Olympus: Από την κορυφή του “Ολύμπου” στο …σφυρί

Ήταν το 1936 όταν η Olympus, η ιαπωνική εταιρεία που δραστηριοποιούνταν μέχρι τότε στην κατασκευή μικροσκοπίων και θερμομέτρων, παρουσίαζε την πρώτη της φωτογραφική μηχανή, την Semi-Olympus I. Μετά από 84 χρόνια παρουσίας στο χώρο των φωτογραφικών μηχανών οι υπεύθυνοι της εταιρείας ανακοίνωσαν πως αναγκάζονται να πουλήσουν το εμβληματικό κομμάτι της επιχείρησής τους.  Σύμφωνα με την ίδια την εταιρεία η εξέλιξη των ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών ήταν πλέον ασύμφορη. Η τεράστια αύξηση των πωλήσεων των smartphones, που είχε ήδη συρρικνώσει την αγορά, ήταν αδύνατον να ανασχεθεί από τις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές της εταιρείας, η οποία κατέγραψε απώλειες τα τελευταία τρία χρόνια.

Η Olympus είναι μία Ιαπωνική εταιρεία που ιδρύθηκε το 1912 με την ονομασία Takachiho Seisakusho έχοντας αρχικά ως δραστηριότητα την κατασκευή μικροσκοπίων και θερμομέτρων. Μετονομάστηκε επίσημα σε Olympus Optical Co Ltd χρησιμοποιώντας το όνομα του δικού μας Ολύμπου το 1949 και επικεντρώθηκε στην κατασκευή οπτικών μηχανημάτων. Το 2003 πήρε τη σημερινή της ονομασία, Olympus Corporation. Όπως αναφέρει το fourthirds.gr, η Olympus έχει μακρά ιστορία στον σχεδιασμό φωτογραφικών φακών. Το 1936 παρουσίασε την πρώτη της φωτογραφική μηχανή, την Semi-Olympus I, ενώ μία από τις πιο πετυχημένες σειρές μηχανών ήταν η PEN, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1959.

Η δεκαετία του 1970 αποτέλεσε την καλύτερη εποχή της «Olympus». Επρόκειτο για φωτογραφικές μηχανές που συνδύαζαν την εξαιρετική ποιότητα αλλά παράλληλα και το αντίστοιχο στιλ… της εποχής. Μικρές, κομψές και όμορφες. Οι φωτογραφικές μηχανές της «Olympus» συνέβαλαν κατά τι στο γενικότερο στιλιστικό πλαίσιο μιας ολόκληρης δεκαετίας. Τη συγκεκριμένη δεκαετία οι φωτογραφικές μηχανές της «Olympus» διαφημίζονταν στην τηλεόραση από φωτογράφους διασημοτήτων όπως ο Ντέιβιντ Μπέιλι και ο λόρδος Λίτσφιλντ.

«Αυτές οι κάμερες ήταν επαναστατικές – ήταν πολύ μικρές, πολύ ελαφριές, όμορφα σχεδιασμένες και είχαν πραγματικά ωραία ποιότητα φακών» προσθέτει ο συντάκτης του περιοδικού Amateur Photographer Νάιτζελ Άθερτον και τονίζει πως είχε ένα πιστό κοινό που ακολουθούσε την εταιρεία, παρά το προβλήματα που αντιμετώπισε με τις νέες τεχνολογίες, όπως η αυτόματη εστίαση.

Η σειρά ΟΜ ήταν η πρόταση της Olympus στην κατηγορία των επαγγελματικών 35mm SLR συστημάτων, η οποία σχεδιάστηκε για να ανταγωνιστεί τους μέχρι και σήμερα αντιπάλους της Nikon και Canon. Συνολικά η σειρά ΟΜ εμπλουτίστηκε με 14 διαφορετικά σώματα μηχανών και περίπου 60 φακούς με την ονομασία Zuiko. Γνώρισε αρκετή επιτυχία για μεγάλο χρονικό διάστημα και η αρχή του τέλους της σειράς αποτέλεσε η απόφαση της εταιρίας να μην επενδύσει στην έρευνα των φακών αυτόματης εστίασης, όπως έκαναν οι ανταγωνιστές της.

Με τον ερχομό της ψηφιακής εποχής, η Olympus συνέχισε να παράγει ψηφιακές μηχανές τύπου compact για το ευρύ κοινό, ενώ σε συνεργασία με την Fuji δημιούργησε το πρότυπο καρτών μνήμης xD. Το πρότυπο αυτό δεν αποδείχτηκε επιτυχημένο μιας και υπέφερε από πολλούς περιορισμούς και δεδομένου πως όλες οι μηχανές της Olympus χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά xD κάρτες ως αποθηκευτικό μέσο, αυτό ίσως αποτέλεσε αποτρεπτικό παράγοντα για αρκετούς υποψήφιους αγοραστές μηχανών Olympus.

Όσον αφορά στις ψηφιακές SLR μηχανές, η Olympus κινούμενη αντίθετα για μια φορά ακόμα από τους ανταγωνιστές της αποφάσισε να επενδύσει στην έρευνα και δημιουργία ενός προτύπου από το μηδέν. Η λογική για την απόφαση αυτή ήταν πως η ψηφιακή καταγραφή και αποθήκευση φωτογραφιών διαφέρει κατά πολύ από τον παραδοσιακό τρόπο που κάνει χρήση φιλμ και άρα ο ψηφιακός εξοπλισμός θα πρέπει να είναι σχεδιασμένος ώστε να κάνει βέλτιστη χρήση των αρχών που διέπουν την ψηφιακή καταγραφή φωτογραφίας. Έτσι γεννήθηκε το πρότυπο των 4/3.

Στην ψηφιακή της εποχή η Olympus επαναχρησιμοποίησε ιστορικά για αυτήν ονόματα, όπως για παράδειγμα το όνομα Zuiko που φέρουν οι φακοί 4/3 αλλά και Micro 4/3 που παράγει, έχοντας προσθέσει επιπλέον τη λέξη Digital. Η πιο πρόσφατη τεχνολογία που λάνσαρε η Olympus αφορά στις φωτογραφικές μηχανές τύπου Micro 4/3 οι οποίες κάνουν χρήση αισθητήρων 4/3 και εναλλάξιμων φακών όπως και οι dSLR με μικρότερη όμως μοντούρα και μικρότερο μέγεθος, μία πρόταση που συνδυάζει την ευελιξία των compact μηχανών με την οπτική ποιότητα των dSLR. Και στην περίπτωση των μηχανών Micro 4/3, η Olympus επέλεξε να επαναχρησιμοποιήσει ένα ιστορικό όνομα για αυτήν και έτσι η συγκεκριμένη σειρά φέρει το όνομα PEN ενώ οι μηχανές της έχουν ρετρό εμφάνιση που μοιάζει με τις παλιές PEN.

Το 2004, το τμήμα που ασχολείται με την παραγωγή και εξέλιξη φωτογραφικών μηχανών και φακών χωρίζεται από αυτό που ασχολείται με την παραγωγή ιατρικών μηχανημάτων και δημιουργούνται δύο θυγατρικές υπό την σκέπη της Olympus Corporation, η Olympus Imaging Corporation και η Olympus Medical Systems Corporation. Η Olympus Corporation έχει έδρα στο Τόκυο της Ιαπωνίας, ενώ το κέντρο επιχειρήσεων για τις Η.Π.Α. βρίσκεται στην Central Valley, Pennsylvania και το κέντρο επιχειρήσεων για την Ευρώπη στο Αμβούργο της Γερμανίας.

Το οικονομικό σκάνδαλο

Στις 8 Νοεμβρίου του 2011 η ιαπωνική εταιρεία και μετά από τρεις εβδομάδες διαψεύσεων, παραδέχθηκε, μέσω του προέδρου της εταιρείας Σουίτσι Τακαγιάμα την εμπλοκή υψηλόβαθμων στελεχών της εταιρείας σε σκάνδαλο απόκρυψης και αλλοίωσης οικονομικών στοιχείων. Ο Τακαγιάμα ομολόγησε ότι η εταιρεία απέκρυπτε από το 1990 σημαντικές ζημιές από επενδυτικές κινήσεις που σχετίζονται με αμφισβητούμενες πληρωμές ύψους 1,3 δισ.δολαρίων.

Αμέσως μετά την έκδοση της σχετικής ανακοίνωσης η μετοχή της Olympus υποχώρησε  κατά 29% ενώ από τις 14 Οκτωβρίου του 2011 οπότε αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά το σκάνδαλο είχε απολέσει το 70% της χρηματιστηριακής της αξίας. Ο Τακαγιάμα είχε αποδώσει τότε ευθύνες στον πρώην προκάτοχό του Τσουϊόσι Κικουκάουα καθώς και στον αντιπρόεδρο και τον επικεφαλής εσωτερικού ελέγχου. Στη διαλεύκανση της υπόθεσης καθοριστικό ρόλο είχε διαδραματίσει ο Μάικλ Γούντφορντ ο οποίος επέμενε στην αποκάλυψη του “πραγματικού προορισμού» του ποσού των 1,9 δισ. δολαρίων που εκταμιεύθηκαν το 2008 με την αιτιολογία της εξαγοράς της βρετανικής εταιρείας Gyrus.

Η σειρά των κινητών τηλεφώνων

Όταν οι κατασκευάστριες εταιρείες κινητών τηλεφώνων μπήκαν δυνατά στην κατασκευή φακών για τα κινητά τηλέφωνα ώστε να απαθανατίζουν όλο και καλύτερες εικόνες η αγορά φωτογραφικών μηχανών, ξεκίνησε να καταγράφει μεγάλη πτώση. Μέσα σε 8 χρόνια από το 2010 μέχρι και το 2018 η πτώση ξεπέρασε το 84%. Η ραγδαία ανάπτυξη των smartphones αποτέλεσε την αρχή του τέλους μερικών εταιρειών κατασκευής φωτογραφικών μηχανών, μεταξύ των οποίων και η Olympus αλλά και άλλοι   ιαπωνικοί τεχνολογικοί κολοσσοί που ήρθαν αντιμέτωποι με μια νέα πραγματικότητα με την οποία δεν κατάφεραν να συμβαδίσουν.

Η «Olympus» προσπάθησε να προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις ωστόσο οι φωτογραφικές μηχανές απευθύνονταν σε άτομα που δεν ήταν επαγγελματίες φωτογράφοι αλλά ήθελαν κάτι καλύτερο από μια κάμερα point-and-shoot, αλλά και πάλι δεν ήθελαν κάμερα DSLR. Αυτή η αγορά γρήγορα αφανίστηκε από τα smartphones. Την ίδια στιγμή η «Olympus» έκανε συνεχώς λάθη, πήρε λανθασμένες αποφάσεις, λάθος στροφές και τελικά έπεσε έξω. Ένα από τα παραδείγματα που αναφέρει ήταν η έλλειψη προόδου στην απόδοση των βίντεο, όταν οι αντίπαλοι είχαν σημειώσει μεγάλη πρόοδο.

Τώρα πλέον, η Olympus επιδιώκει να συνάψει μια συμφωνία ώστε να δώσει τέλος στον τομέα παραγωγής φωτογραφικών μηχανών και τα προϊόντα της – όπως οι φακοί Zuiko – να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μια άλλη εταιρεία, την Japan Industrial Partners. Σε δήλωσή της, η ιαπωνική εταιρεία είπε ότι η επιχείρηση θα συνεχίσει το έργο της. Η Olympus Corporation δεν σταμάτησε ποτέ να κατασκευάζει μικροσκόπια και έχει στρέψει την οπτική της τεχνολογία προς τον επιστημονικό και ιατρικό εξοπλισμό, όπως τα ενδοσκόπια.