Οι δηλητηριασμένες σχέσεις της Δύσης

Οι αναταράξεις από την αιφνιδιαστική κίνηση ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας να συμπήξουν μια προωθημένη συμμαχία ερήμην των υπολοίπων Δυτικών και δίχως καν να τους ενημερώσουν, συνεχίζονται και μάλιστα κλιμακώνονται, με τους Ευρωπαίους σε «μετατραυματικό» σοκ να προσπαθούν να βρουν τρόπο αντίδρασης στη νέα κατάσταση.

Ας δούμε μερικές από τις συνέπειες

Οι Ευρωπαίοι αλλά και άλλοι σύμμαχοι, εταίροι και προστατευόμενοι των ΗΠΑ ανά τον πλανήτη αντιλήφθηκαν ότι μπορεί ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να εξελέγη με το σύνθημα «America first» και ο νυν πρόεδρος να πρόταξε το «America is back», αλλά τελικά ισχύει το πρώτο. Εφεξής η Αμερική θα είναι πάντα «first» και « back» θα είναι μόνο επιλεκτικά και με τελείως διαφορετικούς όρους.

Οι προσδοκίες ότι ο Τζο Μπάιντεν θα λειτουργούσε πιο συναινετικά και συνεργατικά με τους Ευρωπαίους, δεν επιβεβαιώθηκε. Αντιθέτως. Τέτοια κρίση μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού, με ανάκληση πρέσβεων (!) και «πυρηνικούς» αιφνιδιασμούς ποτέ δεν είχε ξεσπάσει επί Τραμπ.

Αυτό καταδεικνύει ότι η αμερικανική στροφή είναι αποτέλεσμα διεργασιών του βαθέως συστήματος, υπαγορεύθηκε από μεταβολή διεθνών δεδομένων και συσχετισμών που οδήγησε σε προσαρμογή ΗΠΑ με βάση το προσωπικό στυλ του καθενός.

Ήταν προφανές εδώ και καιρό ότι οι ΗΠΑ είχαν αρχίσει να εγκαταλείπουν τις συνεννοήσεις σε πολυμερές επίπεδο και ότι προτάσσουν τις διμερείς διαβουλεύσεις και συμφωνίες, ώστε να παρακάμψουν τις δαιδαλώδεις διαδικασίες και τις χαοτικές αποκλίσεις συμφερόντων και επιδιώξεων σε οργανισμούς όπως η ΕΕ, οι οποίες πλείστες φορές κατέληγαν σε αδιέξοδο.

Υπενθυμίζεται η γνωστή αμερικανική ατάκα «όταν θέλουμε να μιλήσουμε με την ΕΕ, δεν ξέρουμε ποιον να πάρουμε τηλέφωνο».

Σημειώνεται επίσης ότι όταν στα τέλη του περασμένου έτους οι ΗΠΑ κάλεσαν την ΕΕ να μην προχωρήσει στην εμπορική συμφωνία με την Κίνα έως ότου αναλάβει επισήμως την Προεδρία των ΗΠΑ ο Τζο Μπάιντεν ώστε οι δύο πλευρές να συντονιστούν και να συμφωνήσουν σε κοινή γραμμή, η Γερμανία αγνόησε επιδεικτικά την Ουάσιγκτον και στην εκπνοή της προεδρίας της στην ΕΕ, την τελευταία ημέρα, πέρασε τη συμφωνία και έβαλε την Κίνα από την πίσω πόρτα στην αυλή της Ευρώπης.

Οι Αμερικανοί είναι καχύποπτοι και επιφυλακτικοί για τις προθέσεις διαφόρων Ευρωπαίων σε ότι αφορά στις σχέσεις τους με τη Ρωσία και την Κίνα, οπότε στη δυσκολία συνεννόησης προστίθενται οι σκιές για την ειλικρίνεια των προθέσεων. Για να το πούμε απλά, οι Αμερικανοί δεν εμπιστεύονται τους Ευρωπαίους. Εκτιμούν (βασίμως) ότι, κάποιοι από αυτούς τουλάχιστο, το έχουν δίπορτο με Ρωσία κα Κίνα.

Η κίνηση για τη συμμαχία AUKUS υπογραμμίζει τη σχέση εμπιστοσύνης που έχουν τα αγγλοσαξονικά κράτη μεταξύ τους (όσο αγγλοσαξονικά παραμένουν, το ακριβέστερο πλέον είναι αγγλόφωνα) και στον αντίποδα την αμοιβαία καχυποψία με τους υπόλοιπους Δυτικούς.

Και η Ευρώπη επίσης δεν εμπιστεύεται πλέον τις ΗΠΑ στον βαθμό που αυτό συνέβαινε παλαιότερα, αλλά το πρόβλημά της είναι ότι αδυνατεί να λειτουργήσει ως ενιαίος γεωπολιτικός πόλος.

Διευκολύνει έτσι τον διεμβολισμό της από τις ΗΠΑ οι οποίες θα προχωρούν σε διμερείς συνεργασίες και συμφωνίες, παρακάμπτοντας ακόμα και το ΝΑΤΟ, που είναι η ιερή αγελάδα της Δυτικής ασφάλειας.

Αυτό ανοίγει παράθυρα κρίσεων, αλλά και ευκαιριών και δεν είναι κακό για εμάς. Κάθε άλλο. Αρκεί να μην επιλέξουμε λάθος παράθυρο.