Η “φωτιά” σε σινεμά που δεν έκαψε τίποτε αλλά σκότωσε 26 ανθρώπους

Μια από τις πιο παράξενες τραγωδίες συνέβη στην Ελλάδα σαν σήμερα το 1924, για την οποία μάλιστα δεν καταδικάστηκε κανείς. Είμαστε στα μέσα της δεκαετίας του ‘20 και ο κινηματογράφος γνωρίζει τεράστια άνθηση στη χώρα μας, με αποτέλεσμα όλοι οι χώροι προβολής να είναι κατάμεστοι από κόσμο. Ενας από αυτούς τους χώρους είναι και το κινηματοθέατρο «Πανόραμα» που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Χαλκοκονδύλη και 3ης Σεπτεμβρίου στο κέντρο της πρωτεύουσας. Το φθηνό του εισιτήριο (3,20 δρχ. η πλατεία και 2,50 δρχ. ο εξώστης) συγκεντρώνει το κοινό. Σαν σήμερα μια ημέρα η οποία δεν προμήνυε κάτι το δυσάρεστο.

Ήταν λίγο μετά τις 5 το απόγευμα, όταν στην αίθουσα του κινηματοθεάτρου «Πανόραμα», βρίσκονταν σχεδόν 1.000 άτομα. Μάλιστα οι περισσότεροι ήταν ανήλικοι και κάθονταν ανά δύο στα καθίσματα. Το εισιτήριο στον εν λόγω κινηματογράφο ήταν πολύ φθηνό και έτσι το επέλεγε πλήθος κόσμου.

Ξαφνικά ακούγεται από τις πρώτες θέσεις η κραυγή «φωτιά-φωτιά», η οποία, μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, επαναλαμβάνεται από τους περισσότερους, με αποτέλεσμα ο πανικός να κυριαρχήσει στην αίθουσα. Οι θεατές τρέχουν προς την έξοδο πατώντας ο ένας τον άλλο, ενώ στον εξώστη όπου κυριαρχούν οι ανήλικοι επικρατεί απόλυτο χάος, αφού άλλα παιδιά πηδούν στην πλατεία του θεάτρου, άλλα από το παράθυρο στο δρόμο ενώ κάποια προσγειώνονται από την ταράτσα σε γειτονικά σπίτια.

Σύμφωνα με εφημερίδα της εποχής: “Όλος εκείνος ο κόσμος του υπερώου, μη συγκρατούμενος από τον πανικόν του, ερρίφθη προς την έξοδο της κλίμακος. Αλλά ποιος να προφτάση πρώτος; Οι μεγαλύτεροι, οι ισχυρότεροι εις την πάλην εκείνην της σωτηρίας επικράτησαν και διήλθον. Οι μικρότεροι, υποκύψαντες εις την βίαν, εσωριάσθησαν προ της εξόδου, και άλλοι παρασυρώμενοι εκυλίοντο από της κλίμακος κάτω. Πατείς με πατώ σε. Εικών μάχης εκ του συστάδην θα αναπαριστά το αποτρόπαιον θέαμα. Ούτε έβλεπον, ούτε ελυπείτο ο ένας τον άλλον. Εφώναζον σπαρακτικά οι μικρότεροι και τα παιδιά, αλλά ποιος να τα ακούση; Ποιος να ευσπλαχνιστή;

Πατούν πέντε, δέκα και τα σκάζουν, τα σκοτώνουν εκεί εις την έξοδον του υπερώου. Αλλος κόσμος αγωνιά εις την άλλην έξοδον. Και εκεί σωρός πτωμάτων. Φωναί απογνώσεως να εξέλθουν, αλλά ποιος να πρωτοπροφθάση; Μερικοί εις τα τραγικάς αυτάς στιγμάς διατηρούν την ψυχραιμίαν τους να πάρουν ανά χείρας μερικά μικρά, τα οποία επάνω από τας κεφαλάς των άλλων, τα ωθούν, τα πετούν κυριολεκτικά έξω. Αλλά, ως είπομεν, η φρικωδεστέρα τραγωδία εξελίσσεται επάνω εις τον στενόν χώρον του υπερώου. Εκεί ο αγών της σωτηρίας των συνωθουμένων είναι φρικώδης. Τα θύματα αυξάνουν».

Τι προκάλεσε την τραγωδία

Πολύ γρήγορα οι θεωρίες περί φωτιάς καταρρίπτονται αφού τα πυροσβεστικά οχήματα που φτάνουν στο χώρο δεν χρειάζεται να επέμβουν. Το πιθανότερο σενάριο για το τι προκάλεσε αυτή τη φρίκη είναι το παρακάτω: Εκείνη την ώρα προβαλλόταν κάποια ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν.Ο ιδιοκτήτης του κινηματογράφου αναφέρει ότι ήταν «Ο Σαρλό και ο σκύλος του», αναφερόμενος προφανώς στην κλασική ταινία «Σκυλίσια ζωή».

Επειδή όμως τότε οι τίτλοι των ταινιών είχαν τριτεύοντα ρόλο έναντι του πρωταγωνιστή, θεωρούμε ότι παιζόταν η παλαιότερη ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν «Ο πυροσβέστης», στην οποία υπήρχαν σκηνές με φλόγες.

Κάποιος από τους θεατές που μπορεί να μην είχε δει ποτέ του κινηματογράφο, άρα δεν μπορούσε να διαχωρίσει την ταινία από την πραγματικότητα, άρχισε να φωνάζει «φωτιά-φωτιά» προκαλώντας πανικό στο νεανικό κοινό της αίθουσας. Τα αποτελέσματα του πανικού πολλαπλασιάζονται από την ανυπαρξία μέτρων ασφαλείας στα δημόσια θεάματα εκείνης της εποχής. Τελικά όμως, η αστυνομική έρευνα κρίνει ως επαρκείς τις υπάρχουσες εξόδους κινδύνου του χώρου, αθωώνοντας έτσι τον επιχειρηματία και ρίχνοντας την ευθύνη της τραγωδίας στα ανήλικα θύματα.