Παχυσαρκία και κορωνοϊός: Ποια η σχέση τους, τι δείχνουν έρευνες

Η παχυσαρκία είναι σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου θανάτου από Covid-19 για τους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Ειδικότερα, οι παχύσαρκοι άνδρες κινδυνεύουν περισσότερο σε σχέση με τις παχύσαρκες γυναίκες για σοβαρή Covid-19 με πνευμονία, για διασωλήνωση και θάνατο, σύμφωνα με αμερικανική επιστημονική έρευνα με τη συμμετοχή τριών επιστημόνων ελληνικής καταγωγής.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την Αρσέλια Γκέρσον – Τζιλ του Ιατρικού Κέντρου Μοντεφιόρε της Νέας Υόρκης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ευρωπαϊκό περιοδικό Κλινικής Μικροβιολογίας και Λοιμωξιολογίας «European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases», ανέλυσαν στοιχεία για 3.530 νοσηλευόμενους ασθενείς με κορωνοϊό. Στη μελέτη συμμετείχαν οι Λεωνίδας Παλαιοδήμος και Δαμιανός Κοκκινίδης του Ιατρικού Κολλεγίου Άλμπερτ Αϊσντάιν της Νέας Υόρκης, καθώς και ο Δημήτρης Καραμάνης του Πανεπιστημίου του Πειραιά.

Τι έδειξε η μελέτη;

Διαπιστώθηκε ότι οι άνδρες, τόσο αυτοί με μέτρια παχυσαρκία (δείκτης μάζας σώματος άνω του 35) όσο και εκείνοι με σοβαρή παχυσαρκία (δείκτης άνω του 40), έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για βαριά Covid-19, ενώ το ίδιο ισχύει μόνο για τις πολύ παχύσαρκες γυναίκες (με δείκτη άνω του 40).

Η μελέτη βρήκε, επίσης, ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς, ιδίως οι άνδρες και οι πιο ηλικιωμένοι, που πέθαναν από κορωνοϊό, είχαν υψηλότερα μέσα επίπεδα της ιντερλευκίνης IL-6 (μίας κυτταροκίνης που αποτελεί δείκτη συστημικής φλεγμονής στο σώμα) σε σχέση με όσους αρρώστησαν λιγότερο σοβαρά. Δεν διαπιστώθηκε, όμως, σαφής συσχέτιση ανάμεσα στην IL-6 και την παχυσαρκία.

Συνεπώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, αν και η φλεγμονή μπορεί να παίζει ρόλο στη βαριά νόσο Covid-19 και στον θάνατο, πιθανώς δεν εξηγεί γιατί η παχυσαρκία αποτελεί τόσο σημαντικό παράγοντα κινδύνου, άρα άλλοι βιολογικοί μηχανισμοί ίσως εμπλέκονται στους παχύσαρκους, που τους καθιστούν πιο ευάλωτους στον κορωνοϊό.

Παχυσαρκία και εμβόλια

Επιπρόσθετα, κάποιοι επιστήμονες έχουν διατυπώσει από νωρίς την ανησυχία για το αν η παχυσαρκία επηρεάζει και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Δύο ιταλικές μελέτες, που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα, καταδεικνύουν ότι η ανησυχία αυτή μπορεί να αποδειχθεί αληθινή.

Σημειώνεται πως οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σταυρούλα Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Προληπτικής Ιατρικής), Ευάγγελος Τέρπος (Καθηγητής Αιματολογίας) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνόψισαν τα αποτελέσματα των μελετών αυτών.

Και οι δύο μελέτες αφορούν σε mRNA εμβόλιο (BioNTech/Pfizer) που έγινε σε υγειονομικούς υπαλλήλους, χωρίς άλλα ιδιαίτερα προβλήματα υγείας, στην Ιταλία. Η χρονολογική απόσταση των δύο δόσεων ήταν 21 ημέρες.

Η πρώτη μελέτη συμπεριέλαβε 248 άτομα, των οποίων η ανοσολογική απάντηση αξιολογήθηκε μία εβδομάδα μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου. Κατέδειξε ότι υψηλότερος δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ, BMI) σχετίζεται με ασθενέστερο τίτλο αντισωμάτων ως ανοσολογική απόκριση στο εμβόλιο (BMI <25 vs >25 kg/m2, p<0.0001).

Η δεύτερη μελέτη συμπεριέλαβε 86 άτομα, των οποίων η ανοσολογική απάντηση αξιολογήθηκε μία με 4 εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου. Δεν ανέδειξε διαφορές στην ανοσολογική απόκριση ανάλογα με το BMI, κατέδειξε όμως ότι τα άτομα με κεντρική παχυσαρκία (περίμετρο μέσης > 88 εκ. για γυναίκες και >102 εκ. για άντρες) παρουσίασαν ασθενέστερο τίτλο αντισωμάτων ως ανοσολογική απόκριση στο εμβόλιο.

Επιπρόσθετα, φάνηκε από τη μελέτη αυτή ότι το κάπνισμα και η υπέρταση συσχετίστηκαν με χαμηλότερους τίτλους αντισωμάτων, εύρημα που αναφέρεται για πρώτη φορά στη βιβλιογραφία.