Σεφέρης: 50 χρόνια χωρίς τον μεγάλο ποιητή

Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τον θάνατο του σπουδαίου Έλληνα νομπελίστα ποιητή, διανοητή και διπλωμάτη, Γιώργου Σεφέρη. Ο Γιώργος Σεφέρης (Σεφεριάδης, όπως ήταν το πραγματικό του επώνυμο), γεννήθηκε στα Βουρλά της Σμύρνης, στις 29 Φεβρουαρίου 1900, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, που ίσχυε τότε στην περιοχή. Ήταν πρωτότοκος γιος οικογένειας λογίων, της Δέσπως και του Στυλιανού Σεφεριάδη.

Στα 18 του χρόνια βρέθηκε στο Παρίσι για σπουδές στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Σορβόνης. Από το 1926 μέχρι και το 1964 υπηρέτησε στο Υπουργείο Εξωτερικών με σημαντική σταδιοδρομία στο διπλωματικό σώμα.

Σεφέρης: Το ποιητικό του έργο

Η πρώτη του ποιητική συλλογή, με τον τίτλο «Στροφή», εκδόθηκε το 1931, την χρονιά που ο Γιώργος Σεφέρης διορίζεται διευθυντής του Ελληνικού προξενείου στο Λονδίνο, όπου θα υπηρετήσει μέχρι και το 1934. Ακολούθησαν «Η στέρνα», «Το μυθιστόρημα», το «Τετράδιο Γυμνασμάτων», τα «Ημερολόγια καταστρώματος» και όλα τα υπόλοιπα, που εδραίωσαν ένα νέο κεφάλαιο της νεοελληνικής ποιητικής δημιουργίας.

Αν και ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1963, Γιώργος Σεφέρης είναι γνωστός, μαζί με τον Ελύτη, ως ο σημαντικότερος Έλληνας ποιητής του 20ου αιώνα, αλλά και ως δοκιμιογράφος και μεταφραστής, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η πορεία του ως διπλωμάτη και η πολιτική του σκέψη και στάση κατά τη διάρκεια της μακράς αυτής καριέρας.\

Η τετραετία 1927-1931 τον βρίσκει στην Αθήνα και για τα επόμενα τρία χρόνια, μέχρι το 1934 είναι πρόξενος στο Λονδίνο, ενώ μέχρι το 1937 πρόξενος στην Κορυτσά. Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου είναι προϊστάμενος της Διεύθυνσης Εξωτερικού Τύπου του Υφυπουργείου Τύπου και Τουρισμού και έχει αρμοδιότητες ενημέρωσης των ξένων ανταποκριτών για την εξέλιξη του πολέμου. Το 1941 ακολουθεί την κυβέρνηση στην Κρήτη και μετά στην Αίγυπτο όπου θα παραμείνει στο Κάιρο για 3,5 χρόνια. Το 1944 εκδίδει στο Κάιρο τις «Δοκιμές».

Το Σεπτέμβριο του 1944 για ένα μήνα θα ακολουθήσει την κυβέρνηση στον Τάραντα της Ιταλίας και μετά την απελευθέρωση θα επιστρέψει στην Αθήνα για να αναλάβει το Μάιο του 1945 τη διεύθυνση του πολιτικού γραφείου του αντιβασιλέα αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και από το 1948 μέχρι το 1950 διορίζεται γραμματέας και έπειτα σύμβουλος της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα.

Κατά την περίοδο 1951-1952 βρίσκεται στο Λονδίνο ως σύμβουλος της πρεσβείας και την τετραετία 1953-1956 είναι διαπιστευμένος σε 4 πρεσβείες της Μέσης Ανατολής ταυτόχρονα (Ιράκ, Λίβανος, Συρία, Ιορδανία) και κατά τη διάρκεια αυτών των ετών θα ξεκινήσει η βαθιά σύνδεσή του με την Κύπρο, την ιστορία και τους ανθρώπους της.

Το 1956 ο Σεφέρης αναλαμβάνει τη διεύθυνση Κύπρου – Τουρκίας του Υπουργείου Εξωτερικών και έναν μήνα μετά την επιστροφή του αρχιεπισκόπου Μακαρίου από τις Σεϋχέλλες, στις 8 Μαΐου 1957, τοποθετείται πρέσβης της Ελλάδας στο Λονδίνο και συμμετέχει ενεργά στις διπλωματικές ζυμώσεις γύρω από το μέλλον της Κύπρου.

Το 1960 ο Σεφέρης συναντάει στο Λονδίνο τον Μίκη Θεοδωράκη και θα ακολουθήσει η παρουσίαση τεσσάρων μελοποιημένων ποιημάτων του με τον τίτλο «Επιφάνια». Το 1962 ανακαλείται στην Αθήνα μετά από αίτημά του και το 1964, μετά από 38 χρόνια στο διπλωματικό σώμα, συνταξιοδοτείται. Στις 28 Μαρτίου 1969 πραγματοποιείται η δημόσια δήλωση του Σεφέρη κατά της δικτατορίας.

Στο μεταξύ είχε έρθει και η ύψιστη αναγνώριση του έργου του, με τη βράβευση του το 1963 με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, για το οποίο είχε προταθεί άλλες τρεις χρονιές, το 1955, το 1961 και το 1962. Ο Σεφέρης επελέγη «για το υπέροχο λυρικό ύφος του, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες», ανάμεσα σε 80 υποψήφιους όπως ο Μπέκετ, ο Νερούδα, ο Ανούιγ, ο Αραγκόν, ο Μπόρχες, ο Μπρετόν, ο Κοκτώ, ο Φροστ, ο Χάξλεϋ, ο Μαλρώ, ο Ναμπόκοφ, ο Μισίμα και ο Σαρτρ.

Στις 20 Σεπτεμβρίου 1971 ο Γιώργος Σεφέρης φεύγει από τη ζωή και η κηδεία του, και η κηδεία του εξελίχθηκε στην πρώτη αντιδικτατορική εκδήλωση από την επιβολή της χούντας. Στην Πύλη του Ανδριανού διακόπηκε η κυκλοφορία των οχημάτων και το πλήθος τραγούδησε το μελοποιημένο από τον Μίκη Θεοδωράκη ποίημα του Σεφέρη «Άρνηση» (Στο περιγιάλι το κρυφό).

Ποιητικές συλλογές

• Στροφή, Εστία, Αθήνα 1931
• Πάνω σ’ έναν στίχοξένο’, Εστία, Αθήνα 1931
• Η Στέρνα, Εστία, Αθήνα 1932
• Σχέδια στο περιθώριο, ανάτυπο από Τα Νέα Γράμματα, Αθήνα 1935
• Μυθιστόρημα, Κασταλία, Αθήνα 1935
• Γυμνοπαιδία, ανάτυπο από Τα Νέα Γράμματα, Αθήνα 1936
• Τετράδιο Γυμνασμάτων (1928-1937), τυπ. Ταρουσοπούλου, Αθήνα 1940
• Ημερολόγιο καταστρώματος Α΄, τυπ. Ταρουσοπούλου, Αθήνα 1940
• Ημερολόγιο καταστρώματος Β΄, ιδιωτική έκδοση, Αλεξάνδρεια 1944
• Ημερολόγιο καταστρώματος Β΄, Ίκαρος, Αθήνα 1945
• Τελευταίος σταθμός, ανάτυπο από Το Τετράδιο, 1947
• Κίχλη, Ίκαρος, Αθήνα 1947
• Ημερολόγιο καταστρώματος Γ΄ (με τον τίτλο Κύπρον, οὗ μ’ἐθέσπισεν), Ίκαρος, Αθήνα 1955
• Τρία κρυφά ποιήματα, τυπ. Γαλλικού Ινστιτούτου, Αθήνα 1966
• Τετράδιο Γυμνασμάτων Β΄, Ίκαρος, 1976 (μεταθανάτια έκδοση)
• Επί Ασπαλάθων…, «Le Μonde», Αθήνα 1971 (μεταθανάτια έκδοση)