Πιο φθηνό το τυπικό ελληνικό καλάθι σε σχέση με Αγγλία, Ισπανία, Πορτογαλία

Σημαντικά χαμηλότερες είναι οι τιμές του τυπικού καλαθιού στα ελληνικά σούπερ μάρκετ σε σχέση με δύο χώρες του Νότου, Πορτογαλία και Ισπανία, αλλά και την Αγγλία, όπως προκύπτει από στοιχεία που συγκέντρωσε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών. Στην έρευνα γίνεται σύγκριση τιμών σε τυπικό καλάθι προϊόντων του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (σούπερ μάρκετ) στην Ελλάδα και τις τρεις ευρωπαϊκές χώρες για τον Σεπτέμβριο 2020- με και χωρίς την επιβάρυνση του ΦΠΑ, το ύψος του οποίου διαφέρει από χώρα σε χώρα.

Για την έρευνα συγκρίθηκαν οι τιμές σε 20 υποκατηγορίες προϊόντων που συνθέτουν ένα τυπικό καλάθι αγορών. Αυτές οι υποκατηγορίες προϊόντων εξετάζονται από ένα σημαντικό δείγμα πάνω από 2.000 τιμών προϊόντων και 20 διαφορετικές αλυσίδες σουπερμάρκετ στις τέσσερις χώρες συνολικά για να υπολογισθούν οι μέσες τιμές, με δειγματοληψίες από έγκυρα site σύγκρισης τιμών σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και από αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Τα στοιχεία περιλαμβάνουν τόσο τιμές προϊόντων σε προσφορά, όσο και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε κάθε χώρα.

Η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών δείχνει ότι και οι τρεις χώρες έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα: 12% η Ισπανία, 17% η Αγγλία, 9% η Πορτογαλία, αν συνυπολογιστεί ο ΦΠΑ. Αν αφαιρεθεί ο ΦΠΑ τότε η διαφορά στο κόστος είναι ακόμη μεγαλύτερη: Στην Ισπανία οι τιμές είναι υψηλότερες κατά 19%, στην Αγγλία κατά 26% και στην Πορτογαλία κατά 10%. Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα ο ΦΠΑ για τρόφιμα και ποτά είναι 13% και 24% για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων, αρκετά υψηλότερος από ό,τι στις χώρες με τις οποίες γίνεται η σύγκριση. Στην Αγγλία ο ΦΠΑ για τα συγκεκριμένα προϊόντα είναι μηδενικός. Στην Ισπανία είναι 10% και 4% και στην Πορτογαλία 13% και 6%.

Η βασική διαφορά, όπως επισημαίνει το ΙΕΛΚΑ, είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ με 24% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ ( 6%, 4% ή 0%). Σημειώνεται ότι η εισαγωγή ειδικών φόρων κατανάλωσης (π.χ. καφές) δεν είναι δυνατόν να συνυπολογιστεί στα παραπάνω στοιχεία.

Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την παραπάνω ανάλυση είναι ότι το οργανωμένο ελληνικό λιανεμπόριο τροφίμων (σούπερ μάρκετ) παρέχει στους Έλληνες καταναλωτές πρόσβαση σε προϊόντα για το τυπικό του καλάθι με κατά μέσο όρο σε χαμηλότερη τιμή (ακόμα και στα φθηνά προϊόντα των τυπικών 20 κατηγοριών), που είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης προσπάθειας των προμηθευτών και των λιανεμπόρων για συγκράτηση των τιμών τα τελευταία χρόνια.

Η τάση αυτή με μικρές διακυμάνσεις είναι διαχρονική την τελευταία 8ετία που πραγματοποιείται η συγκεκριμένη έρευνα από το ΙΕΛΚΑ. Η διαχρονική σύγκριση τιμών με το εξωτερικό δείχνει ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα συνεχώς έχει φθηνότερο καλάθι από τις συγκρινόμενες χώρες με διακυμάνσεις οι οποίες δεν αλλάζουν το αποτέλεσμα της ανάλυσης.

Σημειώνεται ότι πέρα από τον ΦΠΑ παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν συγκρίνονται τιμές ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες είναι:

• Η απόσταση της χώρας από τα παραγωγικά κέντρα της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης και τα αντίστοιχα κόστη
• Η πολυπλοκότητα της γεωγραφίας της κάθε χώρας (π.χ. οδικό δίκτυο, νησιά κλπ)
• Το μέγεθος της αγοράς και αντίστοιχες οικονομίες κλίμακας στις προμήθειες των προϊόντων
• Το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών σε σχέση με τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες παρασκευής τους
• Τα διάφορα κόστη παραγωγής (ενέργεια, πρώτες ύλες, μισθολογικό κόστος, χρηματοοικονομικό κόστος, γραφειοκρατία)
• Η παραγωγικότητα της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου σε κάθε χώρα
• Οι καταναλωτικές συνήθειες και η αγοραστική δυνατότητα σε κάθε χώρα
• Το ύψος της φορολογίας σε κάθε χώρα.

Τα δεδομένα τιμών υπολογίζονται από γνωστά παρατηρητήρια τιμών των χωρών που εξετάστηκαν και για την Ελλάδα στα πρωτογενή δεδομένα από τιμοληψίες σε μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ. Τα κριτήρια επιλογής των προϊόντων στο καλάθι ήταν ένας συνδυασμός αντίστοιχων χρησιμοποιούμενων καλαθιών για εκτίμηση στο εξωτερικό, καθώς και κοινής διαθεσιμότητας στοιχείων τιμών στις χώρες που εξετάσθηκαν. Σε κάθε νέα μέτρηση ανανεώνεται το δείγμα των κωδικών που μετρούνται και ανάλογα τη διαθεσιμότητα επιλέγονται διαφορετικές ποσότητες προϊόντων.

Τα στοιχεία προέρχονται από τις παρακάτω αλυσίδες σουπερμάρκετ:

• Ελλάδα: Σκλαβενίτης, ΑΒ Βασιλόπουλος, My Market, Μασούτης, Γαλαξίας, Market In, Χαλκιαδάκης
• Αγγλία: Tesco, Asda, Sainsbury’s, Morrisons, Waitrose, Ocado
• Ισπανία: Eroski, Mercadona, El Corte Inglés, Carrefour, Dia
• Πορτογαλία: Pingo Doce, El Corte Inglés, Intermarché, Continente, Salgo, Apolonia.