Συμπληρώνονται 116 χρόνια από το θάνατο του Παύλου Μελά και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας τίμησε την μνήμη του, καθώς παραβρέθηκε στην τελετή που πραγματοποιήθηκε για την αποκατάσταση της οικίας του. Η οικία του έχει μεταβιβαστεί στην κυριότητα του υπουργείου Εθνικής Αμύνης ύστερα από δωρεά που έκανε η κ. Ναταλία Ιωαννίδου.
Στον χαιρετισμό της η πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου τόνισε ότι η ηρωική του θυσία, όχι μόνο σηματοδότησε την ουσιαστική έναρξη του Μακεδονικού αγώνα που κορυφώθηκε με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13.
«Με συγκίνηση παρίσταμαι σήμερα στην τελετή για την αποκατάσταση της οικίας του ήρωα Μακεδονομάχου Παύλου Μελά, την οποία με τόση γενναιοδωρία και εθνικό αίσθημα δώρισε στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας η εγγονή του, κυρία Ναταλία Ιωαννίδη. Συγκίνηση διπλή, καθώς σήμερα είναι η επέτειος του θανάτου του, στις 13 Οκτωβρίου 1904, στα 34 μόλις χρόνια του. Σκοτώθηκε από πυρά οθωμανικού αποσπάσματος, στο χωριό Σιάτιστα της Καστοριάς (που σήμερα φέρει το όνομά του), όπου βρισκόταν για να οργανώσει τον ένοπλο αγώνα του ελληνικού πληθυσμού για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.
Φέρνω στο νου μου την προσωπογραφία του με στολή αξιωματικού, που φιλοτέχνησε ο Γεώργιος Ιακωβίδης το 1904, περίπου. Από το σχεδόν ολόσωμο αυτό πορτρέτο του μας ατενίζει με αυτοπεποίθηση μια ευγενής μορφή, ένα πρόσωπο αποφασισμένο, αφοσιωμένο στο εθνικό ιδεώδες που φλόγιζε εκείνη την εποχή τις καρδιές των ελεύθερων Ελλήνων.
Ένας πατριώτης, που εγκατέλειψε με αυταπάρνηση την οικογενειακή εστία και την άνεση του αστικού βίου για να βρεθεί σε ένα τόπο άγνωστο και μια φύση εχθρική, όπου μάχονταν βίαια κομιτατζήδες, δυνάμεις του οθωμανικού στρατού, Έλληνες άτακτοι πολεμιστές, και να αντιμετωπίσει, συχνά απογοητευμένος αλλά πάντοτε ακέραιος, πιστός στην αποστολή του, την καχυποψία του τοπικού πληθυσμού, την ασυνεννοησία ακόμα και με τους φυσικούς συμμάχους του, την αγριότητα των αντιπάλων του, και τέλος την προδοσία.
Ευγενής ιδεολόγος, οραματιστής μιας ελεύθερης, ελληνικής Μακεδονίας, ο Παύλος Μελάς, αγωνίστηκε, όπως έγραψε η σύζυγός του, Ναταλία Μελά, για να μην καταστραφεί «ο τρόπος του σκέπτεσθαι και του αισθάνεσθαι που λέγεται Ελληνισμός».
Η ηρωική του θυσία, όχι μόνο σηματοδότησε την ουσιαστική έναρξη του Μακεδονικού αγώνα που κορυφώθηκε με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13, αλλά και τον κατέστησε σύμβολο του αγώνα του καλού, σε όποιο πεδίο και αν διεξάγεται αυτός. «Άλλοι θ’ αγωνισθούν κατά μεγαλύτερων εχθρών», έγραψε χαρακτηριστικά η Ναταλία Μελά. Ο αγώνας του μπορεί όλους «να τους βοηθήσει, να τους στηρίξει στις ώρες τις αδύνατες. Γιατί οι ευγενικές ιδέες έχουν κάτι κοινό μεταξύ τους. Και καμιά δεν προκόβει χωρίς ηρωισμό». Ας γίνουν οι ευγενικές ιδέες και ο ανιδιοτελής ηρωισμός του Παύλου Μελά πηγή έμπνευσης για όλους μας, στις δύσκολες εποχές που διανύουμε».