Πόσο κοστίζει μια πανδημία;

Ένα από τα βασικά άγχη της λεγόμενης «επόμενης μέρας» είναι το κόστος της πανδημίας. Ερωτήματα του τύπου πόσα θα χάσουμε, ποιοι θα επιβιώσουν, αν θα αλλάξουν χέρια επιχειρήσεις κοκ. Μην κάνετε τον κόπο να βγάλετε τα κομπιουτεράκια από τα συρτάρια ή να ανοίξετε τις σχετικές εφαρμογές στα κινητά σας. Δεν ξέρει κανείς. Πρώτον, γιατί κανείς δε ξέρει πόσο ακόμη θα διαρκέσουν οι επιπτώσεις όπως ο ουσιαστικός μηδενισμός των ταξιδιών και, δεύτερον, γιατί αυτά τα πράγματα δεν μπαίνουν σε «ζυγαριές».

Η ουσία είναι πως πολλοί από εμάς θα βρεθούν σε οικονομική στενότητα, χωρίς να φέρουν οι ίδιοι ευθύνες. Σκεφτείτε τον γείτονα, ο οποίος αγόρασε ένα βανάκι για να εξυπηρετεί τουρίστες στην Αθήνα. Επισημαίνω ότι τα τελευταία χρόνια η πρωτεύουσα είχε γίνει προορισμός 12 μηνών, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία δεκάδων νέων ξενοδοχείων. Η επιλογή του, λοιπόν, ήταν προφανής. Όπως και το «ναι»από την τράπεζα. Όποτε, το ζητούμενο δεν είναι να υπολογίσουμε την οικονομική ζημιά. Το ζητούμενο είναι η τράπεζα και ο γείτονας να συνεργαστούν ώστε να το αποτρέψουν. Θα ήταν τραγικό να απαξιωθεί το βανάκι και κατ’ επέκταση η υπηρεσία. Θα ήταν τραγικό να χαθεί η θέση εργασίας και το δάνειο να γίνει κόκκινο. Η κάθε τράπεζα και ο κάθε… γείτονας μπορούν να ελέγξουν το κόστος. Να το κάνουν διαχειρίσιμο.

Σκεφτείτε τον ξάδελφο από το χωριό, που πήρε δάνειο για να φτιάξει έναν ξενώνα ή ένα αγρόκτημα. Θα πρέπει αυτός ο άνθρωπος να καταστραφεί; Να μπει στις λίστες των αποτυχημένων; Αν αυτό συμβεί το κόστος της πανδημίας θα είναι πραγματικά ανυπολόγιστο. Γιατί θα έχει να κάνει με ζωές. Με γονείς που θα καταστραφούν, παιδιά που δε θα σπουδάσουν, χωριά που θα ερημώσουν κοκ. Αντίθετα, αν όλοι δείξουν λογική και ο ένας βοηθήσει τον άλλον το κόστος μπορεί να μειωθεί δραστικά και το κυριότερο να γίνει διαχειρίσιμο. Να απορροφηθεί σε βάθος χρόνου. Να μην αφήσει στίγμα στο μέλλον. Και στην οικονομία και την κοινωνία.

Μη ξεχνάμε άλλωστε πως όλα για εμάς γίνονται. Έτσι δεν είναι; Δεν είναι αυτοσκοπός το χρήμα. Βασικά, έτσι θα πρέπει να είναι. Γιατί το κόστος κυρίες και κύριοι είναι ζήτημα προτεραιοτήτων. Αν κάποιος θέλει απλά να μαζεύει χρήμα το κόστος μπορεί να είναι τεράστιο. Αν ένας άλλος θέλει να μαζεύει κοινωνικό πλούτο το κόστος μπορεί να μειωθεί και σύντομα το παιχνίδι να γίνει κερδοφόρο. Είναι θέμα στόχου και οπτικής γωνίας. Γιατί εκτός από τα νομίσματα υπάρχει και το ανθρώπινο κεφάλαιο. Το οποίο σίγουρα δε μπορεί να αποτιμηθεί, καθώς η αξία του είναι στην κυριολεξία ανεκτίμητη.

Για αυτό και έπραξαν λαμπρά οι διαχειριστές της κρίσης στη χώρα μας, οι οποίοι έκλεισαν νωρίς ότι έπρεπε να κλείσουν. Το οικονομικό κόστος είναι υποφερτό, εκτός κι αν ακολουθήσει «ανθρωποφαγία», το κόστος σε ζωές όμως δε θα μπορούσε κανείς μας να το αντέξει. Γιατί θα λειτουργούσε επιπλέον της οικονομικής καταστροφής. Σημαδεύοντας ζωές και όχι απλά ετήσιους ισολογισμούς και φορολογικές δηλώσεις.