Αγιά Σοφιά: Οι Τούρκοι τη μετατρέπουν σε τζαμί

Το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την απόφαση του 1934 με την οποία η τότε τουρκική κυβέρνηση είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε μουσείο. Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και η απόφαση έχει προκαλέσει αντιδράσεις.

Με την απόφαση αυτή το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας έκρινε ότι το προεδρικό διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ το 1934 δεν έχει ισχύ ανοίγοντας τον δρόμο για την λειτουργία του μνημείο ως τζαμί. Έτσι, λήψη της τελικής απόφασης είτε θα γίνει με νέο προεδρικό διάταγμα που θα υπογράψει ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είτε το θέμα μπορεί να παραπεμφθεί υπηρεσιακά στη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων, η οποία θα πράξει τα περαιτέρω.

Πριν ανακοινωθεί η απόφαση ο γαμπρός του Ερντογάν και υπουργός Οικονομικών έκανε ένα tweet χρησιμοποιώντας τον στίχο του ποιητή Necip Fazıl Kısakürek: «Υπομονή νέοι μου! Δεν ξέρω αν θα γίνει σήμερα ή αύριο αλλά η Αγιά Σοφιά θα ανοίξει».

Τι είχε αναφέρει η UNESCO

Νωρίτερα, σαφές μήνυμα στην Τουρκία πως η Αγιά Σοφιά πρέπει να παραμείνει μουσείο έστειλε η UNESCO. Σε κάθε περίπτωση, διεμήνυσε, ό,τι κι αν γίνει, η Τουρκία θα πρέπει να την ενημερώσει εκ των προτέρων.

Η UNESCO πρέπει να ειδοποιηθεί για οποιαδήποτε μετατροπή στο μουσείο της Αγίας Σοφίας, για την οποία πιθανόν θα πρέπει να υπάρξει νέα αξιολόγηση από πλευράς της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ήταν το μήνυμα που έστειλε την Πέμπτη (09.07.2020) η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών στην Τουρκία.

Η UNESCO τόνισε στο Reuters ότι η Αγιά Σοφιά έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει πως το κράτος οφείλει «να διασφαλίζει ότι καμία μετατροπή δεν θα υπονομεύσει την εξέχουσα οικουμενική αξία κάθε μνημείου που έχει περιληφθεί στον κατάλογο στην επικράτειά του», εξήγησε η υπηρεσία του ΟΗΕ. «Για οποιαδήποτε μετατροπή πρέπει να ειδοποιηθεί η UNESCO από το κράτος εκ των προτέρων, και θα πρέπει να υπάρξει (νέα) διαδικασία αξιολόγησης, εάν χρειάζεται, από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς», πρόσθεσε.

Μαργαρίτης Σχοινάς: Η Αγία Σοφία είναι μουσείο και σύμβολο

Τη σημασία της Αγίας Σοφίας, ως συμβόλου διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου, τόνισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και Επίτροπος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής Μαργαρίτης Σχοινάς. Υπογράμμισε ότι η διατήρηση του παρόντος καθεστώτος, το οποίο αναγνωρίζεται και διεθνώς και δημοσίως, είναι ουσιαστικής σημασίας, διαφορετικά θα υπονομευθούν η ανεκτικότητα στην Τουρκία και το άνοιγμα της γειτονικής χώρας.

Ο Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας στην ολομέλεια του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου για την πολιτιστική ανάκαμψη της Ευρώπης, τόνισε ότι «η Αγία Σοφία είναι σύμβολο διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου. Είναι μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, είναι μουσείο, είναι σύμβολο. Είναι επίσης σύμβολο μιας πόλης, η οποία από μόνη της συμβολίζει τις αξίες που θα θέλαμε να επικρατούν στον σημερινό κόσμο»