Η πανδημία του κορωνοϊού και η απόφαση για ολικό ή μερικό lockdown οδήγησε εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία και στην μερική απασχόληση αφού οι επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονταν είτε έκλεισαν είτε υπολειτούργησαν. Χιλιάδες μέτοχοι πολυεθνικών ομίλων είδαν την περιουσία τους να αυξάνεται ενώ άλλοι είδαν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται κατά εκατοντάδες εκατομμύρια. Σύμφωνα με την εφημερίδα Βήμα, Οι 600 πλουσιότεροι αμερικανοί πολίτες αύξησαν την περιουσία τους κατά 434 δισ. δολάρια κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Οι έρευνες που δημοσίευσε το εξειδικευμένο στους ανά τον κόσμο υπερ-ευκατάστατους θνητούς περιοδικό «Forbes» αναφέρονται στο χρονικό διάστημα από τις 18 Μαρτίου έως τις 19 Μαΐου 2020.
Μέσα σε 32 ημέρες δηλαδή, τις ημέρες της κοινωνικής και οικονομικής αποστασιοποίησης και απομόνωσης στις ΗΠΑ, κατά τις οποίες ο αριθμός των ανέργων εκτοξεύθηκε στα 38 εκατομμύρια, οι 600 κορυφαίοι σε πλούτο Αμερικανοί κατάφεραν να γίνουν κατά 15% πλουσιότεροι. «Δούλεψαν» γι’ αυτούς οι επενδύσεις που είχαν κάνει στους τομείς που ανέδειξε η υγειονομική κρίση. Οι επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες κατά πρώτο λόγο, στα κοινωνικά δίκτυα, στις ηλεκτρονικές εφαρμογές που χρησιμοποίησε κατά κόρον το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού που κλείστηκε στα σπίτια του για να γλιτώσει από τον φονικό ιό.
Ασφαλώς η πανδημία δεν ευνόησε όλους τους λεγόμενους κροίσους, Αμερικανούς και άλλους. Κάποιοι είδαν την περιουσία τους να συρρικνώνεται. Πρόκειται για αυτούς που δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως ο τουρισμός, τα ξενοδοχεία, αλλά και οι λιανικές πωλήσεις (όχι οι ηλεκτρονικές βεβαίως, αλλά οι παραδοσιακές, με τις αλυσίδες των καταστημάτων και με την εξαίρεση των σουπερμάρκετ που «θησαύρισαν»).
Οι σχετικές έρευνες αναφέρονται στην εκτιμώμενη προσωπική περιουσία των πλουσίων με βάση το χαρτοφυλάκιό τους. Πρόκειται δηλαδή για έναν λογιστικό πλούτο. Αν δεν ρευστοποιήσουν, αν δεν «κάνουν ταμείο» δηλαδή, οι μεγαλοεπενδυτές ούτε πλουτίζουν ούτε φτωχαίνουν: εξακολουθούν να περιλαμβάνονται στην κατηγορία των ανθρώπων που «δεν ξέρουν τι έχουν», όπως λέει ο πολύς κόσμος.
Επίσης, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι όσοι διαχειρίζονται χαρτοφυλάκια φροντίζουν να κάνουν τις πλέον συμφέρουσες για αυτούς αγοραπωλησίες, προλαβαίνοντας τις τάσεις της αγοράς. Κλασικό παράδειγμα ο «σοφός της Ομάχα», ο εμβληματικός αμερικανός επενδυτής Γουόρεν Μπάφετ, που το καλοκαίρι κλείνει τα 90 χρόνια του, ο οποίος μόλις ξέσπασε η πανδημία πρόλαβε και «ξεφορτώθηκε» όλες τις συμμετοχές αεροπορικών εταιρειών που είχε στην κατοχή της η εταιρεία συμμετοχών του, Berkshire Hathaway.
Τις έρευνες που δημοσιεύει το «Forbes» διεξήγαγαν δύο «δεξαμενές σκέψεις» με κριτικό πνεύμα έναντι της υπερβολικής συγκέντρωσης του πλούτου σε όλο και λιγότερους, που παρατηρείται την τελευταία 30ετία. Πρόκειται για μια οργάνωση αμερικανών πολιτών που διεκδικούν δικαιότερη φορολόγηση (Americans for Tax Fairness) και για ένα Ινστιτούτο κατά των οικονομικών ανισοτήτων (Institute for Policy Studies Program for Inequality). Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι μεγάλοι κερδισμένοι του lockdown ήταν οι γίγαντες του Διαδικτύου.
Ετσι, οι πέντε κορυφαίοι δισεκατομμυριούχοι στην εφετινή λίστα του αμερικανικού περιοδικού, οι Τζεφ Μπέζος της Amazon, Μπιλ Γκέιτς της Microsoft, Μαρκ Ζάκερμπεργκ του Facebook, Γουόρεν Μπάφετ της Berkshire Hathaway και Λάρι Ελισον της Oracle Corporation, έγιναν μέσα σε έναν μήνα πλουσιότεροι συνολικά κατά 75,5 δισ. δολάρια.
Είναι, όμως, εντυπωσιακά και τα άλματα που έκαναν οι τιμές των μετοχών των εταιρειών του… κοινωνικού εγκλεισμού. Η τιμή της μετοχής του Facebook εκτινάχθηκε επί lockdown κατά 60% υψηλότερα, η τιμή της μετοχής του Netflix κατά 46%, της Amazon κατά 45%, της Apple κατά 31%.
Επί καραντίνας ο Τζεφ Μπέζος αύξησε την προσωπική του περιουσία κατά 10 δισ. δολάρια. Στις αρχές Απριλίου το 1% του ποσού αυτού (100 εκατ. δολάρια) ο Μπέζος δώρισε σε τράπεζες τροφίμων που δημιουργήθηκαν για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις που προκάλεσε η πανδημία στην αμερικανική αγορά. Εντυπωσιακά ήταν κατά τη διάρκεια της πανδημίας η αύξηση κατά 3,5 δισ. δολ. της περιουσίας της Μακένζι Μπέζος, την οποία εγκατέλειψε ο σύζυγός της τον περασμένο Ιούλιο αφήνοντάς της το 25% του μεριδίου που κατείχε στην Amazon (περίπου το 4% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας). Ανάλογη με του Μπέζος ήταν και η αύξηση της προσωπικής περιουσίας του Ζούκερμπεργκ.
Θεαματικό ήταν το άλμα κατά 8,1 δισ. δολάρια που έκανε η περιουσία του Ελον Μασκ, η οποία μάλιστα είχε συρρικνωθεί κατά 3,1 δισ. από την αρχή της χρονιάς έως τα μέσα Μαρτίου! Τον ιδρυτή της SpaceX και τον κατασκευαστή των Tesla «έσωσε» η συνεργασία του με την εταιρεία ιατρικού εξοπλισμού Medtronic, η οποία κατασκευάζει αναπνευστήρες.
Περί τα 2,58 δισ. δολ. κέρδισε από την πανδημία ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας τηλεσυσκέψεων Zoom Ερικ Γουάν (η προσωπική του περιουσία εκτινάχθηκε στα 8,7 δισ. δολάρια).
Περί τα 2,2 δισ. δολάρια «εισέπραξε» ο Στιβ Μπάλμερ, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Microsoft, ο οποίος μάλιστα δώρισε 25 εκατ. δολάρια σε οργανώσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Εντυπωσιακά ήταν τα κέρδη του Τζον Αλμπερτ Σομπράτο (2,07 δισ. δολ.), που ασχολείται κυρίως με το real estate, αλλά στο προσωπικό του χαρτοφυλάκιο έχει παχυλά πακέτα μετοχών των Amazon, Google, Facebook, Netflix και Apple.
Η χασούρα των Ινδών
Στους αντίποδες, μεγάλες απώλειες προκάλεσε η πανδημία στους μετόχους της ιστορικής αμερικανικής αλυσίδας καταστημάτων λιανικών πωλήσεων Macys (οι ζημιές της υπολογίζονται στα 1,1 δισ. δολ. μόνο το πρώτο τρίμηνο του έτους).
Το Forbes, πάντως, αναφέρει ως παράδειγμα «πτωχευσάντων» κροίσων τους ινδούς μεγιστάνες των μεγάλων καταστημάτων λιανικών πωλήσεων. «Οι ινδοί δισεκατομμυριούχοι έχασαν το 23% της περιουσίας τους ή 313 δισ. δολάρια εξαιτίας της επιβράδυνσης της οικονομίας και της πτώσης της καταναλωτικής ζήτησης» αναφέρει χαρακτηριστικά το περιοδικό.
Μεγαλύτερος χαμένος είναι ο… πλουσιότερος Ινδός, ο πρόεδρος της Reliance Industries Μουκές Αμπανί, η περιουσία του οποίου συρρικνώθηκε κατά 28% από την αρχή του έτους εξαιτίας κυρίως της πανδημίας του κορωνοϊού.