Δεν ήταν δυνατόν η πανδημία του κορωνοϊού που θερίζει ανθρώπινες ζωές και άλλαξε την καθημερινότητα εκατομμυρίων πολιτών στον κόσμο, να μην επηρέαζε και τη διαδικασία διάσωσης σε παραλίες και πισίνες, βάζοντας τέλος στο “φιλί της ζωής”, γι’αυτό το καλοκαίρι. Οι πνιγμοί στη θάλασσα αποτελούν μάστιγα στην Ελλάδα, με πάνω από 400 θανάτους κάθε χρόνο και μια σημαντική ιδιαιτερότητα το φετινό καλοκαίρι, καθώς ο κορωνοϊός θέτει νέους κανόνες στη διάσωση. Το «φιλί της ζωής» (εμφυσήσεις οξυγόνου με το στόμα) απαγορεύεται ρητά λόγω COVID, στερώντας από τους μη επαγγελματίες διασώστες ίσως το πιο κρίσιμο εργαλείο για την επαναφορά της αναπνοής.
Οι φιάλες οξυγόνου και οι μάσκες διάσωσης Ambu, που υποκαθιστούν την επαφή στόμα με στόμα δεν γίνεται να βρίσκονται παντού, με αποτέλεσμα οι κίνδυνοι να αυξάνονται για μοιραία κατάληξη των θυμάτων πνιγμού. Όπως αναφέρει η εφημερίδα Έθνος, ομάδες εθελοντών προσπαθούν να καλύψουν τα κενά και εκπαιδεύουν πολίτες σε τεχνικές διάσωσης, δημιουργώντας πυρήνες διασωστών σε τουριστικές περιοχές.
Στα θύματα πνιγμού η καρδιά σταματά να χτυπάει από αναπνευστικά αίτια και η εμφύσηση οξυγόνου (το «φιλί της ζωής») στα πρώτα λεπτά από κάποιον παρευρισκόμενο πολίτη είναι καθοριστικής σημασίας για την επαναφορά στη ζωή. Ωστόσο, η απειλή του κορωνοϊού απαγορεύει ρητά την επαφή με το πρόσωπο του θύματος και δη με το στόμα και τις αναπνευστικές οδούς.
Βέβαια όπως σημειώνει η εφημερίδα, στην περίπτωση που ο διασώστης είναι μέλος της οικογένειας και μένει στο ίδιο σπίτι με το θύμα, άρα είναι στην ίδια κατάσταση με αυτό (και οι δύο φορείς ή μη του ιού), ισχύουν οι οδηγίες του 2015 που περιλαμβάνουν και το «φιλί της ζωής»: Αρχή με πέντε εμφυσήσεις και συνέχεια με 1 λεπτό ΚΑΡΠΑ αν το θύμα δεν αρχίσει να αναπνέει. Κλήση στο 166 και συνέχιση της ίδιας διαδικασίας μέχρι να φτάσει ασθενοφόρο.
Αν ο εθελοντής είναι τυχαία παρευρισκόμενος, η οδηγία αλλάζει: προέχει το χρέος και η ευθύνη του απέναντι στην οικογένεια και στην κοινωνία. Προσεγγίζει το θύμα έχοντας λάβει μέσα προστασίας (μάσκα, γάντια), γονατίζει δίπλα του και από απόσταση ελέγχει αν αντιδράει χωρίς να προχωρήσει σε διάνοιξη του αεραγωγού. Αν δεν αναπνέει, καλύπτει με μια μάσκα ή πανί το στόμα και τη μύτη του θύματος και προχωρά μόνο σε θωρακικές συμπιέσεις και γρήγορες απινιδώσεις αποφεύγοντας τις εμφυσήσεις. Για επαγγελματίες υγείας, ναυαγοσώστες ή οργανωμένες κοινότητες προβλέπονται ανώτερα μέσα προστασίας και παροχή οξυγόνου στο θύμα με φιάλη και μάσκα Ambu.
400 πνιγμοί κάθε χρόνο στην Ελλάδα
Ένας άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό κάθε 90 δευτερόλεπτα στον πλανήτη, ενώ εκτιμάται πως ο πραγματικός αριθμός είναι ως και τριπλάσιος. Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό περισσότεροι από 400 άνθρωποι ετησίως, οι περισσότεροι άνδρες σε αναλογία 3:1 με τις γυναίκες, ενώ στα θύματα περιλαμβάνονται περίπου 10 παιδιά και έφηβοι. Η ηλικιακή ομάδα με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα είναι άνδρες 20-24 ετών. Τα περισσότερα θύματα πνίγονται σε απόσταση 10 μέτρων από την ακτή και σπανίως σε απόσταση μεγαλύτερη από 50 μέτρων.
Σύμφωνα με τον έμπειρο επαγγελματία ναυαγοσώστη και εκπαιδευτή διασώσεων, Ζαφείρη Χοβαρδά, που μίλησε στο Έθνος, το ζήτημα είναι πολυπαραγοντικό και οι αιτίες πολλές. «Δεν υπάρχει επαρκής εκπαίδευση των παιδιών σχετικά με το υγρό στοιχείο. Έχω δει πολλές φορές γονείς να ταϊζουν με το ζόρι τα παιδιά στην παραλία και μετά να τα βάζουν στη θάλασσα», λέει, προσθέτοντας πως είναι ελλιπής και η κολυμβητική εκπαίδευση. Άλλος παράγοντας, που αφορά κυρίως τους ηλικιωμένους, είναι η υπερβολική αυτοπεποίθηση και η αγνόηση των συστάσεων.
Σε ό,τι αφορά τους ναυαγοσώστες, η παρουσία τους είναι υποχρεωτική μόνο στις χαρακτηρισμένες ως πολυσύχναστες παραλίες, όπου ένας μόνο ναυαγοσώστης έχει τον έλεγχο μεγάλου αριθμού λουόμενων, και μάλιστα χωρίς τον εξοπλισμό. «Αν υπήρχε απινιδωτής στον ναυαγοσωστικό πύργο, οι θάνατοι από πνιγμό σε παραλίες με ναυαγοσώστη θα είχαν μειωθεί τουλάχιστον στο μισό», υποστηρίζει ο κ.Χοβαρδάς. Στο νέο Π.Δ. που ήταν έτοιμο προς ψήφιση, αλλά έμεινε πίσω λόγω κορωνοϊού, προβλέπεται η υποχρεωτική τοποθέτηση απινιδωτή στον εξοπλισμό του ναυαγοσώστη, με απειλή επιβολής προστίμων σε αντίθετη περίπτωση.