Από την αρχή της κρίσης του 2010, και σύμφωνα με τη γνώμη των ειδικών, η ελληνική οικονομία για να ανακάμψει χρειαζόταν εισροή ξένων κεφαλαίων με όποια μορφή, αλλά κυρίως όχι με την μορφή δανείων.
Είχαν εκφράσει και το νούμερο, 100 δις είπαν τότε ανερυθρίαστα προφανώς για να αναδείξουν τόσο την δυσκολία του εγχειρήματος, όσο και την δουλειά που θα πρέπει να γίνει για να γίνει η χώρα μας ελκυστική στον επενδυτικό χάρτη.
Οι ξένες επενδύσεις ήταν πάντα ο πρώτος στόχος για ευνόητους λόγους. Γιατί
- θα αποδίδουν φόρους στο ελληνικό δημόσιο
- και θα απασχολούν Έλληνες εργαζόμενους στις εργασίες τους.
Βέβαια οι συνθήκες της ελληνικής οικονομίας για την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων ήταν, σχεδόν πάντα, κάθε άλλο παρά δελεαστικές.
- Η υψηλή φορολογία,
- η ανούσια και επιβεβλημένη κυριαρχία των συνδικαλιστών,
- οι αναχρονιστικές υπηρεσίες του δημοσίου,
- η διαφθορά στην εξουσία,
- και το κοστοβόρο, και μονίμως υπερφορτωμένο δικαστικό σύστημα
ήταν κάποια από τα εμπόδια που απέτρεπαν ξένους επενδυτικούς οίκους από το να σκεφθούν την χώρα μας για τις επενδύσεις που χρειαζόταν για να περάσει στην επόμενη μέρα, στην κανονικότητα μιας δυτικής οικονομίας με όλα αυτά που κουβαλάει μαζί της, θετικά και αρνητικά.
Τον τελευταίο καιρό κάποια από αυτά φαίνεται να αλλάζουν προς το καλύτερο, κάποια με ταχύτερους ρυθμούς και κάποια με όχι τόσο, όσο θα θέλαμε. Η πανδημία σε κάποια θέματα μας ωφέλησε, κυρίως όσον αφορά την χρήση της τεχνολογίας και τον εκσυγχρονισμό πολλών υπηρεσιών του δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα. Αλλοίμονο όμως αν χρειάζεται μια καταστροφή κάθε φορά για να κάνουμε τα αυτονόητα.
Μια άλλη πηγή εισροής ξένων κεφαλαίων είναι τα επιδοτούμενα και χρηματοδοτούμενα κεφάλαια της ευρωπαϊκής ένωσης, γνωστά σε όλους πλέον με την ονομασία ΕΣΠΑ.
Σύμφωνα με την γνώμη των ειδικών πάντα, είναι σχεδόν γεγονός ότι τα ΕΣΠΑ της επόμενης χρονικής περιόδου θα είναι υπέρογκα, και μένει απλώς από τους τοπικούς διαχειριστές να φροντίσουν έτσι ώστε κατ’ αρχάς να απορροφηθούν, και κυρίως να κατανεμηθούν εκεί που χρειάζονται.
Καταλαβαίνουμε ότι ένα μέρος από αυτά θα δοθούν για να κρατηθούν ζωντανά παλιά χρέη, αλλά ελπίζουμε όλοι ότι και αυτά θα πιάσουν τόπο, αναζωογονώντας επιχειρήσεις που τα χρειάζονται για να μείνουν ζωντανές, και πιθανόν να ευδοκιμήσουν.
Η αλήθεια είναι ότι την τελευταία φορά που είχαμε να διαχειριστούμε αυξημένη ροή επιδοτούμενων σχημάτων δεν τα πήγαμε και τόσο καλά. Αναφέρομαι στην δεκαετία ’80. Πολιτικό σύστημα και κοινωνία δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν εκείνα τα κεφάλαια σωστά, έγινε ότι έγινε, και χάθηκε μια τεράστια ευκαιρία για πραγματική ανάπτυξη.
Την συνέχεια την ξέρουμε όλοι, το μάθημα το πήραμε και ήταν επίπονο, και μένει στους καινούριους διαχειριστές αυτών των κεφαλαίων να είναι πιο προσεκτικοί, πιο μεθοδικοί και πιο συνεπείς στην δουλειά τους.
Πρέπει αυτή τη φορά το πείραμα να πετύχει, οπωσδήποτε.
Έχουμε την πείρα από το κακό παρελθόν, την γνώση για το μέλλον και καμία δικαιολογία ότι δεν γνωρίζαμε.
Πρώτο ζητούμενο είναι η απορρόφηση αυτών των κεφαλαίων, που σημαίνει ότι πρέπει οι επιχειρήσεις να γνωρίζουν, και οι σύμβουλοι να μπορούν να συντάξουν τις σωστές προτάσεις.
Η πληροφόρηση προς τις επιχειρήσεις, σε σχέση με αυτά τα προγράμματα, θεωρώ ότι είναι ελλιπής. Έχουμε πολλά παραδείγματα προγραμμάτων που άνοιξαν, πέρασαν και έκλεισαν με μειωμένη απορροφητικότητα, ενώ ταυτόχρονα πολλοί από τους δικαιούχους δεν το έμαθαν ποτέ. Το σκεπτικό μου είναι απλό. Τα προγράμματα επιδοτήσεων του ΕΣΠΑ ανοίγουν για συγκεκριμένα ΚΑΔ (κωδικούς δραστηριότητας) και με άλλους περιορισμούς όπως παλαιότητα, αριθμός εργαζομένων, περιοχή δραστηριότητας κλπ.
Όλες αυτές οι πληροφορίες είναι γνωστές στην πολιτεία. Με την σημερινή τεχνογνωσία και τεχνολογία, πόσο δύσκολο θα ήταν να υπήρχε αυτόματη ενημέρωση των πιθανών δικαιούχων μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από την πολιτεία; Κάποιου είδους alert δηλαδή, που θα δώσει την σκυτάλη στους πιθανούς δικαιούχους για να το ψάξουν περεταίρω.
Με την σημερινή τεχνογνωσία και τεχνολογία, πόσο δύσκολο θα ήταν να υπήρχε μια απλή πλατφόρμα ενημέρωσης των πολιτών και των επιχειρήσεων, όπου εισάγοντας κάποιες βασικές πληροφορίες θα γνωρίζαμε όλοι τις περιοχές, τους χρόνους και την υποστήριξη που θα παρέχουν τα συγκεκριμένα προγράμματα;
Με την πρόσφατη εμπειρία που έχουμε από την αποτελεσματικότητα της ομάδας «Πιερρακάκη», και αναφέρομαι στο τεχνικό κομμάτι, φαντάζομαι οι προτάσεις μου θα ήταν και εύκολες για αυτούς και χρήσιμες για την επιχειρηματική κοινότητα.
Βέβαια τα θέματα αυτά άπτονται του Υπουργείου Ανάπτυξης, αλλά εκτιμώ ότι μια συνεργασία των δύο παραγόντων προς εξυπηρέτηση των θεμάτων αυτών θα ήταν ιδιαίτερα παραγωγική και δημιουργική. Επίσης μια πιστοποίηση και αξιολόγηση των συμβούλων αυτών που μεσολαβούν για την διαμόρφωση των προτάσεων, κρίνω ότι θα χρειασθεί στο άμεσο μέλλον, καθώς και μια διαβάθμιση των ικανοτήτων τους.
Υπάρχουν αρκετοί αξιόλογοι σύμβουλοι που δραστηριοποιούνται στο χώρο, αλλά υπάρχουν και αρκετοί που δεν είναι. Το πρόβλημα είναι ότι όλοι αυτοί κάθονται δίπλα δίπλα, ανταγωνίζονται στα θέματα του κόστους των προτάσεων και πολλές δουλειές καταλήγουν στους πιο φτηνούς, χωρίς να υπάρχει καμία αντικειμενική ένδειξη της ποιότητας των υπηρεσιών τους και χωρίς τελικά να υπάρχει η γνώση και η δυνατότητα σύνταξης σωστών προτάσεων.
Με αποτέλεσμα αρκετές προτάσεις να μην εγκρίνονται, κεφάλαια να μην δια θέτονται στην ελληνική αγορά, και η απορροφητικότητα των κεφαλαίων να είναι σε χαμηλά επίπεδα, καθυστερώντας έτσι τον στόχο της ανάπτυξης.
Το πρόβλημα γυρίζει πάλι στην μαγική λέξη «αξιολόγηση» που ούτε εδώ υπάρχει, όπως και σε πολλούς χώρους του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου. Αξιοκρατία χρειάζεται και εδώ, όπως παντού.
Ο στόχος είναι οι σωστές επιχειρήσεις να χρησιμοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα κεφάλαια, και οι σωστοί σύμβουλοι να τις εξυπηρετήσουν ώστε να κάνουν ακριβώς αυτό. Ο στόχος είναι ούτε ένα ευρώ να μην γυρίσει πίσω στα ευρωπαϊκά ταμεία αδιάθετο από τα επιδοτούμενα σχήματα του μέλλοντος.
Κώστας Αγγελάκης