Νίκος Γκάλης: Όταν ο “θεός” αποσύρθηκε

Το ημερολόγιο έδειχνε Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου του 1995, όταν ο Νίκος Γκάλης αποφάσισε να ανακοινώσει αυτό που όλοι φοβόντουσαν. Το τέλος στην τεράστια καριέρα του. Το αντίο του ανθρώπου που έβαλε στα ελληνικά σπίτια την πορτοκαλί μπάλα, μαζί με τον Γιαννάκη, το Φασούλα, το Χριστοδούλου, τον Καμπούρη και τα άλλα παιδιά.  «Κάποτε θα γινόταν κι αυτό. Στη ζωή, όλα έχουν μια αρχή κι ένα τέλος. Πολλές φορές εξαρτάται από μας, πολλές φορές όχι. Ήθελα να σταματήσω αυτό που τόσο αγάπησα κι αγαπώ μέσα στο γήπεδο γιατί πιστεύω ότι ξέρω να παίρνω τις αποφάσεις μου τότε που πρέπει. Αυτή μου η επιθυμία θεωρήθηκε από πολλούς αδυναμία. Ποτέ δεν έχω παρακαλέσει άνθρωπο και ποτέ δε ζήτησα χάρη από κανέναν.

Μέχρι και σήμερα έκανα υπομονή περιμένοντας μία κίνηση. Είμαι εγωιστής αλλά δεν είναι εγωιστικό να πιστεύω μέχρι κι αυτή τη στιγμή ότι είμαι ελεύθερος και ότι δεν ανήκω σε κανέναν. Γιατί έχω λόγο και τιμή. Φεύγω από το άθλημα που αγάπησα πικραμένος. Με μόνη ικανοποίηση ότι ακόμα και σήμερα πολλοί πιστεύουν ότι μπορώ να αλλάζω τις ισορροπίες. Ευχαριστώ όλους τους ανώνυμους φιλάθλους για την αγάπη που μου έδειξαν. Ζητώ συγγνώμη αν κάποιους πίκρανα. Τη ζωή πρέπει να την παίρνουμε όπως έρχεται αν θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι.

Εύχομαι καλή επιτυχία σε όλες τις ομάδες του πρωταθλήματος που αρχίζει αύριο κάνοντας μια ευχή: Να μη ξεχνάμε όλοι ότι το μπάσκετ είναι παιχνίδι και ότι υπάρχουν νικητές και ηττημένοι». Η… μοίρα το ήθελε έτσι ώστε το τελευταίο γράμμα του Νίκου Γκάλη στον κόσμο, που τον λάτρεψε σαν Θεό, να περιέχει μέσα όλη την πίκρα που ένιωθε στην ψυχή του. Δεν πήρε την απόφαση γεμάτος και χαρούμενος από την βαριά παρακαταθήκη που είχε δημιουργήσει, αλλά το άφησε πίσω του πικραμένος από πρόσωπα και καταστάσεις, που χάλασαν αυτό για το οποίο ο Νικ είχε κοπιάσει, είχε ιδρώσει, είχε πονέσει και είχε ματώσει μια ολόκληρη ζωή. Το τελευταίο του παιχνίδι έμελλε να είναι στις 18 Οκτωβρίου του 1994 στο κλειστό του Μετς στους Αμπελόκηπους.

Γεννήθηκε στις 23 Ιουλίου 1957 στο Νιού Τζέρσεϊ των ΗΠΑ. Γιος μεταναστών με καταγωγή από τη Ρόδο (ο πατέρας του ήταν από τον Άγιο Ισίδωρο της Ρόδου) και την Κωνσταντινούπολη, μεγάλωσε στην Αμερική. Εκεί ασχολήθηκε αρχικά με την πυγμαχία, αλλά γρήγορα τον κέρδισε η καλαθοσφαίριση. Το 1975 εισήχθη στο καθολικό πανεπιστήμιο του Σίτον Χολ, του οποίου η ομάδα μπάσκετ φημίζεται για τις διακρίσεις της. Ξεχώρισε γρήγορα και έγινε ένας από τους καλύτερους καλαθοσφαιριστές του κολλεγιακού πρωταθλήματος. Αγωνιζόταν στη θέση του σούτιγκ γκαρντ και σκόραρε με μεγάλη ποικιλία κινήσεων.

Αγαπημένη του κίνηση το τζαμπ σουτ από μέση απόσταση ή το λέι απ με σπάσιμο στον αέρα (πολλές φορές με ολόκληρη την αντίπαλη ομάδα να αμύνεται μπροστά του). Την περίοδο 1978-79 αναδείχθηκε τρίτος σκόρερ στο κολεγιακό πρωτάθλημα του NCAA με 27,5 πόντους μ.ο. πίσω από τον δεύτερο (και μετέπειτα θρύλο του ΝΒΑ) Λάρι Μπερντ. Στο τέλος εκείνης της σεζόν συμμετείχε στο ντραφτ (θεσμοθετημένη διαδικασία επιλογής μελλοντικών επαγγελματιών από αθλητικά σωματεία στις Η.Π.Α.) του NBA και επιλέχθηκε από την ομάδα Boston Celtics μόλις στον τρίτο γύρο της διαδικασίας και συνολικά την 68η θέση.

Το καλοκαίρι του 1979 οι ελληνικές ομάδες του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους για να τον αποκτήσουν όμως τελικά ο ίδιος προτίμησε να ενταχθεί στην ομάδα Άρη Θεσσαλονίκης ο οποίος είχε αναδειχθεί πρωταθλητής Ελλάδας. Στην ομάδα των κίτρινων θα μείνει μέχρι το 1992 όταν στη συνέχεια πήγε στον Παναθηναικό. Τη χρονιά της άφιξής του ο Παναθηναϊκός είχε μείνει εκτός Ευρώπης μετά από 24 χρόνια, με την άφιξη του Γκάλη ο Παναθηναϊκός απέκτησε και πάλι δικαίωμα συμμετοχής στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα μετά από 9 χρόνια απουσίας και σημείωσε τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή επιτυχία στην ιστορία του έως τότε.

Την περίοδο 1993-94 ο Γκάλης αναδείχθηκε με τον Παναθηναϊκό κορυφαίος σκόρερ και πασέρ στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα οδηγώντας το σύλλογο στο φάιναλ φορ του Τελ Αβίβ. Με 30 πόντους του ενάντια στην Μπαρτσελόνα ο Παναθηναϊκός κατέκτησε την τρίτη θέση στην Ευρώπη ενώ ο Γκάλης για δεύτερη φορά στην καριέρα του αναδείχθηκε τριταθλητής Ευρώπης μετά το 1989 με τον Άρη. Επίσης με τη συγκομοιδή των πόντων που σημείωσε στο φάιναλ φορ του Τελ Αβίβ έφτασε τους 231 πόντους σε φάιναλ φορ, επίδοση που τον κατατάσει πρώτο έως σήμερα.

Με την έναρξη της περιόδου 1994-95 ο Παναθηναϊκός απέκτησε τον Παναγιώτη Γιαννάκη και έθεσε ως στόχο την κατάκτηση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος. Ο Γκάλης εξακολουθούσε να είναι ο κορυφαίος σε επιδόσεις όμως η ομαδική λειτουργία παρουσίασε αδυναμίες σε μια περίοδο που ο Παναθηναϊκός έπρεπε να διεκδικήσει προκρίσεις από πολύ νωρίς σε αγώνες νοκ άουτ. Χρειάστηκαν 2 μεγάλες εμφανίσεις του Νίκου Γκάλη στα προκριματικά των ομίλων για να αποφύγει τον αποκλεισμό από τη Μπουντιβέλνικ Κιέβου ενώ στα προκριματικά του Κυπέλλου ο Νίκος Γκάλης ήταν ο κορυφαίος του Παναθηναϊκού στην πρόκριση επί του Ολυμπιακού.

Ο προπονητής Κώστας Πολίτης αποφάσισε να περιορίσει το χρόνο συμμετοχής του Νίκου Γκάλη και ο Γκάλης θεώρησε ότι δεν είχε δίκαιη αντιμετώπιση καθώς ο ίδιος εξακολουθούσε να έχει αξιόλογη απόδοση. Στις 18 Οκτωβρίου 1994 σε αγώνα με τους Αμπελόκηπους ο Γκάλης δεν ξεκίνησε ως βασικός και θεωρώντας άδικη τη συμπεριφορά του προπονητή αποχώρησε από το γήπεδο.

Ο πρόεδρος της ομάδας Παύλος Γιαννακόπουλος επιχείρησε να γεφυρώσει το χάσμα χωρίς επιτυχία. Στη συνέχεια προχώρησε σε αλλαγή προπονητή με σκοπό την επιστροφή του Γκάλη. Παρά τις αρνήσεις του Γκάλη ο Γιαννακόπουλος εξακολουθούσε να δεσμεύει και να πληρώνει το συμβόλαιο του με σκοπό να επανενταχθεί την επόμενη χρονιά στην ομάδα πλάι στον Ντομινίκ Ουΐλκινς, κίνηση που συνάντησε την άρνηση του Μάλκοβιτς. Προτάθηκε επίσης από το Γιαννακόπουλο στο Γκάλη να επιστρέψει στον Άρη αλλά αρνήθηκε ο προπονητής του Λευτέρης Σούμποτιτς και ο ίδιος ο Γκάλης που προτιμούσε να μεταγραφεί στην ΑΕΚ. Συνέπεια του αδιεξόδου υπήρξε η απόφαση του Νίκου Γκάλη να ανακοινώσει στις 29 Σεπτεμβρίου 1995 το τέλος της καριέρας του.

Στις 21 Οκτωβρίου 1999 οι σχέσεις των αδελφών Γιαννακόπουλων και του Γκάλη αποκαταστάθηκαν και επίσημα καθώς βραβεύτηκε από τον Παναθηναϊκό στο ημίχρονο αγώνα της Ευρωλίγκα απέναντι στη Ρεάλ. Στις 6 Μαΐου του 2007 τιμήθηκε από την Ευρωλίγκα στον τελικό του ΟΑΚΑ παρουσία 20.000 φιλάθλων, σε ένα από τα μεγαλύτερα standing ovation στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ.

Μετά την απόσυρσή του από το άθλημα, ασχολήθηκε με τη δημιουργία αθλητικής κατασκήνωσης για παιδιά στη Χαλκιδική έως το 2006. Το 2004 μετέφερε την Ολυμπιακή Φλόγα ως πρώτος λαμπαδηδρόμος μέσα στο Ολυμπιακό Στάδιο για την τελετή έναρξης της διοργάνωσης. Το 2007 τιμήθηκε με το μετάλλιο τιμής στην Ευρωλίγκα και έγινε μέλος του ευρωπαϊκού Hall of Fame της ΦΙΜΠΑ κατά την πρώτη επιλογή του θεσμού.

Στις 7 Μαϊου του 2013 διοργανώθηκε από την ΚΑΕ Άρης εκδήλωση προς τιμήν του. Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο Αλεξάνδρειο Μέλαθρο της Θεσσαλονικής, παρεβρέθησαν μεγάλα αστέρια της ιστορίας του Ευρωπαϊκού μπάσκετ (όπως οι Παναγιώτης Γιαννάκης, Ντίνο Ράτζα, Ζέλικο Ομπράντοβιτς, Στόγιαν Βράνκοβιτς, Ντορόν Τζαμσί, Ρισάρ Ντακουρί, Φρεντερίκ Φορτέ, Αλεξάντερ Βολκόφ, Τζόρντι Βιγιακάμπα, Οντι Νόρις κ.α.). Στα πλαίσια της εκδήλωσης διεξήχθη φιλικός αγώνας μεταξύ Άρη και Λιμόζ.

O Νίκος Γκάλης δήλωσε “Αυτό είναι το σπίτι μου (σ.σ. το Αλεξάνδρειο) και όλοι (σ.σ. ο κόσμος του Άρη) η οικογένειά μου. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη τιμή για έναν αθλητή από τη στιγμή που η αγαπημένη του ομάδα κρεμάει ψηλά τη φανέλα του”, ενώ ύστερα από απόφαση της Ελληνικής κυβέρνησης, η κεντρική σάλα του Αλεξανδρείου (ο αγωνιστικός χώρος) μετονομάστηκε σε Σάλα Νίκος Γκάλης (Nick Galis Hall), προς τιμήν του Νίκου Γκάλη. Στις 14 Ιουνίου του 2016 ημέρα κατά την οποία συμπληρώθηκαν 29 έτη από την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ 1987 από την εθνική Ελλάδος το ΟΑΚΑ μετονομάστηκε σε κλειστό γυμναστήριο “Νίκος Γκάλης”. Το 2013 έγινε υποψήφιος για να ενταχθεί στο Hall of Fame του NBA. Το 2017 εντάχθηκε τελικά στο Hall of Fame.