Καλάντα Κρήτης: Κάθε περιοχή έχει τα δικά της για τη μέρα των Χριστουγέννων

Τα κάλαντα στην Κρήτη, όπως και σε πολλές περιοχές της χώρας, διαφέρουν από νομό σε νομό, ακόμα και από χωριό σε χωριό. Ένα από τα κοινά χαρακτηριστικά τους είναι πάντως ότι οι «καλαντιστάδες», που μπορεί να είναι μικροί ή μεγαλύτεροι, παινεύουν τους ιδιοκτήτες του σπιτιού.

Σύμφωνα με τα politikakritis.gr, τα κάλαντα είναι ένα αρκετά παλιό έθιμο και πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα. Η ονομασία τους προέρχεται από τη λατινική λέξη «calenda», που σημαίνει αρχή του μήνα, η οποία διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα «καλώ».

Αναλλοίωτο χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου εθίμου είναι και το γνωστό σε όλους φιλοδώρημα, το οποίο σήμερα είναι συνήθως κάποιο χρηματικό ποσό. Παλαιότερα, όμως, ήταν κυρίως φαγώσιμα, όπως γλυκά, πίτες, αυγά, λουκάνικα, κότες, αμύγδαλα, ρόδια, κρασί, τραχανάς, αλεύρι κ.ά.

Φυσικά, όλο και κάποιο όργανο συνοδεύει την παρέα, με το μαντολίνο να έχει έντονη παρουσία. Παλιότερα, γνωστοί οργανοπαίκτες αναλάμβαναν να οδηγήσουν τους «καλαντιστάδες» στα σπίτια έτσι ώστε να τα «πούνε» στους ενοίκους.

Διαβάστε παρακάτω τους στίχους από τα συνηθέστερα κάλαντα της Κρήτης:

Καλήν εσπέραν άρχοντες αν είναι ορισμός σας

Χριστού την θείαν γέννησιν να πω στ’ αρχοντικόν σας

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει

Οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη.

Κερά καμαροτραχυλή και φεγγαρομαγούλα

οπού τον έχεις τον υγιό, τον μοσχοκανακάρη

λούζεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολειό τον πέμπεις

κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ’ ένα χρυσό βεργάλι

και η κυρα δασκάλισσα με το μαργαριτάρι.

Είπαμε δα για την κερά ας πούμε για τη βάγια

Άψε βαγίτσα το κερί άψε και το λυχνάρι

και κάτσε και ντουχούντιζε ίντα θα μας εβγάλεις

για απάκι για λουκάνικο για χοιρινό κομμάτι

κι από τον πύρο του βουτσού να πιούμε μια γεματη,

κι από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι,

κι αν τόκανε κι η γαλανή ας είναι ζευγαράκι

Κι από το πιθαράκι σου ένα κουρούπι λάδι

κι αν είναι κι ακρομπλιάτερο βαστούμε και τασκάκι

Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα

και φέρε και γλυκό κρασί να πιούν τα παλληκάρια

Κι αν είναι με το θέλημα, άσπρη μου περιστέρα

ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε καλησπέρα

Ακούστε πώς τραγουδιούνται