Ο “πόλεμος” του υγειονομικού υλικού και ο ρόλος των μυστικών υπηρεσιών

Δευτέρα 6 Απριλίου 2020, ένα Boeing 747 προσγειώνεται στη Γενεύη, έχοντας στην κοίτη του 92 τόνους υγειονομικού εξοπλισμού για ιδρύματα της Ελβετίας. Το πολύτιμο φορτίο περιείχε 2,5 εκατομμύρια χειρουργικές μάσκες, 10 εκατομμύρια γάντια, θερμόμετρα και προστατευτικά γυαλιά.

Το πως το φορτίο έφθασε με ασφάλεια στον προορισμό του είναι ένα θέμα που θα απασχολήσει πολύ αργότερα όλα τα κράτη, αφού αν είναι κάτι που θα αφήσει πίσω της η πανδημία, εκτός φυσικά από όλες τις ανθρώπινες ζωές που έχει στερήσει, θα είναι και ο “πόλεμος της μάσκας”.

Μπορεί η φονική πανδημία του κορωνοϊού να μην έχει καμία σχέση, τουλάχιστον φαινομενικά, με τις τεράστιες ελλείψεις σε μάσκες, γάντια, αναπνευστήρες και προστατευτικό υλικό έλα όμως που τα παραπάνω λειτούργησαν ως πάτημα στις μυστικές υπηρεσίες των χωρών να δραστηριοποιηθούν χρησιμοποιώντας μεθόδους που πολλές φορές θύμισαν χρόνια ψυχρού πολέμου.

Άλλωστε μπορεί σε αυτόν τον πόλεμο ο εχθρός να είναι κοινός, ο κορωνοϊός, η αντιμετώπισή του γίνεται από κάθε χώρα ξεχωριστά με τα όπλα που διαθέτει. Σε αυτό τον ιδιαίτερο υγειονομικό πόλεμο δεν θα μπορούσε να λείψει και η Ελλάδα.

Σε αυτό τον υγειονομικό πόλεμο οι μυστικές αλλά και διπλωματικές υπηρεσίες επιδόθηκαν σε έναν αγώνα δρόμου προκειμένου να εφοδιάσουν τα κράτη τους. Όπως σε κάθε πόλεμο θερμό ή ψυχρό οι μυστικές υπηρεσίες και η προπαγάνδα διαδραματίζουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο, έτσι και τώρα σε αυτό τον πρωτόγνωρ υγειονομικό πόλεμο η κατασκοπεία παίζει πρωταρχικό ρόλο, αφού συγκεντρώνει πληροφορίες και υγειονομικό υλικό στα οποία κανείς άλλος δεν έχει πρόσβαση.

Ειδικά τον πρώτο καιρό της πανδημίας οι πράκτορες δούλευαν διπλοβάρδιες ώστε να εφοδιάσουν τα κράτη τους για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Όπως προαναφέραμε σε αυτό τον «παγκόσμιο υγειονομικό πόλεμο» συμμετέχει και η Ελλάδα. Όπως αναφέρει η εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, στις 16 Μαρτίου, στο υπουργείο Εξωτερικών χτύπησε συναγερµός: οι Αρχές της Σερβίας είχαν σταµατήσει στα σύνορά τους ένα ελληνικό φορτηγό που επρόκειτο να παραλάβει πρώτη ύλη για την παρασκευή φαρµάκων τα οποία προορίζονταν για τα ελληνικά νοσοκοµεία, µε στόχο την αντιµετώπιση του κορωνοϊού.

Οι σερβικές Αρχές ήθελαν να βάλουν σε καραντίνα 14 ηµερών τον οδηγό του φορτηγού – κάτι που θα τίναζε στον αέρα τον προγραµµατισµό του ελληνικού υπουργείου Υγείας. Ο κ. ∆ιακοφωτάκης, πρεσβευτής στη Σερβία, πήρε την υπόθεση στα χέρια του, επικοινωνώντας µε όλους τους εµπλεκόµενους και ξεµπλόκαρε την υπόθεση µέσα σε ώρες. Το φορτηγό αναχώρησε εγκαίρως µε προορισµό την Ελλάδα. Μια άγνωστη µάχη για τον φαρµακευτικό εφοδιασµό της χώρας είχε ολοκληρωθεί µε επιτυχία.

Στο ξεκίνηµα της κρίσης του κορωνοϊού η Ελλάδα ήταν σε δύσκολη θέση: ο κύριος προµηθευτής του πλανήτη, η Κίνα, είχε κατεβάσει ρολά. Η παραγωγή είχε πρακτικά σταµατήσει, ακόµα και για νοσοκοµειακά υλικά όπως οι µάσκες, τα γάντια, οι στολές των γιατρών και των νοσηλευτών, οι αναπνευστήρες.

Ολα τα κράτη επιχειρούσαν να προµηθευτούν όσο το δυνατόν µεγαλύτερες ποσότητες από τα απαραίτητα «όπλα» για την αντιµετώπιση της κρίσης. Ετσι, η χώρα µας βρέθηκε στη δύσκολη θέση του µικρού παίκτη σε µια καταρρέουσα αγορά, στην οποία ίσχυε πλέον το δίκαιο του ισχυροτέρου: αρκετές περιπτώσεις, ακόµα και υφαρπαγής τέτοιων υλικών, δηµοσιοποιήθηκαν τις τελευταίες µέρες.

Με εντολή του Κυριάκου Μητσοτάκη σχηµατίστηκε αµέσως µια οµάδα δράσης, η Εθνική Κεντρική Αρχή Προµηθειών Υγείας, την οποία απαρτίζουν οι εξής: ο γιατρός Μάριος Θεµιστοκλέους ως πρόεδρος, ο Γιώργος Μυλωνάκης, γενικός γραµµατέας της Βουλής, ο Γιάννης Κωτσιόπουλος, γενικός γραµµατέας Υπηρεσιών Υγείας, και ο Γρηγόρης ∆ηµητριάδης, γενικός γραµµατέας Εξωστρέφειας του υπουργείου Εξωτερικών. Τέσσερις σωµατοφύλακες µε το πιστόλι στον κρόταφο.

Οι τηλεδιασκέψεις µε όλες τις ελληνικές πρεσβείες και τις εταιρείες παραγωγής νοσοκοµειακού υλικού ανά τον πλανήτη ήταν συνεχείς και επί 24ώρου βάσεως – µια και όταν κοιµούνται οι ΗΠΑ, στην Ευρώπη εργάζονται. Η τετράδα ξεκίνησε τη δουλειά της λίγο πριν επιβληθούν περιορισµοί στις µετακινήσεις σχεδόν από όλες τις χώρες του πλανήτη και έτσι έφτασε να αντιµετωπίζει δύσκολες καταστάσεις, όπως µε τη µεταφορική εταιρεία στα σύνορα της Σερβίας. Πολύ σύντοµα, ωστόσο, η Ελλάδα είχε καταφέρει να αποκτήσει σχετική επάρκεια στα απολύτως απαραίτητα υλικά.

Είχαν προηγηθεί πολύ δύσκολες καταστάσεις, που έδωσαν τον πρώτο ρόλο στα στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών: στις 21 Μαρτίου, για παράδειγµα, στο αεροδρόµιο της Βοµβάης, ένα αεροπλάνο της Aegean είχε µείνει καθηλωµένο µε εντολή των ινδικών Αρχών.

Επρόκειτο να µεταφέρει στην Ελλάδα µια µεγάλη ποσότητα χλωροκίνης που είχε παραγγείλει ελληνική φαρµακευτική εταιρεία. Ο Γρηγόρης ∆ηµητριάδης του ΥΠΕΞ σε ανοιχτή γραµµή µε τον πρεσβευτή Κυβετό κατόρθωσαν να ξεµπλοκάρουν τη µεταφορά ώρες πριν η κυβέρνηση του Νέου ∆ελχί απαγορεύσει εντελώς την εξαγωγή της συγκεκριµένης ουσίας από την Ινδία.

«Μόλις προσγειωθήκαµε στην Αθήνα. Να σας ευχαριστήσω όλους για την πολύτιµη συνδροµή σας για να πραγµατοποιηθεί η συγκεκριµένη πτήση µε µια άψογη εξυπηρέτηση στη Βοµβάη. Εύχοµαι ολόψυχα η µεταφορά αυτής της ουσίας να συµβάλει στην ανάκαµψη από τη δύσκολη κατάσταση που βιώνει ο τόπος. Εµείς πάντως το κάναµε µε πολλή χαρά και αγάπη.

Σας ευχαριστώ και πάλι» ήταν το SMS του πιλότου προς τον Γρηγόρη ∆ηµητριάδη, την οµάδα του ΕΚΑΠΥ και τη φαρµακευτική εταιρεία. «Καλωσορίσατε. Μπράβο Aegean, captains, dream team του ΥΠΕΞ, του κ. ∆ηµητριάδη, εδώ και στο Νέο ∆ελχί. Σας ευχαριστούµε όλους σας, από καρδιάς, τώρα είναι η σειρά µας για να έχουν τη ∆ευτέρα οι ηρωικοί γιατροί και νοσηλευτές της χώρας µας ένα ελπιδοφόρο φάρµακο».

Ηταν το SMS της γενικής διευθύντριας της φαρµακευτικής – τα υπόλοιπα είναι πια ιστορία, µια και η χρήση χλωροκίνης στα ελληνικά νοσοκοµεία ανακοινώθηκε λίγο αργότερα στην περίφηµη καθηµερινή ενηµέρωση από τον καθηγητή Τσιόδρα. Οι δύσκολες µέρες δείχνουν να έχουν περάσει για την τετράδα των προµηθειών Υγείας, µια και στην Κίνα ξεκίνησε και πάλι η παραγωγή νοσοκοµειακού υλικού µετά την υποχώρηση της επιδηµίας.

Τη ∆ευτέρα του Πάσχα αναµένονται δύο πτήσεις από κινεζικά αεροδρόµια. Από τη Σανγκάη περιµένουµε 1,5 εκατοµµύριο µάσκες και 23.000 αναπνευστήρες και από την Γκουαντσού ιατρικές στολές µίας χρήσης και 15.000.000 γάντια, επίσης µίας χρήσης.

Στις 27 Απριλίου πρόκειται να φτάσει στη χώρα µας άλλη µία πτήση από Σανγκάη, µέσω της οποίας πρόκειται να µεταφερθούν εδώ ειδικές µάσκες για ΜΕΘ. Η τετράδα των προµηθειών δίνει µάχη για να φτάσει την ίδια µέρα µέσω Χονγκ Κονγκ και άλλη ποσότητα ειδικών µασκών για Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Στο Μέγαρο Μαξίµου θέλουν να είναι η Ελλάδα έτοιµη ακόµα και για τα χειρότερα σενάρια της πανδηµίας – άλλωστε είναι γνωστό ότι πολλοί ειδικοί προβλέπουν και δεύτερη επέλαση του ιού το φθινόπωρο.

Κάτι τέτοιο σηµαίνει ότι η χώρα µας πρέπει να είναι προετοιµασµένη τόσο για νέες εισαγωγές φαρµακευτικών ουσιών και υγειονοµικού υλικού όσο και για την εδώ παραγωγή αντισηπτικών, απολυµαντικών αλλά και µασκών, όπως και αναπνευστήρων, οι οποίοι άλλωστε δεν χρησιµεύουν αποκλειστικά στη µάχη κατά του κορονοϊού.

Παράλληλα, στο Μέγαρο Μαξίµου επιδιώκουν να συµβάλουν στη διαµόρφωση µίας κοινής ευρωπαϊκής στάσης στο ζήτηµα της πανδηµίας, ώστε να αποφευχθεί η αντανακλαστική αντίδραση που έδειξαν όλα τα κράτη-µέλη τις πρώτες δύσκολες ηµέρες, όταν κάθε κυβέρνηση έκανε ό,τι νόµιζε για την αντιµετώπιση της κρίσης, µε αποτέλεσµα, για παράδειγµα, η Γερµανία να σταµατά την εξαγωγή φαρµακευτικού υλικού. Βέβαια αξίζει να επισημανθεί ότι και ο ιδιωτικός τομέας και κυρίως Έλληνες εφοπλιστές αλλά και ιδρύματα βοήθησαν και βοηθούν τη χώρα με δωρεές υγειονομικού υλικού το οποίο αγοράζουν και με μεγάλη προσοχή φέρνουν από το εξωτερικό.

Φυσικά τα παραπάνω όπως τα ανέφερε η εφημερίδα ΕΘΝΟΣ δεν είναι τα μοναδικά. Για παράδειγμα η Γερμανία. Στις αρχές Μαρτίου οι Γερμανοί που αποτελούν την ομάδα κρίσης που διοργάνωσε η ομοσπονδιακη κυβέρνηση της Γερμανίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας ζήτησε της Bundeswehr, του ομοσπονδιακού στρατού της χώρας.

Οι Γερμανοί σύναψαν συμβάσει με κατασκευαστές ιατρικών ειδών, συνολικής αξίας 241 εκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, μόλις λίγες ημέρες αργότερα, η γερμανική υπηρεσία τελωνείων ενημέρωνε την Bundeswehr ότι 6 εκατομμύρια προστατευτικές μάσκες τύπου FFP2, που φιλτράρουν το 90% των σωματιδίων και τις οποίες είχε παραγγείλει το αρμόδιο Γραφείο Προμηθειών, είχαν εξαφανιστεί μυστηριωδώς σε αεροδρόμιο στην Κένυα.

Αυτή η περίεργη ιστορία της εξαφάνισης του προστατευτικού υλικού δημοσιεύτηκε από το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» και προκάλεσε την άμεση αντίδραση των αρμόδιων στρατιωτικών και υγειονομικών αρχών. Παρόλο που η επίσημη ανακοίνωση του εκπροσώπου του γερμανικού υπουργείου Αμυνας έκανε λόγο «για μια υπόθεση που εξετάζεται», πηγές που μίλησαν στο «Spiegel», υπό το καθεστώς της ανωνυμίας, έκαναν λόγο για «εξαιρετικά σοβαρό περιστατικό».

Η αγορά προστατευτικών μασκών αποτελεί ένα παγκόσμιο χρυσωρυχείο. Λόγω της τεράστιας ζήτησης πωλούνται σαν σπάνια μπαχαρικά τον Μεσαίωνα. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Spiegel», οι αρμόδιες αρχές υποπτεύονται ότι ο κατασκευαστής έλαβε μια καλύτερη προσφορά για τα προϊόντα του και αποφάσισε να τα πουλήσει στον πλειοδότη.

Όπως είπαμε και στην αρχή, οι μυστικές υπηρεσίες είχαν και έχουν πρωταρχικό ρόλο στον εφοδιασμό με ιατρικό υλικό τις χώρες τους. Αν και τώρα η κατάσταση κάπως εξομαλύνεται μιας και τα εργοστάσια έχουν αυξήσει την παραγωγή τους, ενώ περισσότερες εταιρείες έχουν μπει σε διαδικασία παραγωγής μασκών, γαντιών και αντισηπτικών, παρόλο που πριν από την πανδημία το αντικείμενό τους ήταν εντελώς διαφορετικό.

Η Αμερική και ο πρόεδρος Ντόναλντ Τράμπ έκαναν ό,τι μπορούσαν για να εξασφαλίσουν υγειονομικό υλικό ενώ κατηγορήθηκαν από τη Γερμανία ό,τι τους έκλεψε υγειονομικό υλικό που προορίζονταν για τα γερμανικά νοσοκομεία.

Σε αυτο τον υγειονομικό πόλεμο δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε και στη Μοσάντ. Στους ισραηλινούς οι οποίοι υπό τις οδηγίες του Γιόσι Κοέν του επικεφαλής της Μοσάντ ανέλαβαν να οργανώσουν την υγειονομική άμυνα του Ισραήλ. Σύμφωνα με τους New York Times, όταν ο υπουργός Υγείας της χώρας μολύνθηκε από τον κορωνοϊό στις αρχ ές του μήνα, όλοι οι υψηλά ιστάμενοι αξιωματούχοι που ήρθαν σε στενή επαφή μαζί του, μπήκαν σε καραντίνα.

Οι πράκτορες της Μοσάντ ή όπως την αποκαλούν το «Ινστιτούτο» ενεργοποίησαν το διεθνές τους δίκτυο προκειμένου να βρουν υγειονομικό υλικό για τη χώρα. Εκτός από τη Μοσάντ στην ομάδα που ετοιμαστηκε συμμετείχαν αξιωματούχοι του τμήματος εξοπλισμών του Υπουργείου Άμυνας, καθώς και μέλη της Unit 81, μιας εξαιρετικά απόρρητης μονάδας που υπάγεται στην Στρατιωτική Μυστική Υπηρεσίας, η οποία ασχολείται με την ανάπτυξη προηγμένου κατασκοπευτικού εξοπλισμού.

Ο Κρέις πρώην στρατηγός στην IDF και πρώην γενικός χειρουργός για το στρατό, δήλωσε ότι η Μοσάντ έπαιξε καθοριστικό ρόλο ώστε το ίδρυμα του να εξασφαλίσει ζωτικό ιατρικό εξοπλισμό από το εξωτερικό. «Μόνο στο Ισραήλ το νοσοκομείο Σίμπα θα μπορούσε να στρατολογήσει την Μοσάντ για βοήθεια», ανέφερε σε συνέντευξη του. «Μπορείτε να φανταστείτε το νοσοκομείο Μάουντ Σινάϊ να προστρέχει στην C.I.A. για βοήθεια;» συμπλήρωσε αναφερόμενος στο γνωστό ιατρικό κέντρο της Νέας Υόρκης.

Ο καθηγητής αρνήθηκε πάντως να μπει σε λεπτομέρειες για το πως ακριβώς οι πράκτορες της Μοσάντ βοήθησαν το νοσοκομείο του ή από πού προήλθε ο εισαγόμενος εξοπλισμός. Σύμφωνα πάντως με έξι εν ενεργεία ή πρώην στελέχη της υπηρεσίας με άριστη γνώση των μυστικών επιχειρήσεων, η Μοσάντ κινητοποίησε και χρησιμοποίησε διεθνείς επαφές για να προμηθευτεί το Ισραήλ ότι ζητήθηκε.

Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, οι οποίοι μίλησαν υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας επειδή οι ενέργειες της Μοσάντ είναι άκρως απόρρητες, δήλωσαν ότι οι επαφές των πρακτόρων της αποδείχθηκαν ανεκτίμητες, επιτρέποντας στο Ισραήλ να αποκτήσει τους αναπνευστήρες και τα υλικά δοκιμών που το Υπουργείο Υγείας δεν μπορούσε να εξασφαλίσει. Επίσης ένας ανώτερος αξιωματούχος της Μοσάντ παραδέχθηκε σε μια συνέντευξη ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η υπηρεσία του απέκτησε υλικό που είχαν ήδη παραγγείλει άλλες χώρες.

Η παρέμβαση της Μοσάντ όμως προκάλεσε και μια έντονη αμηχανία στους υπαλλήλους του υπουργείου Υγείας, οι οποίοι συνήθως μιλάνε ελεύθερα στα ΜΜΕ, αλλά αρνήθηκαν να σχολιάσουν οποιαδήποτε πτυχή του ρόλου που έπαιξε η περιώνυμη υπηρεσία κατασκοπείας.

Η πρώτη αποστολή που αποκτήθηκε στο εξωτερικό ελέω Μοσάντ έφθασε στο Ισραήλ με ειδική πτήση στις 19 Μαρτίου και ήταν 100.000 τεστ δοκιμών κορωνοϊού, δήλωσε αξιωματούχος από το γραφείο του πρωθυπουργού. Μεταγενέστερες αποστολές περιελάμβαναν περισσότερα τεστ δοκιμών, 1.500.000 χειρουργικές μάσκες, δεκάδες χιλιάδες μάσκες N-95, προστατευτικές φόρμες για τα πληρώματα πρώτων βοηθειών, προστατευτικά γυαλιά και μια σειρά φαρμάκων.

Η Μοσάντ βοήθησε επίσης στην απόκτηση τεχνολογίας από το εξωτερικό που επέτρεψε σε πολλά ισραηλινά εργαστήρια να διεξάγουν δοκιμές για τον κορωνοϊό ενώ οι πράκτορες της εξασφάλισαν την απαραίτητη τεχνογνωσία για την παραγωγή αναπνευστήρων στο Ισραήλ. Στις 31 Μαρτίου ο Ναφτάλι Μπένετ, υπουργός Αμυνας του Ισραήλ, αποκάλυψε ότι η χώρα του έχει ήδη δαπανήσει περισσότερα από 2 δισ. σέκελ (περίπου 510 εκατ. ευρώ) για τις προσπάθειες απόκτησης του απαραίτητου ιατρικού υλικού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα διατεθούν και περισσότερα χρήματα.

Τοπικά μέσα ενημέρωσης του Ισραήλ, επικαλούμενα ανώνυμες ιατρικές και στρατιωτικές αρχές, ανέφεραν ότι αεροσκάφη με ιατρικό και φαρμακευτικό φορτίο προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο «Ben Gurion» στις 31 Μαρτίου, χωρίς όμως να ξεκαθαρίζουν την προέλευσή του, κάτι που, σύμφωνα με τoν «Guardian», ενδέχεται να συνέβη καθώς τα προϊόντα αποκτήθηκαν από «εχθρική χώρα».