Κυρία Γρουζή ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί με την αιμοδοσία στη χώρα μας; Λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού αυξήθηκαν ή μειώθηκαν οι ανάγκες σε αίμα;
Θα ξεκινήσω λέγοντας ότι είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι η πανδημία COVID-19 είχε και έχει βαθιά επίδραση στα συστήματα υγείας παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης και της Αιμοδοσίας, επηρεάζοντας σημαντικά τα αποθέματα αίματος και δημιουργώντας προβληματισμό αναφορικά με την ασφάλεια αιμοδοτών και ασθενών. Μείωση των αποθεμάτων αίματος τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος παρατηρήθηκε στις περισσότερες χώρες. Η μείωση αυτή οφείλεται στη μειωμένη προσέλευση των αιμοδοτών αφενός λόγω των επιβληθέντων περιορισμών στις μετακινήσεις κατά τις περιόδους των lock-down, και αφετέρου στον δικαιολογημένο φόβο των πολιτών να πλησιάσουν τα νοσοκομεία τόσο στο πρώτο κύμα όσο και στο δεύτερο και τρίτο κύμα που ακόμη δεν έχει τελειώσει. Βεβαίως η σύσταση κατά τη διάρκεια της πανδημίας για τον περιορισμό των μετακινήσεων και η κοινωνική αποστασιοποίηση δίνεται από όλους τους παγκόσμιους και εθνικούς φορείς υγείας (ΠΟΥ, ECDC, ΕΟΔΥ, Υπουργείο Υγείας), και ήταν απαραίτητη για τον περιορισμό της εξάπλωσης της επιδημίας.
Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α) και της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας δείχθηκε ότι κατά την περίοδο του πρώτου lock-down μειώθηκε η συλλογή αίματος λόγω ακριβώς της μειωμένης προσέλευσης των αιμοδοτών. Ωστόσο εδώ θα πρέπει να πούμε ότι παράλληλα λόγω αναστολής διενέργειας τακτικών χειρουργικών επεμβάσεων, τουλάχιστον κατά την περίοδο του πρώτου lock-down είχαν μειωθεί και η ανάγκες των μεταγγίσεων όποτε υπήρξε κάποια ισορροπία. Στη συνέχεια όμως τόσο κατά την περίοδο του δεύτερου όσο και του τρίτου κύματος, η μειωμένη προσέλευση αιμοδοτών εξακολουθούσε και εξακολουθεί με αποτέλεσμα να δημιουργούνται παροδικές ελλείψεις διαθέσιμου αίματος. Βεβαίως πρέπει να πούμε ότι αυτό είναι ένα πρόβλημα που παρατηρείται διαχρονικά. Παραδοσιακά σε περιόδους μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων, του Πάσχα ή του καλοκαιριού παρατηρείται μείωση των αποθεμάτων του αίματος στις αιμοδοσίες, και αυτό γιατί κατά τις μέρες αυτές λόγω της χαλάρωσης που επικρατεί ο κόσμος δεν αιμοδοτεί. Φέτος το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο και δυστυχώς παρατείνεται όλο τον χρόνο λόγω της πανδημίας COVID-19.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφέρω κάποιες ιδιαιτερότητες που εμφανίζει το σύστημα αιμοδοσίας της χώρας μας. Ξεκινώ λέγοντας ότι οι ετήσιες ανάγκες σε αίμα ανέρχονται περίπου σε 600.000 μονάδες ολικού αίματος, οι οποίες θα πρέπει σχεδόν στο σύνολό τους να διαχωρίζονται στα επιμέρους συστατικά του (ερυθρά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια και πλάσμα) που αποτελούν πολύτιμα θεραπευτικά μέσα και μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε τρεις ασθενείς. Η Ελλάδα έχει πολύ μεγαλύτερο αριθμό τροχαίων ατυχημάτων σε σχέση με τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και σημαντικό αριθμό πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένες ανάγκες για μεταγγίσεις ιδιαίτερα συμπυκνωμένων ερυθρών που είναι και το βασικό παράγωγο του ολικού αίματος. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα τέτοιο απόθεμα για να καλύψει τις τυχόν επείγουσες ανάγκες που μπορεί να προκύψουν, καθώς και τις προγραμματισμένες μεταγγίσεις των ατόμων με αιμοσφαιρινοπάθειες. Το αίμα το λαμβάνουμε από τους αιμοδότες. Στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, στον Καναδά, την Αμερική, την Αυστραλία αλλά και σε κάποιες χώρες της Ασίας οι αιμοδότες είναι συστηματικοί εθελοντές, δηλαδή αιμοδοτούν 2-3 φορές το χρόνο χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη ανάγκη. Έτσι όλες οι ανάγκες σε αίμα και παράγωγά του καλύπτονται από εθελοντικό αίμα. Εμείς συχνά αναγκαζόμαστε να ζητάμε να αιμοδοτήσει το συγγενικό και φιλικό περιβάλλον των ασθενών. Παρά τις συστηματικές προσπάθειες που γίνονται από το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.) τα τελευταία χρόνια για την ανάπτυξη της Εθελοντικής Αιμοδοσίας και των στοχευμένων δράσεων για προσέλκυση νέων αιμοδοτών, το ποσοστό του αίματος που προσφέρεται από συστηματικούς εθελοντές αιμοδότες δεν ξεπερνά το 60-62%. Το υπόλοιπο καλύπτεται από αιμοδότες του συγγενικού και φιλικού περιβάλλοντος των ασθενών οι οποίοι με την κατάλληλη ενημέρωση θα μπορούσαν να γίνουν τακτικοί εθελοντές αιμοδότες. Αντίθετα στην Ευρώπη σχεδόν το 100% του μεταγγιζόμενου αίματος προέρχεται από την Εθελοντική Αιμοδοσία. Ακόμη, σύμφωνα με πολύ πρόσφατα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας 79 χώρες παγκοσμίως συλλέγουν πάνω από το 90% του μεταγγιζόμενου αίματος από τακτικούς εθελοντές αιμοδότες.
Επανέρχομαι στην πανδημία, η οποία αυτή καθ’ εαυτή δεν αύξησε τη χρήση του αίματος, αφού οι ασθενείς με COVID-19 δεν εμφανίζουν συχνά αυξημένες ανάγκες μεταγγίσεων αίματος και παραγώγων του. Όμως χρειαζόμαστε αίμα και προϊόντα αίματος καθημερινά για να υποστηρίξουμε ασθενείς με κακοήθη νοσήματα, άτομα με αιμοσφαιρινοπάθειες, νέες μητέρες και νεογνά, ασθενείς με άλλα νοσήματα του αίματος, ασθενείς που υποβάλλονται σε μείζονες χειρουργικές επεμβάσεις, ασθενείς που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων ή συμπαγών οργάνων, πολυτραυματίες, κ.α. Είναι επομένως προφανές ότι η μειωμένη προσέλευση των αιμοδοτών επηρεάζει σημαντικά την διαθεσιμότητα του αίματος.
Λόγω της πανδημίας Covid-19 μπορεί να έρθει κάποιος να δώσει αίμα;
Βεβαίως και μπορεί…και πρέπει να έρθει να δώσει αίμα. Η αιμοδοσία ήταν και παραμένει ασφαλής για αιμοδότες και ασθενείς. Το ξέσπασμα της πανδημίας οδήγησε στη λήψη μέτρων από τους υπεύθυνους φορείς προκειμένου να μην τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια και η επάρκεια του αίματος. Από την αρχή της πανδημίας ελήφθησαν μέτρα τα οποία βασίζονται στις συστάσεις των διεθνών επιστημονικών οργανισμών και ενώσεων. Αυτά προσπαθήσαμε να προσαρμόσουμε στην δική μας πραγματικότητα, και εξακολουθούμε να εφαρμόζουμε και σήμερα. Τα μέτρα αυτά είχαν και έχουν ως πρώτη προτεραιότητα την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των αιμοδοτών, των ασθενών και του προσωπικού των Υπηρεσιών Αιμοδοσίας. Συγκεκριμένα σχεδιάστηκαν για να παρέχουν το υψηλότερο επίπεδο ασφάλειας ως προς τον έλεγχο μετάδοσης των λοιμώξεων, και περιλαμβάνουν συνοπτικά πρακτικές φυσικής απόστασης μεταξύ αιμοδοτών-επίπλων-και εξοπλισμού, αυστηρή τήρηση κανόνων αντισηψίας, χρήση απλής χειρουργικής μάσκας, καθώς και προσπάθεια διοργάνωσης αιμοδοσιών σε ανοικτούς χώρους. Επιπλέον αποκλείονται από την αιμοδοσία οι αιμοδότες για 28 ημέρες μετά από πιθανή επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα, ή μετά από επιστροφή τους από χώρες με συνεχιζόμενη μετάδοση του ιού. Τέλος δίνεται έμφαση για ενημέρωση της Αιμοδοσίας από τον αιμοδότη που αιμοδότησε στην περίπτωση που εμφανίσει συμπτώματα έως και 14 μετά τη αιμοδότηση.
Αναφορικά τώρα με την ασφάλεια των αιμοδοτών και την πιθανότητα μετάδοσης της COVID-19 σε αυτούς, θα ήθελα να τονίσω ότι μετά από την εμπειρία που αποκτήσαμε τα νοσοκομεία δεν είναι χώροι που μεταδίδεται εύκολα ο κορωνοϊός ακριβώς λόγω των μέτρων που λαμβάνονται, γι’ αυτό και οι αιμοδότες δεν θα πρέπει να φοβούνται να έρθουν να δώσουν αίμα. Οι Νοσοκομειακές Υπηρεσίες Αιμοδοσίας προσαρμόσθηκαν στις νέες συνθήκες, εφαρμόζουν τους κανόνες ατομικής προστασίας και εντείνουν την προσπάθεια για διοργάνωση εξορμήσεων σε χώρους εκτός νοσοκομείων. Οι Σύλλογοι Εθελοντών Αιμοδοτών κινητοποιούνται, και όχι μόνον προσπαθούν να διοργανώσουν αιμοδοσίες αλλά και ενημερώνουν τους εθελοντές για τα μέτρα που πρέπει να τηρούνται για την ασφάλεια αιμοδοτών και ασθενών.
Υπάρχει φόβος μετάδοσης του κορωνοϊού με τη μετάγγιση από άνθρωπο σε άνθρωπο;
Μέχρι σήμερα δεν έχει καταγραφεί μετάδοση του SARS-CoV-2 καθώς και των άλλων αναπνευστικών ιών με τη μετάγγιση αίματος και παραγώγων του, καθώς και με τη μεταμόσχευση κυττάρων, ιστών ή οργάνων, και αυτό γιατί σε ασυμπτωματικά άτομα δεν ανιχνεύεται RNA του ιού στο αίμα. Επίσης τα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν φέρουν κυτταρικούς υποδοχείς για να εισέλθει ο ιός εντός αυτών. Επομένως η πιθανότητα μετάδοσης είναι εξαιρετικά μικρή. Υπάρχουν κάποιες λίγες σποραδικές ανακοινώσεις στη βιβλιογραφία που αναφέρουν ότι μονάδες αίματος θετικές για RNA του ιού που ελέγχθηκαν αναδρομικά και προέρχονταν από ασυμπτωματικούς αιμοδότες ή από αιμοδότες που ανέπτυξαν συμπτώματα μετά την αιμοδοσία, μεταγγίσθηκαν χωρίς να αναφερθεί μετάδοση της νόσου στους λήπτες.
Στους αιμοδότες δεν πραγματοποιείται εξέταση για SARs-CoV-2 πουθενά στον κόσμο. Αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει, αλλά ακόμη και γινόταν το αρνητικό αποτέλεσμα δεν καλύπτει μας διασφαλίζει πλήρως λόγω των χαρακτηριστικών του ιού. Γι’ αυτό και δίνουμε μεγάλη έμφαση στο ιστορικό του αιμοδότη ώστε να αποκλείσουμε ότι ο ίδιος έχει συμπτώματα, ότι έχει έρθει σε επαφή με ύποπτο ή επιβεβαιωμένο κρούσμα, και βέβαια τονίζουμε ότι αν εμφανίσει συμπτώματα έως και 14 ημέρες μετά την αιμοδοσία να μας ενημερώσει για να λάβουμε μέτρα που αφορούν τα παράγωγα. Αν συμβεί αυτό καταστρέφονται τα παράγωγα, όσα δεν έχουν χορηγηθεί μέχρι εκείνη την ημέρα, ενώ αν έχουν χορηγηθεί παρακολουθούμε τον ασθενή. Υπάρχει ειδικό πρωτόκολλο που έχει καταρτιστεί από το ΣΚΑΕΜ-ΕΟΔΥ που εφαρμόζουμε. Ακόμη ένα άλλο θέμα που λαμβάνουμε υπόψη είναι αν ο αιμοδότης αυτός θα μπορούσε να μεταδώσει τον ιό στο προσωπικό που έκανε την αιμοληψία ή σε κάποιον άλλον αιμοδότη, κάτι που επίσης δεν έχει αναφερθεί μέχρι σήμερα. Στην περίπτωση αυτή εξετάζονται οι συνθήκες, ο χρόνος και η διάρκεια που έγιναν οι επαφές αυτές.
Κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης έγιναν συντονισμένες δράσεις προκειμένου οι πολίτες να αιμοδοτήσουν. Ανταποκρίθηκαν σε αυτό το κάλεσμα; Ποια είναι η εικόνα που έχετε;
Βεβαίως και έγιναν. Κατά την περίοδο του πρώτου lockdown (Μάρτιος-Απρίλιος 2020) η κατάσταση αντιμετωπίσθηκε με κοινές δράσεις που συμμετείχαν το Ε.ΚΕ.Α., η Περιφέρεια Αττικής, το Συντονιστικό Κέντρο Αιμοεπαγρύπνησης και Επιτήρησης Μεταγγίσεων του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΣΚΑΕΜ/ΕΟΔΥ), η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών (ΠΟΣΕΑ) και το «Όλοι Μαζί Μπορούμε», σε συνεργασία με Δήμους, Φορείς και Συλλόγους. Οι δράσεις αυτές συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Επιπλέον το Ε.ΚΕ.Α. εντείνει συνεχώς την καμπάνια ενημέρωσης του κόσμου σχετικά με την αναγκαιότητα της αιμοδοσίας και διοργανώνει συνεχώς εξορμήσεις σε ανοικτούς χώρους σε συνεργασία με τις Νοσοκομειακές Υπηρεσίες Αιμοδοσίας και τους Συλλόγους Εθελοντών Αιμοδοτών. Στην παρούσα φάση, εκτός από τις τακτικές μεταγγίσεις των ασθενών που δεν σταματούν ποτέ, προστίθενται οι ανάγκες θα προκύψουν λόγω του ανοίγματος της κοινωνίας και του επερχόμενου καλοκαιριού που διαχρονικά, όπως ανέφερα και παραπάνω, παρατηρείται μείωση των αποθεμάτων αίματος. Γι’ αυτό και η υπεύθυνη στάση που δείξαμε κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος πρέπει να αποτελέσει στάση ζωής και στον τομέα της Αιμοδοσίας.
Γιατί να γίνει κάποιος άνθρωπος εθελοντής αιμοδότης; Ποια είναι τα οφέλη για τον οργανισμό του;
Εθελοντής Αιμοδότης πρέπει να γίνει κάποιος γιατί το αίμα είναι ένας ζωντανός ιστός με περιορισμένη διάρκεια ζωής. Μέχρι σήμερα δεν είναι δυνατόν να παρασκευασθεί τεχνητά, ενώ δεν μπορεί να υποκατασταθεί από κανένα φάρμακο ή χημική ουσία. Προσφέρεται αποκλειστικά δωρεάν από υγιείς Εθελοντές Αιμοδότες. Ως εκ τούτου είναι εξαιρετικά πολύτιμο, δεδομένου ότι εάν τα αποθέματα αίματος στις Υπηρεσίες Αιμοδοσίας δεν ανανεώνονται διαρκώς με τη συστηματική αιμοδοσία των εθελοντών που αιμοδοτούν σε τακτική βάση, δεν είναι δυνατόν να υπάρχει επάρκεια. Η επάρκεια του αίματος δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, γι’ αυτό και πρέπει οι προσπάθειες όλων μας να στρέφονται προς την προσέλκυση και διατήρηση των Εθελοντών Αιμοδοτών. Με την Εθελοντική Αιμοδοσία έχουμε πιο ασφαλές και άμεσα διαθέσιμο αίμα. Είναι προφανές ότι προσφορά αίματος μόνο σε έκτακτη ανάγκη συγγενούς ή φίλου, δεν αποτελεί λύση. Αντίθετα η εθελοντική και συστηματική προσφορά αίματος από συνειδητοποιημένους Εθελοντές Αιμοδότες, θα μας απαλλάξει από το άγχος της εξεύρεσής του. Ως εκ τούτου για να γίνει η χώρα μας αυτάρκης σε εθελοντικό αίμα απαιτείται συστράτευση των Εθνικών Αρμόδιων Αρχών, των Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών και των Υπεύθυνων Πολιτών, προς την κατεύθυνση αυτήν. Όπως προανέφερα το Ε.ΚΕ.Α. κάνει μια συστηματική προσπάθεια τα τελευταία χρόνια που προσπαθούμε να στηρίξουμε όλοι οι άνθρωποι της Αιμοδοσίας παρά τις δυσκολίες.
Αναφορικά με τα οφέλη που προκύπτουν για τον ίδιο τον αιμοδότη δεν θα ήθελα να σταθώ ιδιαίτερα. Ωστόσο θα πρέπει να τονισθεί ότι είναι μια ασφαλής διαδικασία για τον ίδιο, δεδομένου ότι ο όγκος αίματος που αφαιρείται αναπληρώνεται γρήγορα. Επιπλέον η “επιλογή του αιμοδότη” γίνεται προσεκτικά με κριτήρια που ισχύουν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κύριος σκοπός της “επιλογής του αιμοδότη” είναι να καθορισθεί αν η κατάσταση της υγείας του είναι καλή, προκειμένου να διαφυλαχθεί η υγεία αφενός του ίδιου, και αφετέρου του ασθενούς που θα λάβει το αίμα. Αιμοδότης μπορεί να είναι κάθε υγιές άτομο ηλικίας 18 έως 65 ετών. Όλοι οι υποψήφιοι αιμοδότες υποβάλλονται στη διαδικασία επιλογής, και μόνο εκείνοι που πληρούν τις προϋποθέσεις γίνονται δεκτοί ως αιμοδότες. Κάθε πρόβλημα υγείας (παροδικό ή μόνιμο) που ενδεχομένως έχει ο υποψήφιος αιμοδότης, πρέπει να συζητείται με τον υπεύθυνο γιατρό της Αιμοδοσίας, ο οποίος θα αποφασίσει τελικά για την καταλληλότητα του αιμοδότη.
Ακόμη θα ήθελα να αναφέρω ότι υπάρχει και το ψυχολογικό μέρος της διαδικασίας. Το αίσθημα του αλτρουισμού συμβάλει στην ψυχική ανάταση του αιμοδότη, καθώς νιώθει υπερήφανος για την αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο. Τέλος συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της Εθελοντικής Αιμοδοσίας ενισχύεται το αίσθημα ασφάλειας του ατόμου προς το σύστημα υγείας για την περίπτωση που ο ίδιος ή τα συγγενικά του πρόσωπα χρειασθούν αίμα.
Ποια είναι η διαδικασία για να γίνει κάποιος εθελοντής;
Όπως προαναφέρθηκε αιμοδότης μπορεί να είναι κάθε υγιές άτομο ηλικίας 18 έως 65 ετών. Ο Εθελοντής Αιμοδότης μπορεί να δώσει αίμα στις αιμοδοσίες των νοσοκομείων όλης της χώρας, καθώς και στις εξορμήσεις σε διάφορα σημεία και συλλόγους που αυτά διοργανώνουν. Επίσης το ΕΚΕΑ έχει δημιουργήσει σταθερή αίθουσα αιμοληψιών στο Αιγάλεω, εκτός νοσοκομείου, στην οποία μπορούν να πηγαίνουν οι αιμοδότες. Ακόμη το ΕΚΕΑ έχει εντείνει τις προσπάθειες του και διοργανώνει μεγάλες αιμοδοσίες σε ανοικτούς σε συνεργασία με διάφορους φορείς. Οι προγραμματισμένες αιμοδοσίες είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα του ΕΚΕΑ.
Η διαδικασία επιλογής του αιμοδότη περιλαμβάνει:
- Λήψη σύντομου ιστορικού και συμπλήρωση ειδικού ερωτηματολογίου με έμφαση σε ερωτήσεις που έχουν στόχο την αποκάλυψη παθήσεων ή καταστάσεων που αποτελούν αντένδειξη για τη λήψη αίματος. Οι απαντήσεις πρέπει να είναι απόλυτα ειλικρινείς. Το ιατρικό απόρρητο τηρείται αυστηρά.
- Σύντομη κλινική εξέταση που περιλαμβάνει την εκτίμηση της γενικής κατάστασης του αιμοδότη, τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και των σφύξεων.
- Προσδιορισμός της αιμοσφαιρίνης ή/και του αιματοκρίτη.
Επειδή βρισκόμαστε στην περίοδο εξέλιξης του προγράμματος των εμβολιασμών έναντι του SARs-CoV-2, πείτε μας αν αυτό επηρεάζει την αιμοδοσία;
Την επηρεάζει θετικά θα έλεγα, δεδομένου ότι ο αιμοδότης που έχει εμβολιασθεί είναι πιο ασφαλής. Σύμφωνα με τις οδηγίες των διεθνών οργανισμών αλλά και του Ε.ΚΕ.Α.:
- Οι αποδέκτες των εμβολίων Pfizer/BioNTech (mRNA), Moderna (mRNA), καθώς και AstraZeneca και Johnson & Johnson (περιέχουν αδενοϊό χωρίς ικανότητα πολλαπλασιασμού) μπορούν να αιμοδοτήσουν εφόσον αισθάνονται καλά.
- Στην περίπτωση που μετά τον εμβολιασμό παρουσιαστούν ήπιες αντιδράσεις μπορούν να προσφέρουν αίμα 7 ημέρες μετά την πάροδο των συμπτωμάτων».
Οι νέοι άνθρωποι αιμοδοτούν; Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να τους στείλετε;
Οι νέοι άνθρωποι είναι η ελπίδα μας και είναι οι αιμοδότες του μέλλοντος. Όπως προανέφερα το αίμα έχει περιορισμένη διάρκεια ζωής, και επιπλέον η ηλικία που μπορεί κάποιος να αιμοδοτεί έχει όρια. Επομένως αν η δεξαμενή των αιμοδοτών δεν ανανεώνεται δεν θα έχουμε διαθέσιμο αίμα. Οι νέοι σήμερα επιδεικνύουν στους περισσότερους τομείς ενσυναίσθηση και υπευθυνότητα. Δική μας ευθύνη είναι η σωστή πληροφόρηση για την αναγκαιότητα της αιμοδοσίας ξεκινώντας από την εκπαίδευση. Η κατάρτιση σταθερού προγράμματος ενημέρωσης στα σχολεία σχετικά με τη σημασία της εθελοντικής αιμοδοσίας και τη διάδοση του μηνύματος της εθελοντικής προσφοράς γενικότερα αποτελεί σημαντική ανάγκη. Τα τελευταία χρόνια το Ε.ΚΕ.Α. έχει αναπτύξει τέτοιες δράσεις σε συνεργασία με την εκπαιδευτική κοινότητα, οι οποίες πρέπει να συνεχισθούν και να θεσμοθετηθούν. Η παιδική και εφηβική ψυχή αποτελεί το φυτώριο για την καλλιέργεια της αιμοδοτικής συνείδησης, έτσι ώστε στα 18 τους χρόνια να γίνουν συνειδητοποιημένοι «εθελοντές αιμοδότες».
Η προσφορά αίματος μόνο σε έκτακτη ανάγκη συγγενούς ή φίλου, δεν λύνει το πρόβλημα.
Θα κλείσω λέγοντας ότι ΕΧΟΥΜΕ ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟ ΤΑΚΤΙΚΟΥΣ ΕΘΕΟΛΟΝΤΕΣ ΑΙΜΟΔΟΤΕΣ. Επαναλαμβάνω ότι Αιμοδότης μπορεί να είναι κάθε υγιές άτομο ηλικίας 18 έως 65 ετών. Την περίοδο αυτή και μέχρι να υπάρξει ολοκληρωτικός έλεγχος της πανδημίας με τους εμβολιασμούς, οι αιμοδότες δεν πρέπει να σταματήσουν να αιμοδοτούν. Όλοι οι υποψήφιοι αιμοδότες υποβάλλονται στη διαδικασία επιλογής, και μόνο εκείνοι που πληρούν τις προϋποθέσεις γίνονται δεκτοί ως αιμοδότες. Στα κριτήρια αυτά έχουν προστεθεί και οι σχετικές ερωτήσεις για πιθανή έκθεση στον SARS-CoV-2. Οι παλιοί αιμοδότες να συνεχίσουν να δίνουν αίμα και οι νέοι να ξεκινήσουν να το κάνουν γιατί χρειαζόμαστε ανανέωση της δεξαμενής. Η αιμοδοσία δεν πρέπει να είναι υποχρεωτική και ούτε ανταποδοτική. Πρέπει να γίνει στάση ζωής! Αποτελεί τη νίκη της ζωής!!!