Αυτοκίνητα: Τι περιλαμβάνει το ρυθμιστικό σχέδιο για τις εκπομπές ρύπων

Μείωση των εκπομπών ρύπων των επιβατικών αυτοκινήτων και των φορτηγών κατά 65% μέχρι και το 2030 και μηδενισμό εκπομπών μετά το 2035 προβλέπει το ρυθμιστικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η εξέλιξη αυτή θα βοηθήσει στην ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών και επέκταση των υποδομών φόρτισης.

Τι έδειξε η τελευταία έκθεση

Η τελευταία έκθεση που δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων ACEA, δείχνει ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2021 το μερίδιο των πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων στις συνολικές πωλήσεις ανήλθε μόνο στο 20%. Οι καλύτερες πωλήσεις σημειώθηκαν στα αυτοκίνητα με κινητήρες βενζίνης (42%). Ακολουθούν τα υβριδικά και τα ηλεκτρικά οχήματα σε ποσοστό περίπου 32%, ενώ ανοδικές είναι οι πωλήσεις αυτοκινήτων διπλού καυσίμου.

Η ΕΕ παίρνει μέτρα για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλούν τα αυτοκίνητα

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που συνδέονται με τις εκπομπές των οχημάτων;

Οι εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων αποτελούν τη σημαντικότερη περιβαλλοντική αιτία πρόωρων θανάτων στην ΕΕ, και ευθύνονται για αναπνευστικές παθήσεις, υψηλότατες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης και απώλεια ημερών εργασίας. Τα πλέον πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι τρεις ατμοσφαιρικοί ρύποι [τα σωματίδια (ΑΣ 2,5), το διοξείδιο του αζώτου (NO2) και το όζον (O3)] ευθύνονται από μόνοι τους για 400.000 πρόωρους θανάτους ετησίως στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων περίπου 70.000 θανάτων συνδεόμενων άμεσα με το διοξείδιο του αζώτου (NO2). Οι αστικές μεταφορές αποτελούν έναν από τους λόγους για τους οποίους σε πολλές αστικές περιοχές διαπιστώνονται υπερβάσεις των επιτρεπτών ορίων ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Πώς ρυθμίζονται οι εκπομπές ρύπων των οχημάτων σε επίπεδο ΕΕ;

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, η Επιτροπή πρωτοστάτησε σε σειρά προσπαθειών της ΕΕ για τη σταδιακή μείωση των εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων από τα οδικά οχήματα, μέσω της βελτίωσης της ποιότητας των καυσίμων και του καθορισμού ολοένα και πιο αυστηρών ορίων εκπομπών για τα νέα οχήματα.

Σε ό,τι αφορά δε ειδικότερα τις εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx), η Επιτροπή έχει αυστηροποιήσει τα ανώτατα όρια εκπομπών NOx για τα πετρελαιοκίνητα επιβατηγά αυτοκίνητα επανειλημμένα:

• Ιανουάριος 2000: 500 mg/km (Euro 3)
• Ιανουάριος 2005: 250 mg/km (Euro 4)
• Σεπτέμβριος 2009: 180 mg/km (Euro 5)
• Σεπτέμβριος 2014: 80 mg/km (Euro 6)

Ωστόσο, αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Το πρόσφατο σκάνδαλο των εκπομπών έδειξε ότι κάποια από τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν σήμερα δεν τηρούν τις τιμές αυτές όταν κινούνται υπό πραγματικές συνθήκες οδήγησης, δηλαδή ότι στον αέρα που αναπνέουμε εκπέμπονται στην πραγματικότητα περισσότεροι ρύποι.

Η θέσπιση της διαδικασίας δοκιμής των εκπομπών σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης (Real Driving Emissions – RDE) αυστηροποιεί περαιτέρω τους κανόνες, καθώς η διαδικασία αυτή ελέγχει τις εκπομπές NOx και πολύ λεπτών σωματιδίων (αριθμού σωματιδίων – PN) των οχημάτων στον δρόμο, και θα περιορίσει σημαντικά την υφιστάμενη απόκλιση μεταξύ των μετρήσεων των εκπομπών σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης και αυτών που πραγματοποιούνται σε εργαστήριο.

Επιπλέον, η Επιτροπή εξακολουθεί να ασκεί πιέσεις για την πλήρη εφαρμογή των υφιστάμενων στόχων για την ποιότητα του αέρα σε ολόκληρη την ΕΕ, ενώ αναπτύσσει και φιλόδοξες πρωτοβουλίες για την προώθηση των οχημάτων χαμηλών εκπομπών.

Πώς ελέγχονται οι εκπομπές των αυτοκινήτων;

Για να μπορεί ένα αυτοκίνητο να διατεθεί στην αγορά, πρέπει να λάβει «έγκριση τύπου»: η αρμόδια εθνική αρχή πρέπει να πιστοποιήσει ότι τα πρωτότυπα του οικείου μοντέλου πληρούν όλες τις ενωσιακές απαιτήσεις ασφάλειας, περιβαλλοντικών επιδόσεων και συμμόρφωσης της παραγωγής προτού χορηγήσει άδεια πώλησης του εν λόγω τύπου οχήματος στην ΕΕ. Επί του παρόντος, για τη μέτρηση των εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων των οχημάτων πραγματοποιούνται μόνο εργαστηριακές δοκιμές. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, για ρύπους όπως τα πολύ λεπτά σωματίδια και τα οξείδια του αζώτου, οι εκπομπές ορισμένων οχημάτων που μετρώνται κατά την οδήγηση στον δρόμο υπερβαίνουν σημαντικά τις εκπομπές που μετρώνται βάσει του ισχύοντος σήμερα κύκλου εργαστηριακής δοκιμής «Νέος Ευρωπαϊκός Κύκλος Οδήγησης» (New European Drive Cycle – NEDC). Για τη διόρθωση του προβλήματος αυτού, η Επιτροπή πρότεινε, ήδη πριν από την αποκάλυψη του σκανδάλου των εκπομπών τον Σεπτέμβριο του 2015, να μετρώνται οι εκπομπές σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης.