτάσουμε σε ένα κρίσιμο ποσοστό ανοσίας, τόσο πιο γρήγορα θα απαλλαγούμε από τον ιό, όπως έχουν κάνει ήδη μερικές χώρες, χαρακτηρίζοντας τον ως ένα ήπιο νόσημα.