Μαζικές εξαφανίσεις ζώων συμβαίνουν κάθε περίπου 27 εκατομμύρια χρόνια

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Μάικ Ραμπίνο του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό ιστορικής βιολογίας «Historical Biology», εκτιμούν ότι οι μαζικές εξαφανίσεις σε γενικές γραμμές συμπίπτουν είτε με πτώσεις μεγάλων αστεροειδών στη Γη, είτε με μαζικές καταστροφικές ηφαιστειακές εκρήξεις που πλημμυρίζουν με λάβα μεγάλα τμήματα του πλανήτη.

«Φαίνεται πως οι προσκρούσεις μεγάλων ουράνιων σωμάτων και οι δονήσεις της εσωτερικής δραστηριότητας της Γης που πυροδοτούν τις εκρήξεις ηφαιστειακής λάβας, συμβαίνουν με ρυθμό παρόμοιο με εκείνο των εξαφανίσεων κάθε 27 εκατομμύρια χρόνια, συγχρονισμός που ίσως έχει να κάνει με την τροχιά μας στο γαλαξία», δήλωσε ο Ραμπίνο.

Πριν 66 εκατομμύρια χρόνια εξαφανίστηκε ξαφνικά το 70% όλων των ειδών σε ξηρά και θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των κυρίαρχων έως τότε δεινοσαύρων, κάτι που έχει αποδοθεί στην πτώση μεγάλου αστεροειδούς ή κομήτη στην περιοχή του σημερινού Γιουκατάν στο Μεξικό. Οι παλαιοντολόγοι έχουν ανακαλύψει ότι τέτοιες μαζικές εξαφανίσεις των ειδών στη θάλασσα σχεδόν ολοσχερώς, σε ποσοστό έως 90%, δεν φαίνονται τυχαίες, αλλά συμβαίνουν κάθε περίπου 26 εκατ. χρόνια.

Η νέα μελέτη εστίασε στα ζώα της ξηράς και συμπέρανε ότι ένας ανάλογος με τις θάλασσες περιοδικός κύκλος φαίνεται να υπάρχει και στη στεριά, αλλά λίγο πιο αραιά. Η στατιστική ανάλυση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εξαφανίσεις ζώων εμφανίζουν μια περιοδικότητα ανά περίπου 27,5 εκατομμύρια χρόνια.

Παράλληλα, οι ηλικίες των κρατήρων πρόσκρουσης που έχουν βρεθεί στον πλανήτη μας και έχουν δημιουργηθεί από αστεροειδείς ή κομήτες στο παρελθόν, ακολουθούν επίσης έναν περιοδικό κύκλο που φαίνεται να ταιριάζει με τον κύκλο των εξαφανίσεων των ειδών. Οι αστροφυσικοί υποθέτουν ότι περιοδικοί «βομβαρδισμοί» κομητών συμβαίνουν στο ηλιακό μας σύστημα κάθε 26 έως 30 εκατομμύρια χρόνια, κάτι που οδηγεί σε περιοδικές πτώσεις σωμάτων στη Γη και κατά συνέπεια σε εξαφανίσεις ειδών μαζικά.

Ο Ήλιος και η πλανητική συνοδεία του κινείται πέριξ του γαλαξιακού κέντρου, ολοκληρώνοντας μια περιφορά κάθε περίπου 30 εκατομμύρια χρόνια. Στη διάρκεια αυτού του μεγάλου κύκλου, οι «βροχές» κομητών είναι πιθανές, δημιουργώντας περιβαλλοντικές συνθήκες αβίωτες για την πλειονότητα των έμβιων όντων (παρατεταμένοι περίοδοι σκοταδιού και κρύου, εκτεταμένες πυρκαγιές, όξινη βροχή, καταστροφή όζοντος, αυξημένη υπεριώδης ακτινοβολία κ.α.).

«Τα νέα ευρήματα περί σύμπτωσης των ξαφνικών μαζικών εξαφανίσεων σε ξηρά και ωκεανούς, με τον κύκλο των 26 έως 27 εκατομμυρίων ετών, ενισχύουν την ιδέα των περιοδικών παγκόσμιων καταστροφικών συμβάντων που πυροδοτούν αυτές τις εξαφανίσεις. Στην πραγματικότητα, τρεις τέτοιες μαζικές εξαφανίσεις ειδών στη στεριά και στη θάλασσα είναι ήδη γνωστό ότι συνέβησαν τις ίδιες εποχές με τρεις μεγάλες προσκρούσεις κατά τα τελευταία 250 εκατομμύρια χρόνια, η κάθε μία προκαλώντας παγκόσμια καταστροφή, με συνέπεια μαζικές εξαφανίσεις», ανέφερε ο Ραμπίνο.

Εκτός από τον εξ ουρανού κίνδυνο, η μελέτη αναδεικνύει τον παράλληλο κίνδυνο από τα έγκατα της Γης, καθώς -όσο και αν σήμερα φαίνεται αδιανόητο- στο παρελθόν έχουν συμβεί γιγάντιες ηφαιστειακές εκρήξεις που έχουν καλύψει τεράστιες εκτάσεις του πλανήτη με λάβα. Και οι οκτώ γνωστές ταυτόχρονες μαζικές εξαφανίσεις ειδών σε ξηρά και θάλασσα φαίνεται να έχουν συμπέσει με εκρήξεις ηφαιστείων. «Πιθανώς οι σοβαρότερες κατακλυσμικές προσκρούσεις και η μαζική ηφαιστειακή δραστηριότητα κάποιες φορές εργάστηκαν από κοινού», σύμφωνα με τον Ραμπίνο.

Θα πρέπει πάντως να ληφθεί υπόψη ότι δεν αποδέχονται όλοι οι επιστήμονες τη θεωρία περί περιοδικού κύκλου μαζικών εξαφανίσεων, καθώς αρκετοί εκφράζουν σκεπτικισμό για τον τρόπο που αναλύονται τα στοιχεία, έτσι ώστε να ενταχθούν σε ένα θεωρητικό κυκλικό σχήμα.