ΕΚΠΑ: Οι εναλλακτικοί τρόποι για την εξασφάλιση των εσόδων του

Διάφορου τρόπους έχει εφεύρει το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) για να έχει έσοδα προκειμένου να εξασφαλίσει τις λειτουργικές δαπάνες του και να μπορεί να χορηγήσει υποτροφίες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της “Καθημερινής” το Πανεπιστήμιο αξιοποιεί συνολικά 53 ακίνητα με ενοικίασή τους, κεραίες εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, βιβλιοπωλεία, κυλικεία, πάρκινγκ, χώροι εκδηλώσεων, περγαμηνές, πάρκινγκ αλλά και κολυμβητήριο. Επίσης, παρέχονται  υπηρεσίες ενώ εκμεταλλεύονται αποτελέσματα, παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες από τις έρευνες. Σημειώνεται, πως οι εταιρείες αξιοποίησης της περιουσίας των Πανεπιστημίων αποτελούν πλέον έναν μεγάλο οργανισμό, τα έσοδα του οποίου είναι βασικός τροφοδότης τους. Στοιχείο ιδιαίτερα κρίσιμο, σε μια εποχή που η μείωση της κρατικής επιχορήγησης θεωρείται δεδομένη.

«Καθώς οι εταιρείες είναι εκτεθειμένες στην αγορά, βιώνουν και τις τάσεις της. Ήδη αρχίζουν να νιώθουν τους κλυδωνισμούς με τις οικονομικές επιπτώσεις της καραντίνας», σημειώνει στην “Καθημερινή” ο αντιπρόεδρος της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας (ΕΑΔΙΠ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), Δημήτρης Καλιαμπάκος. “Περίπου 3.000 συμβασιούχους απασχολεί το ΕΚΠΑ” συμπληρώνει ο καθηγητής του ΕΚΠΑ, Θωμάς Σφηκόπουλος, με τον πρύτανη, Θάνο Δημόπουλο, να τονίζει πως πολλά από τα έσοδά του όπως Πανεπιστημίου δίνονται σε υποτροφίες. Ειδικότερα, στο ΕΚΠΑ (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) τα έσοδα της ΕΑΔΙΠ ξεπερνούν τα 3,5 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία χρησιμοποιούνται για τις λειτουργικές ανάγκες του, σε υποτροφίες και εξυπηρέτηση των σκοπών των κληροδοτημάτων και λειτουργικές δαπάνες της Εταιρείας και των δραστηριοτήτων της.

«Η συνεισφορά της πολιτείας στον τακτικό προϋπολογισμό του πανεπιστημίου, από περίπου 40 εκατομμύρια ευρώ που ήταν το 2009, περιορίστηκε προοδευτικά και από το 2014 έως σήμερα ανέρχεται σε περίπου 10 εκατομμύρια ευρώ, μειωμένη κατά περίπου 75%. Οι απολύτως ανελαστικές λειτουργικές δαπάνες (ηλεκτρική ενέργεια, υπηρεσίες φύλαξης και καθαριότητας, ενοίκια, τηλεπικοινωνίες, φυσικό αέριο και καύσιμα), παρά τη σημαντική μείωσή τους (περί του 40%) που επέτυχε το πανεπιστήμιο κατά το διάστημα αυτό, περικόπτοντας όμως και πολλές ζωτικές ανάγκες του, ανέρχονται σήμερα σε περίπου 11 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος (δηλαδή, ξεπερνούν από μόνες τους τη συνολική κρατική επιχορήγηση). Ο μόνος τρόπος ώστε, στην παρούσα χρονική περίοδο, να διατηρήσει το πανεπιστήμιο την ποιότητα σπουδών του και να προσφέρει τις ίδιες με παλαιότερα υπηρεσίες, αλλά και για να υποστηρίξει την ανάπτυξή του, είναι η αναζήτηση νέων πηγών χρηματοδότησης. Τις σημαντικότερες πηγές εσόδων για να στηρίξει τη λειτουργία και την ανάπτυξή του αποτελούν τα έσοδα της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας και τα έσοδα του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ), τα οποία προέρχονται κυρίως από την παρακράτηση στα έργα που εκτελεί, τους τόκους από τα αποθεματικά του Λογαριασμού. Τα τελευταία χρόνια ο ΕΛΚΕ συνεισφέρει ετησίως στις λειτουργικές δαπάνες του πανεπιστημίου και στις δαπάνες για την εκπαίδευση και την έρευνα από 7 έως 9 εκατομμύρια ευρώ, ανάλογα με το έτος», λέει στο ίδιο Μέσο ο πρόεδρος της ΕΑΔΙΠ του ΕΚΠΑ, Νικόλαος Θωμαΐδης.

Κεφάλαιο…. υποτροφίες:

Τα 2 εκατομμύρια ευρώ ξεπέρασαν οι υποτροφίες που δόθηκαν από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2019 με αξιοποίηση της περιουσίας των Κληροδοτών και Δωρητών. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών μέσω της Διεύθυνσης Κληροδοτημάτων διαχειρίζεται συνολικά 108 κοινωφελείς περιουσίες, οι οποίες αποτελούνται από κληροδοτήματα, κληρονομιές και δωρεές που έχουν συγκεκριμένο σκοπό, σύμφωνα με τη βούληση του διαθέτη ή δωρητή, καθώς και κανόνες χρηστής και επιμελούς διαχείρισης. Πρόκειται για κεφάλαια αυτοτελούς διαχείρισης, στα οποία περιλαμβάνεται κινητή και ακίνητη περιουσία. Έτσι, χορηγήθηκαν υποτροφίες για σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, καθώς και σε υποψήφιους διδάκτορες, συνολικής αξίας άνω των δύο εκατομμυρίων ευρώ.

Επίσης, αξιοποιήθηκε μία σειρά ακινήτων των κληροδοτημάτων του Πανεπιστημίου, με την ολοκλήρωση ιδιαίτερα σημαντικών μισθώσεων. Συγκεκριμένα χορηγήθηκαν, σε όλα τα επιστημονικά πεδία, υποτροφίες σε φοιτητές αξίας 2.260.000 ευρώ. Από αυτά, για σπουδές δόθηκαν 1.789.560 ευρώ για προπτυχιακές σπουδές και 193.151 ευρώ για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα. Για το εξωτερικό δόθηκαν 4.800 ευρώ για προπτυχιακές και 224.687 ευρώ για μεταπτυχιακές σπουδές. Οι υπότροφοι της Διεύθυνσης Κληροδοτημάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών πλησιάζουν τον αριθμό των 290 φοιτητών. Επιπρόσθετα, απονεμήθηκαν χρηματικά βραβεία αξίας 47.000 ευρώ σε τέσσερις φοιτητές και επτά επιστήμονες, οι οποίοι διακρίθηκαν για τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις και τη συγγραφή επιστημονικών έργων αντίστοιχα και διατέθηκε το ποσό των 240.000 ευρώ για εξοπλισμό ερευνητικών εργαστηρίων, πανεπιστημιακών νοσοκομείων, εκτυπώσεις επιστημονικών εργασιών και προμήθεια ακαδημαϊκών βιβλίων.

«Η γραφειοκρατία σκοτώνει το πανεπιστήμιο. Η πολιτεία πρέπει να μας αφήσει τον απαραίτητο βαθμό ελευθερίας και, φυσικά, να μας ελέγξει»

“Οι εταιρείες αξιοποίησης και διαχείρισης της περιουσίας των πανεπιστημίων (ΕΑΔΙΠ) λειτουργούν με όρους αγοράς. Γι’ αυτό βιώνουν άμεσα τις αλλαγές στο οικονομικό κλίμα. Το 2008, στην αρχή της οικονομικής κρίσης, το Πάρκο είχε τα πρώτα πλήγματα, καθώς η χρηματοδοτική κάλυψη των νέων ιδεών από 90% περιορίστηκε σχεδόν στο μισό. Το ίδιο παρατηρούμε και τώρα, μετά την καραντίνα λόγω της πανδημίας» αναφέρει ο κ. Καλιαμπάκος, το Μετσόβιο για το Τεχνολογικό Πάρκο Λαύριο που αξιοποιείται από το ΕΜΠ. «Ήταν δύσκολα κατά τα χρόνια του μνημονίου, όμως την τελευταία διετία έχει υπάρξει βελτίωση», προσθέτει και συνεχίζει: «Η γραφειοκρατία σκοτώνει το πανεπιστήμιο. Η πολιτεία πρέπει να μας αφήσει τον απαραίτητο βαθμό ελευθερίας και, φυσικά, να μας ελέγξει» καταλήγει.

«Oι ΕΑΔΙΠ λειτουργούν με Προεδρικά Διατάγματα, τα οποία συχνά είναι ξεπερασμένα. Οι εταιρείες έχουν επεκτείνει τις δραστηριότητές τους πέρα από τον σκοπό ίδρυσής τους όπως περιγράφεται στα τρέχοντα Π.Δ. για τις περισσότερες από αυτές, γεγονός που τις φέρνει αντιμέτωπες με θεσμικό κενό. Επίσης υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των σκοπών λειτουργίας και των δραστηριοτήτων των ΕΑΔΙΠ διαφορετικών ΑΕΙ. Οι τρέχουσες δραστηριότητες των εταιρειών κάτω από τις νέες θεσμικές και οικονομικές συνθήκες επιβάλλουν ένα ευέλικτο τρόπο αλλαγής του σκοπού λειτουργίας των ΕΑΔΙΠ και κατ’ επέκταση του καταστατικού τους» λέει ο από την μεριά του ο κ. Θωμαΐδης, σε εισήγησή του προς το υπουργείο Παιδείας. Συγκεκριμένα, προτείνεται να προβλέπονται η με νόμο ίδρυση ΝΠΙΔ με τη μορφή Α.Ε. και η απλοποίηση της αλλαγής σκοπού λειτουργίας τους και επέκταση των δραστηριοτήτων τους.