Σοκαριστικά είναι τα στοιχεία έρευνας για τη θνησιμότητα, στην οποία συμφωνούν UNICEF, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), Όμιλος της Παγκόσμιας Τράπεζας και Τμήμα Πληθυσμού του Υπουργείου Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών. Σχεδόν 2 εκατομμύρια μωρά γεννιούνται νεκρά κάθε χρόνο, σύμφωνα με αυτή την έρευνα. Ακόμα πιο συγκλονιστική είναι η είδηση αν το υπολογίσουμε ανά μέρα αφού τότε βλέπουμε ότι ένα μωράκι γεννιέται νεκρό κάθε 16 δευτερόλεπτα.
Η συντριπτική πλειονότητα των θνησιγενών τοκετών, 84 τοις εκατό, συμβαίνει σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, σύμφωνα με τη νέα έκθεση με τίτλο «A Neglected Tragedy: The Global Burden of Stillbirths» που μεταδίδει η ΕΡΤ. Το 2019, 3 στους 4 θανάτους σημειώθηκαν στην υποσαχάρια Αφρική ή τη Νότια Ασία. Ο θάνατος ορίζεται στην έκθεση ως ένα μωρό που γεννήθηκε χωρίς σημάδια ζωής στις 28 εβδομάδες κύησης ή περισσότερο.
«Η απώλεια ενός παιδιού κατά τη γέννηση ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι μια καταστροφική τραγωδία για μια οικογένεια, που συχνά υφίσταται πολύ συχνά, σε όλο τον κόσμο», δήλωσε η Ενριέτα Φόρε, Εκτελεστικός Διευθυντής της UNICEF. «Κάθε 16 δευτερόλεπτα, μια μητέρα κάπου θα υποφέρει την ανείπωτη τραγωδία του θανάτου. Πέρα από την απώλεια ζωής, το ψυχολογικό και οικονομικό κόστος για τις γυναίκες, τις οικογένειες και τις κοινωνίες είναι σοβαρό και μακροχρόνιο. Για πολλές από αυτές τις μητέρες, απλά δεν έπρεπε να είναι έτσι. Η πλειονότητα των τοκετών θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί με παρακολούθηση υψηλής ποιότητας, κατάλληλη προγεννητική φροντίδα και εξειδικευμένο συνοδό. »
Η πανδημία επιδεινώνει την κατάσταση
Η έκθεση προειδοποιεί ότι η πανδημία COVID-19 θα μπορούσε να επιδεινώσει τον παγκόσμιο αριθμό των νεκρών βρεφών. Η μείωση κατά 50% των υπηρεσιών υγείας λόγω της πανδημίας θα μπορούσε να προκαλέσει σχεδόν 200.000 επιπλέον θνησιγενείς τοκετούς σε διάστημα 12 μηνών σε 117 χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα. Αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση του αριθμού των τοκετών κατά 11,1 τοις εκατό. Σύμφωνα με τη μοντελοποίηση που έγινε σύμφωνα με την έκθεση ερευνητών από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Johns Hopkins Bloomberg, 13 χώρες θα μπορούσαν να παρατηρήσουν αύξηση 20% ή περισσότερο στον αριθμό των νεκρών βρεφών για περίοδο 12 μηνών.
Ποιες είναι οι αιτίες θανάτου
Οι περισσότεροι θάνατοι οφείλονται στην κακή ποιότητα φροντίδας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γέννησης. Η έλλειψη επενδύσεων σε προγεννητικές και ενδοκοιλιακές υπηρεσίες και στην ενίσχυση του εργατικού δυναμικού νοσηλευτικής και μαιευτικής είναι βασικές προκλήσεις, αναφέρει η έκθεση.
Πάνω από το 40% των θνησιγενών τοκετών συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του τοκετού – απώλεια που θα μπορούσε να αποφευχθεί με την πρόσβαση σε εκπαιδευμένο ιατρό κατά τον τοκετό και έγκαιρη μαιευτική περίθαλψη έκτακτης ανάγκης. Περίπου οι μισοί θάνατοι στη υποσαχάρια Αφρική και την Κεντρική και Νότια Ασία συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εργασίας, σε σύγκριση με το 6% στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία.
Έγκυες γυναίκες χωρίς ιατρική φροντίδα
Οι μισές από τις 117 χώρες που αναλύθηκαν στην έκθεση έχουν κάλυψη που κυμαίνεται από χαμηλότερο από 2 τοις εκατό έως υψηλό μόνο 50 τοις εκατό για 8 σημαντικές παρεμβάσεις για τη μητρική υγεία όπως η πρόληψη της ελονοσίας, η διαχείριση της υπέρτασης κατά την εγκυμοσύνη και ανίχνευση και θεραπεία της σύφιλης.
Ως αποτέλεσμα, παρά τις εξελίξεις στις υπηρεσίες υγείας για την πρόληψη ή τη θεραπεία αιτιών θανάτου παιδιών, η πρόοδος στη μείωση του ποσοστού θνησιμότητας ήταν αργή. Από το 2000 έως το 2019, ο ετήσιος ρυθμός μείωσης του ποσοστού θνησιμότητας ήταν μόλις 2,3%, σε σύγκριση με μείωση 2,9% στη θνησιμότητα των νεογνών και 4,3% στη θνησιμότητα μεταξύ των παιδιών ηλικίας 1-59 μηνών. Ωστόσο, η πρόοδος είναι δυνατή με την ορθή πολιτική, τα προγράμματα και τις επενδύσεις.
«Το καλωσόρισμα ενός μωρού στον κόσμο θα πρέπει να είναι μια εποχή μεγάλης χαράς, αλλά κάθε μέρα χιλιάδες γονείς βιώνουν αφόρητη θλίψη επειδή τα μωρά τους γεννιούνται νεκρά», δήλωσε ο Δρ. Τένδρος, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ. «Η τραγωδία του θανάτου δείχνει πόσο ζωτικής σημασίας είναι να ενισχύσει και να διατηρήσει βασικές υπηρεσίες υγείας και πόσο κρίσιμο είναι να αυξήσει τις επενδύσεις σε νοσοκόμες και μαίες.
Θάνατοι βρεφών σε πλούσιες χώρες και αγροτικές περιοχές
Η έκθεση σημειώνει επίσης ότι ο θάνατος δεν αποτελεί μόνο πρόκληση για τις φτωχές χώρες. Το 2019, 39 χώρες με υψηλό εισόδημα είχαν μεγαλύτερο αριθμό θνησιμότητας νεογνών. Το επίπεδο εκπαίδευσης μιας μητέρας είναι ένας από τους μεγαλύτερους μοχλούς ανισότητας στις χώρες με υψηλό εισόδημα.
Και στις χαμηλού και υψηλού εισοδήματος, τα ποσοστά θνησιμότητας είναι υψηλότερα στις αγροτικές περιοχές από ό, τι στις αστικές περιοχές. Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση συνδέεται επίσης με μεγαλύτερη συχνότητα θνησιγένειας. Για παράδειγμα, στο Νεπάλ, οι γυναίκες των μειονοτικών καστών είχαν ποσοστά θνησιμότητας μεταξύ 40 και 60% υψηλότερα από ό, τι οι γυναίκες από ανώτερες τάξεις.
«Ο COVID-19 προκάλεσε μια καταστροφική δευτερογενή κρίση για την υγεία των γυναικών, των παιδιών και των εφήβων λόγω διαταραχών στις υπηρεσίες υγείας που σώζουν τη ζωή», δήλωσε ο Μουχάμαντ Αλι Πατέ, Διευθυντής Παγκόσμιας Υγείας, Διατροφής και Πληθυσμού στην Παγκόσμια Τράπεζα και Διευθυντής του Global Χρηματοδοτική διευκόλυνση για γυναίκες, παιδιά και εφήβους. «Οι έγκυες γυναίκες χρειάζονται συνεχή πρόσβαση σε ποιοτική φροντίδα, καθ ‘όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους και κατά τη διάρκεια του τοκετού. Υποστηρίζουμε τις χώρες στην ενίσχυση των συστημάτων υγείας τους για την πρόληψη του τοκετού και διασφαλίζουμε ότι κάθε έγκυος γυναίκα μπορεί να έχει πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης».