Τιμόνια Formula 1: Η εξέλιξη τους με την πάροδο των ετών

Ένα από τα πιο βασικά μέρη ενός μονοθεσίου της Formula 1 είναι τα τιμόνια. Είναι και ένα απο τα εξαρτήματα που έχει υποστεί τρομερές αλλαγές με το πέρασμα των ετών. Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι πρόσφατα ο Ολλανδός, Μαξ Φερστάπεν, της Red Bull τερμάτισε πρώτος, για πρώτη φορά φέτος, στο σημερινό γκραν πρι της Εμίλιας Ρομάνια στην Ιμολα της Ιταλίας, δεύτερο αγώνα της χρονιάς για τη νέα σεζόν στη Formula 1.

Πιο συγκεκριμένα, η εξέλιξη των μονοθεσιών της Formula 1 στο πέρασμα των δεκαετιών είναι αλματώδης, καθώς η τεχνολογία αναπτύσσεται, με τον μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ των ομάδων να φέρνει πάντα νέες και καινοτόμες λύσεις. Η εξέλιξη αυτή έχει κυρίως ως αποτέλεσμα τα εξαρτήματα των μονοθεσίων να γίνονται πολυπλοκότερα και σε αρκετές περιπτώσεις να είναι τελείως διαφορετικά.

Σύντομο ιστορικό του πρωταθλήματος

Από τα πλέον συναρπαστικά πρωταθλήματα είναι αυτό του μηχανοκίνητου αθλητισμού και συγκεκριμένα της F1. Το 1950 η Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοκινήτου, αποφάσισε να διοργανώσει το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Οδηγών με κανόνες της Φόρμουλα 1. Δημιουργήθηκε με την συνένωση επτά ανεξαρτήτων αγώνων ταχύτητος ήτοι έξι στην Ευρώπη, συν το Ράλι Ιντιανάπολις 500 στις Η.Π.Α.

Ο πρώτος αγώνας έγινε στην πίστα του Σίλβερστόουν, στην Μεγάλη Βρετανία, στις 13 Μαΐου και νικητής ήταν ο Εμίλιο Τζουζέπε Φαρίναή αλλιώς “Νινο” με την ομάδα της Άλφα Ρομέο, που τελικώς κατέκτησε και το πρώτο Πρωτάθλημα Κατασκευαστών.

Οι αλλαγές στο τιμόνι

Από το 1950 μέχρι και σήμερα πάρα πολλά έχουν αλλάξει όσον αφορά την εξέλιξη των αυτοκινήτων της Φόρμουλα 1. Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά της είναι και το τιμόνι της. Αρχικά τα τιμόνια ξεκίνησαν να είναι με τρεις ακτίνες από αλουμίνιο και ξύλο.

Στη συνέχεια μπήκε το δέρμα ενώ έγιναν πιο κυρτά. Το 1984 μπήκαν τα πρώτα κουμπιά που ήταν στο πίσω μέρος του τιμονιού, ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 όλο και περισσότερα κουμπιά με κάποιες δυνατότητες έμπαιναν στο τιμόνιο του πιλότου.

Για να φτάσουμε στο σήμερα, όπου, εάν κάποιος έχει δει το τιμόνι σε ένα μονοθέσιο θα ξέρει πόσο τρομακτικά πολύπλοκο είναι. Καλυμμένα κουμπιά, περιστροφικά πλήκτρα, διακόπτες, Paddles, λυχνίες και συχνά μια μεγάλη οθόνη.

Ο τρόπος οδήγησης ενός μονοθέσιου

Και όποιος θεωρεί πως είναι απλή υπόθεση να οδηγείς μονοθέσιο της F1 είναι πολύ γελασμένος. Δεν φτάνει μόνο να είναι πολύ γυμνασμένος και να έχει τέλεια αντίληψη του μονοθεσίου του, αλλά ταυτόχρονα να γνωρίζει καλύτερα από τον καθέναν την οποιαδήποτε πτυχή του αμαξιού του και ειδικότερα τον ρόλο κάθε μικρού κουμπιού στο τιμόνι.

Το Νοέμβριο του 2019 η ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού caranddriver ανέφερε “Η ομάδα F1 της Mercedes-AMG Petronas έφτιαξε ένα πολύ ωραίο γράφημα που επεξηγεί πως δουλεύουν και οι 25 διαδραστικοί έλεγχοι στο τιμόνι του 2018 και τι κάνουν.

Τα μονοθέσια της F1 είναι απίστευτα πολύπλοκα μηχανήματα, με… τόνους ρυθμίσεων για πράγματα όπως η χαρτογράφηση του κινητήρα, η μεταφορά ισχύος στους τροχούς, η πέδηση του κινητήρα, η απόδοση των φρένων και η αεροδυναμική. Το τιμόνι λειτουργεί ως κεντρική μονάδα ελέγχου για όλο το σύστημα, με εύκολη πρόσβαση για τον οδηγό.

Ο χρόνος συναρμολόγησης

Σύμφωνα με τη Mercedes, ένας οδηγός θα χρησιμοποιήσει από τρία έως τέσσερα τιμόνια κάθε σεζόν. Η κατασκευή ενός μόνο τιμονιού απασχολεί μια ομάδα μηχανολόγων, ηλεκτρολόγων και τεχνικών καλωδίωσης και περίπου 80 ώρες εργασίας για να συναρμολογηθεί.

Τα κουμπιά είναι του ίδιου τύπου που χρησιμοποιούνται σε αεροσκάφη, σχεδιασμένα για να αποτρέπουν τυχόν τυχαίες πιέσεις από τον οδηγό. Το συνολικό κόστος; Περίπου 53.000 ευρώ το καθένα, σύμφωνα με το περιοδικό Maxim. Παρακάτω φαίνεται το τιμόνι της Mercedes για το 2019, το οποίο χρησιμοποιεί την ίδια διάταξη με το μοντέλο του περασμένου έτους.

Όχι, κάθε τιμόνι F1 δε δημιουργείται ίδιο καθώς κάθε ομάδα έχει την ελευθερία να σχεδιάζει το δικό της, με διαφορετικά σχήματα και μέρη. Η Williams F1, για παράδειγμα, τοποθετεί την οθόνη πίσω από το τιμόνι στο κόκπιτ, καθιστώντας το ίδιο το τιμόνι λιγότερο περίπλοκο και ογκώδες. Δείτε παρακάτω τις λειτουργίες που επιτελεί ένα τιμόνι αναλυτικά, με βάση την αρίθμηση στο γράφημα”.

Οι λειτουργίες

• DRS: Λειτουργεί το Drag Reduction System (DRS), το σύστημα μείωσης οπισθέλκουσας, με το οποίο ανοίγει η πίσω πτέρυγα προκειμένου να μειωθεί η αντίσταση και να αυξηθεί η τελική ταχύτητα.
•  SKIP 1/10 PRESET: Χρησιμοποιούνται από τον οδηγό για να διαχειριστεί κρίσιμους αισθητήρες ελέγχου στο αυτοκίνητο και τη Μονάδα Ισχύος (Power Unit). Ο οδηγός μεταβάλλει σε βήματα από το 1 μέχρι το 10 τους 100 διαφορετικούς αισθητήρες.
• GEARBOX NEUTRAL: Για να αποφευχθεί ακούσια επιλογή της Νεκράς την ώρα του αγώνα, αυτή επιλέγεται μόνο μέσω του πιεστικού διακόπτη στο εμπρός μέρος του τιμονιού αντί να γίνεται επιλογή μέσω των paddles.
• PIT LANE SPEED: Διατηρεί την ταχύτητα στο μέγιστο επιτρεπτό μέσα στο Pit Lane (συνήθως 80 km/h με εξαίρεση κάποια Grand Prix όπως αυτό του Monaco). Ακόμη κι αν οδηγός πατήσει «τέρμα γκάζι» η ταχύτητα δεν αυξάνεται.
• PIT CONFIRM: Στέλνει επείγον σήμα στα πιτ της ομάδας προκειμένου να ετοιμαστεί για απροειδοποίητη είσοδο του μονοθεσίου, ασχέτως από το αν έχει ειδοποιηθεί για είσοδο από την ενδοεπικοινωνία.
• DIFFERENTIAL: Χρησιμοποιείται για ρύθμιση του διαφορικού και τη ροπή που θα μεταφερθεί στον κάθε έναν από τους δύο πίσω, κινητήριους τροχούς, στα τρία στάδια εισόδου σε στροφή, «είσοδος, κορυφή, έξοδος».
• ENGINE BRAKING: Ρυθμίζει το ποσοστό μείωσης της ταχύτητας του μονοθεσίου όταν ο οδηγός δεν πατά φρένο και δεν είναι στο γκάζι.
• BRAKE BALANCE: Αλλάζει την ισορροπία πέδησης του μονοθεσίου μεταξύ των εμπρός και των πίσω τροχών. Αν και τα δύο κουμπιά κάνουν μικρορρυθμίσεις μιας και η βασική αναλογία ορίζεται από περιστροφικό διακόπτη.

Πολύπλοκο το τιμόνι της F1

• MARK: Χρησιμοποιείται για να ορίσει ένα σημείο ενδιαφέροντος στις πληροφορίες από τη μεριά του οδηγού.
• ACCEPT: Χρησιμοποιείται από τον οδηγό για αποδοχή των προκαθορισμένων modes από τα κουμπιά SKIP 1/10.
• RACE START: Ρυθμίζει το μονοθέσιο για εκκίνηση έτσι ώστε να έχει τη μέγιστη δυνατή ισχύ.
• RADIO: Επιτρέπει στον οδηγό να επικοινωνεί με την ομάδα.
• STRAT MODE ROTARY: Χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια του αγώνα για ρυθμίσεις ισχύος.
•  MENU ROTARY: Διακόπτης που επιτρέπει τη ρύθμιση διαφόρων παραμέτρων – από τον ήχο της ενδοεπικοινωνίας μέχρι τη φωτεινότητα της οθόνης.
•  HPP ROTARY: Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ρυθμίσεων της Μονάδας Ισχύος (Power Unit) όπως είναι η διαχείριση ενέργειας κατά τη διάρκεια του αγώνα ή ρυθμίσεις για το MGU-K (ανάκτηση κινητικής ενέργειας). Πολλές από αυτές τις ρυθμίσεις επικοινωνούνται από τους μηχανικούς στα Pits.
•  LEDs: Τα LED ένδειξης αλλαγής σχέσης επάνω από την κεντρική οθόνη δείχνουν στον οδηγό πότε πρέπει να αλλάξει σχέση στο κιβώτιο. Τα LED κριτών βρίσκονται εκατέρωθεν της οθόνης και δείχνουν το χρώμα των σημαιών που δείχνουν οι κριτές στον αγώνα.
• SHIFT PADDLES: Το αριστερό paddle είναι για κατεβάσματα, το δεξί για ανεβάσματα σχέσεων.

Πως λειτουργούν τα κουμπιά του τιμονιού

Η Mercedes έβαλε ένα βίντεο στο κανάλι της στο YouTube με τον οδηγό Valtteri Bottas, εξηγώντας πώς λειτουργούν μερικά κουμπιά, επισημαίνοντας ποιες είναι οι πιο σημαντικές λειτουργίες.

Η ιστορία της F1

Αν και αρχικώς είχαν ως επίκεντρό τους την Ευρώπη, οι αγώνες -που λέγονται Γκραν Πρι, και στα γαλλικά σημαίνει μεγάλο βραβείο- γίνονται πλέον σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Διάσημες διαδρομές είναι αυτή στην Μόντσα στην Ιταλία, το γκραν πρι του Μονακό και αυτό του Σίλβερστοουν στην Μεγάλη Βρετανία.

Η Φόρμουλα 1 είναι το ακριβότερο σπορ στον κόσμο, τόσο όσον αφορά τις επενδύσεις που πρέπει να διενεργήσουν οι ομάδες σε τεχνολογία και οδηγούς, όσο και τα εισιτήρια των θεατών. Τα εισιτήρια για κάθε αγώνα είναι από αρκετά έως πολύ ακριβά (ενδεικτικά το 2008 η χαμηλότερη τιμή εισιτηρίου για όλο το διήμερο του αγώνα έχει καθοριστεί στα 300 δολάρια, με την ακριβότερη στα 3000 δολάρια), και μόνον όσοι έχουν την οικονομική ευχέρεια για συχνά – και μακρινά – ταξίδια μπορούν να παρακολουθήσουν περισσότερους από έναν αγώνες το χρόνο.

Οι ομάδες

Στη Φόρμουλα 1 συμμετέχουν αρκετές γνωστές ομάδες – κατασκευαστές αυτοκινήτων, όπως η Φερράρι, η Ρενώ, η Μακλάρεν, η Μερτσέντες. Ο πιο διάσημος οδηγός των τελευταίων ετών στην F1 είναι ο Μίχαελ Σουμάχερ ο οποίος έχει κατακτήσει 7 πρωταθλήματα οδηγών. Άλλοι γνωστοί σύγχρονοι οδηγοί είναι οι Μίκα Χάκινεν, Κίμι Ραϊκόνεν, Φερνάντο Αλόνσο, Τζένσον Μπάτον και Ζακ Βιλνέβ.

Οδηγοί που επίσης έγραψαν ιστορία στο άθλημα ήταν ο Άιρτον Σένα, Νέλσον Πικέ, Αλαίν Προστ. Αλλά και οι Νάιτζελ Μάνσελ, Τζάκι Στιούαρτ, Ζιλ Βιλνέβ, Νίκι Λάουντα, Φιλ Χιλ, Τζιμ Κλαρκ, Στέρλινγκ Μος και ο Τζακ Μπράμπαμ. Σε ακόμη παλαιότερες εποχές πολύ μεγάλοι οδηγοί θεωρούνται ο Αργεντινός Χουάν Μανουέλ Φάντζιο και ο Ιταλός Τάτσιο Νουβολάρι.