Σύνοδος Κορυφής: Αυτά είναι τα βασικά σημεία της συμφωνίας των «27»

Σε μια ιστορική συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας κατέληξαν οι 27 ηγέτες των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έπειτα από έναν μαραθώνιο διαπραγματεύσεων, πέντε ημερών. Το πακέτο – μαμούθ ανέρχεται στα 750 δισεκατομμύρια ευρώ και αφορά την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού. Από το παραπάνω ποσό, μάλιστα, η Ελλάδα αναμένεται να λάβει σχεδόν 32 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 19 δισεκατομμύρια αφορούν επιχορηγήσεις και τα 12,5 δισεκατομμύρια αφορούν δάνεια.

Ακολουθούν τα βασικά σημεία της συμφωνίας:

Χρηματοδότηση μέσω δανεισμού

Το Ταμείο Ανάκαμψης θα χρηματοδοτηθεί από την έκδοση κοινού ομολόγου, ύψους 390 δισεκατομμυρίων ευρώ, εις το όνομα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αποπληρωμή του θα ξεκινήσει τα αμέσως επόμενα χρόνια και θα ολοκληρωθεί το 2058. Στο πλαίσιο αυτό, η Ε.Ε. δεσμεύτηκε να αποκτήσει νέες πηγές εσόδων. Σε πρώτο στάδιο, ειδικότερα, θα θεσπιστεί φόρος για τα μη ανακυκλώσιμα πλαστικά από τις αρχές του 2021.

Η Κομισιόν, επιπλέον, έχει επιφορτιστεί με την παρουσίαση πρότασης για θέσπιση μηχανισμού προσαρμογής στα σύνορα (σ.σ. ανατιμολόγησης προϊόντων που έχουν παραχθεί μέσω πολύ ρυπογόνων διαδικασιών), καθώς και για τη θέσπιση φόρου επί των ψηφιακών κολοσσών (π.χ. Google). Και τα δύο μέτρα θα πρέπει να εφαρμοσθούν το αργότερο έως τις αρχές του 2023.

Δάνεια και επιχορηγήσεις

Από τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ, τα 390 θα διανεμηθούν μέσω επιχορηγήσεων και τα 360 μέσω πληρωτέων δανείων. Τα περισσότερα χρήματα (312,5 δισεκατομμύρια) θα διοχετευτούν στην χρηματοδότηση μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων, τα οποία θα καταρτιστούν από τα κράτη-μέλη (εθνικά προγράμματα ανασυγκρότησης). Την ίδια ώρα, το 70% των προβλεπόμενων επιχορηγήσεων θα διατεθεί την περίοδο 2021-2022, ανάλογα με κριτήρια «ανθεκτικότητας» (πληθυσμός, επίπεδο ανεργίας των τελευταίων 5 ετών).

Το υπόλοιπο 30% θα διατεθεί το 2023 και θα ληφθεί υπόψη η απώλεια σε ΑΕΠ της περιόδου 2020-2021, η οποία θα αποτελεί ευθεία συνέπεια της κρίσης του κορονοϊού. Οι υπόλοιποι πόροι οικονομικής ανασυγκρότησης θα αφιερωθούν σε διάφορα προγράμματα, τα οποία θα τελούν υπό την διαχείριση της Ε.Ε., όπως η έρευνα (5 δισεκατομμύρια), η αγροτική ανάπτυξη (7,5 δισεκατομμύρια) και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (10 δισεκατομμύρια), το οποίο προορίζεται για τις πλέον καθυστερημένες χώρες στον τομέα της ενεργειακής μετάβασης.

Μηχανισμός εγγυήσεων

Τα εθνικά προγράμματα ανασυγκρότησης, όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, θα αξιολογούνται από την Κομισιόν και στη συνέχεια θα επικυρώνονται με ενισχυμένη πλειοψηφία των 27 (σ.σ. 55% των χωρών και 65% του πληθυσμού της Ε.Ε.). Εισάγεται, επιπλέον, μηχανισμός έκτακτης τροχοπέδησης, ο οποίος επιτρέπει σ’ ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη, που θεωρούν ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί στα προγράμματα μεταρρυθμίσεων δεν εκπληρώνονται, να ζητήσουν την εξέταση του φακέλου στο πλαίσιο ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής.

Σεβασμός του κράτους δικαίου

Στο κείμενο των συμπερασμάτων των ηγετών της Ε.Ε. τονίζεται, μεταξύ άλλων, «η σημασία της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και «του σεβασμού του κράτους δικαίου». Θα εισαχθεί δε ένα «καθεστώς αιρεσιμότητας» και στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει μέτρα σε περίπτωση παραβιάσεων, που θα υιοθετούνται με ενισχυμένη πλειοψηφία.

1.074 δισεκατομμύρια ευρώ

Αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν του Ταμείο Ανάκαμψης, οι ηγέτες της Ε.Ε. κατέληξαν σε συμφωνία και για τον πολυετή προϋπολογισμό της Ε.Ε. 2021-2027, συνολικού ύψους 1,074 τρισεκατομμυρίου ευρώ. Θα περιλαμβάνει ειδικό ταμείο 5 δισεκατομμυρίων ευρώ για βοήθεια προς τις χώρες και τους οικονομικούς τομείς, οι οποίοι έχουν πληγεί περισσότερο από το Brexit. Περικλείει τέλος, μέτρα ευελιξίας για την πολιτική της σύγκλισης (σ.σ. υποστήριξη στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές) και την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ).