Η Λευκορωσία έχει γίνει αποδέκτης σωρείας κατηγοριών από την ΕΕ μετά την αεροπειρατεία που έγινε σε αεροσκάφος της Ryanair. Να θυμίσουμε πως ήδη οι ηγέτες των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συζητήσουν στη σημερινή σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες την εκτροπή και τον εξαναγκασμό σε προσγείωση στο Μινσκ της Λευκορωσίας αεροσκάφους της Ryanair, καθώς και το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων σε στελέχη του κρατικού μηχανισμού του Αλεξάντρ Λουκασένκο. Παρόν είναι και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης που βρίσκεται στην βελγική πρωτεύουσα και θα θέσει το ζήτημα στη Σύνοδο Κορυφής.
Μάλιστα, πριν από λίγο, ο διευθύνων σύμβουλος της Ryanair, Μάικλ Ο’ Λίρι, είπε μάλιστα ότι κατά τη γνώμη του υπήρχαν και πράκτορες της KGB στο αεροπλάνο. Η αστυνομία της Λευκορωσίας συνέλαβε τον 26χρονο αντιπολιτευόμενο ακτιβιστή δημοσιογράφο Ρομάν Προτάσεβιτς και την 23χρονη φίλη του, Σοφία Σαπέγκα, μετά την αναγκαστική προσγείωση του Boeing 737 στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, γεγονός που πυροδότησε την οργή Ευρωπαίων ηγετών. Όπως τόνισε σε συνέντευξή του ο Ο’ Λίρι, «φαίνεται ότι πρόθεση των Αρχών [ της Λευκορωσίας] ήταν να απομακρύνουν έναν δημοσιογράφο και τη σύντροφό του που ταξίδευε μαζί του (…) Πιστεύουμε ότι υπήρχαν και κάποιοι πράκτορες της KGB, που αποβιβάστηκαν στο αεροδρόμιο».
Οι υποψίες
Σε ότι αφορά τις υποψίες, αυτές στρέφονται σε τέσσερις Ρώσους επιβάτες που αποφάσισαν αυτοβούλως να μη συνεχίσουν την πτήση, όταν απογειώθηκε για τον τελικό της προορισμό, το Βίλνιους της Λευκορωσίας. Η παρουσία τους ενέτεινε τους φόβους ότι πράκτορες του Κρεμλίνου ενεπλάκησαν στην επιχείρηση σύλληψης του Προτάσεβιτς, που εκλιπαρούσε το πλήρωμα να μην ακολουθήσουν τις εντολές για την αναγκαστική προσγείωση γιατί αντιμετώπιζε τη «θανατική καταδίκη», όπως έλεγε. Ο Προτάσεβιτς, δριμύς επικριτής του προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο – του «τελευταίου δικτάτορα της Ευρώπης», όπως τον αποκαλούν δυτικά ΜΜΕ – ήταν καταζητούμενος για το ρόλο του στη διοργάνωση πέρυσι των διαδηλώσεων κατά του συμμάχου του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Αρκετές ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως η AirBaltic, η Air Austria και η Wizz Air αποφεύγουν σήμερα τις πτήσεις πάνω από τη Λευκορωσία την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες ετοιμάζονται να συζητήσουν νέο γύρο κυρώσεων κατά του Λουκασένκο. Την ίδια ώρα ειδικοί σε θέματα αεροπλοϊας αποκαλύπτουν ότι το Boeing 737 ήταν πολύ πιο κοντά στο Βίλνιους παρά στο Μινσκ, όταν υποχρεώθηκε να αλλάξει πορεία. Δεδομένα του ιστότοπου flightradar24.com δείχνουν ότι το αεροπλάνο εξετράπη της πορείας μόλις δύο λεπτά πριν περάσει στον εναέριο χώρο της Λιθουανίας. Μετά από επτά ώρες οι Αρχές της Λευκορωσίας επέτρεψαν την απογείωσή του Boeing που προσγειώθηκε τελικά στο Βίλνιους, με την πρωθυπουργό της χώρας, Ινγκρίντα Σιμονίτε να υποδέχεται τους επιβάτες.
Οι δηλώσεις αξιωματούχων
Στο μεταξύ σημαίνον στέλεχος της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, ο Πάβελ Λατούσκο, υποστηρίζει ότι το καθεστώς απείλησε τους κυβερνήτες του Boeing ότι θα το καταρρίψει αν δεν ακολουθήσουν τις εντολές. «Οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας στο αεροδρόμιο Μινσκ-2 απείλησαν να καταρρίψουν το επιβατικό αεροσκάφος της Ryanair. Γι’ αυτό το λόγο εστάλη κι ένα μαχητικό MiG-29 της πολεμικής αεροπορίας της Λευκορωσίας. Κι αυτό αποδεικνύει ότι το περιστατικό ήταν μια πράξη κρατικής τρομοκρατίας, που απαιτεί άμεση αντίδραση από τις Ευρωπαϊκές Αρχές και ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα».
Πρώην υπουργός Πολιτισμού της Λευκορωσίας, πρεσβευτής της χώρας στη Γαλλία, την Ισπανία και τη ν Πορτογαλία και νυν επικεφαλής της σκιώδους κυβέρνησης που έστησε η αντιπολίτευση μετά τις περσινές εκλογές, υποστήριξε ακόμη ότι ο ισχυρισμός για την απειλούμενη κατάρριψη προήλθε μέσω της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας της Λευκορωσίας.
Η απειλούμενη κατάρριψη προήλθε από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας
Τον ισχυρισμό αυτό στηρίζει και ο Βαντίμ Λουκάσεβιτς, ειδικός σε θέματα αεροπλοϊας, από τη Μόσχα: «Για να το καταστήσουμε απολύτως σαφές, οι πιλότοι του αεροσκάφους της Ryanair, που υποχρεώθηκε να προσγειωθεί στη Λευκορωσία, ακολουθούσαν μέχρι την τελευταία στιγμή την πορεία προς τον προορισμό τους το Βίλνιους. Αναγκάστηκε να γυρίσουν πίσω υπό την απειλή ενός μαχητικού αεροσκάφους, όταν το αεροδρόμιο του Βίλνιους απείχε μόλις 45 μίλια και τα σύνορα της Λιθουανίας μόλις 19».
Υποστήριξε ακόμη ότι οι πιλότοι του Boeing «κατευθύνονταν προς τη Λιθουανία χωρίς να μειώσουν ταχύτητα (…) διέφευγαν από το μαχητικό και γύρισαν πίσω μόλις δύο λεπτά πριν περάσουν στον εναέριο χώρο της Λιθουανίας». Άλλωστε και τα στοιχεία του flightradar.com δείχνουν ότι το αεροσκάφος δεν επιβράδυνε για να κατέβει στο συνηθισμένο γι’ αυτό το κομμάτι της πτήσης υψόμετρο, αλλά φαίνεται ότι πετούσε όσο το δυνατόν ταχύτερα προς τα σύνορα, προτού γυρίσει πίσω, προφανώς κατ’ εντολή του MiG-29. «Είμαι απολύτως σίγουρος ότι το πλήρωμα του αεροσκάφους γύρισε πίσω μόνον όταν έλαβε προειδοποίηση από το λευκορωσικό μαχητικό, ότι σε περίπτωση που δεν υπακούσει, θα ανοίξει πυρ προτού βγει από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας», πρόσθεσε ο Λουκάσεβιτς.