Ευρωπαϊκή Ημέρα Αριθμού Έκτακτης Ανάγκης «112»

O Ευρωπαϊκός αριθμός κλήσης έκτακτης ανάγκης 112 ξεκίνησε να λειτουργεί από το 1991 και χρησιμοποιείται για άμεση επικοινωνία επί 24ώρου βάσεως με τις τοπικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης (αστυνομία, ΕΚΑΒ, πυροσβεστική). Από το 1998 η Ευρωπαϊκή Ένωση υποχρεώνει τα κράτη-μέλη της να παρέχουν κλήση του «112» από σταθερό ή κινητό τηλέφωνο και από τηλεφωνικό θάλαμο χωρίς τηλεφωνική χρέωση.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες από οποιοδήποτε χώρα της ευρύτερης Ευρώπης καλούν τον πανευρωπαϊκό αριθμό «112» προκειμένου να εξυπηρετηθούν από τις αρμόδιες τοπικές αρχές για να ζητήσουν βοήθεια. Για τα GSM δίκτυα κινητής τηλεφωνίας ο αριθμός «112» είναι κοινός σε όλες τις χώρες της υφηλίου. Η Ευρωπαϊκή Ημέρα του «112» γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 11 Φεβρουαρίου, με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για να κάνει γνωστό τον κοινό αριθμό έκτακτης ανάγκης 112 στους ευρωπαίους πολίτες, που δείχνουν να αγνοούν την ύπαρξή του.

Το 112 για επείγουσες ανάγκες λειτουργεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 1991. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαίων πολιτών επικροτεί τη λειτουργία ενός τέτοιου τηλεφωνικού αριθμού. Ωστόσο, τρεις στους τέσσερις Ευρωπαίους εξακολουθούν να αγνοούν το 112 και να μην το χρησιμοποιούν. Πλήρη άγνοια για την ύπαρξη και λειτουργία του αριθμού δηλώνει στο Ευρωβαρόμετρο το 94% των Ελλήνων. Ο κοινός αριθμός κλήσης για έκτακτες ανάγκες λειτουργεί σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στην Κροατία, τα νησιά Φαρόε, τη Σερβία, την Ελβετία, την Τουρκία, τη Ρωσία και το Ισραήλ.

Το 112 μπορεί κανείς να το καλέσει από κάθε είδους τηλεφωνική συσκευή, σταθερή ή κινητή, χωρίς χρέωση. Με την κλήση στο 112 ειδοποιούνται ταυτόχρονα οι υπηρεσίες της Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής και του ΕΚΑΒ στην κάθε χώρα και κινητοποιούνται ανάλογα με την ανάγκη που έχει προκύψει. Στην Ελλάδα η υπηρεσία ενεργοποιήθηκε πλήρως την Πρωτοχρονιά του 2020.

Οι λειτουργίες του 112 για όσους θέλουν να το καλέσουν:

• Λειτουργία του 112 όλο το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα.
• Η κλήση είναι χωρίς χρέωση και μπορεί να γίνει από σταθερό ή κινητό τηλέφωνο, ακόμη και χωρίς κάρτα SIM, καθώς και από δημόσιους τηλεφωνικούς θαλάμους χωρίς τηλεκάρτα.
• Ο αριθμός 112 λειτουργεί εντός της εμβέλειας οποιουδήποτε δικτύου κινητής τηλεφωνίας. Αν η περιοχή του συμβάντος δεν καλύπτεται από το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας του καλούντος, η κλήση προς το 112 πραγματοποιείται μέσω άλλων δικτύων.
• Απάντηση από ειδικά εκπαιδευμένους χειριστές στα ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά (στελέχωση: χειριστές εισερχομένων κλήσεων του ΟΤΕ και επιχειρησιακοί σύνδεσμοι από την Ελληνική Αστυνομία, το Πυροσβεστικό Σώμα, το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας και το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή).

• Εντοπισμός της θέσης του καλούντος: θα γίνεται αυτόματα για όλες τις κλήσεις, αμέσως μόλις απαντήσει ο χειριστής. Η θέση του καλούντος απεικονίζεται άμεσα σε ηλεκτρονικό χάρτη στην οθόνη του χειριστή. Από τον Απρίλιο του 2020, ο εντοπισμός της θέσης του καλούντος θα γίνεται με το σύστημα Advanced Mobile Location/Emergency Location Service (AML/ELS), το οποίο βασίζεται στο δέκτη GPS έξυπνου κινητού τηλεφώνου, επιτυγχάνοντας εντοπισμό με ακρίβεια μικρότερη των 100 μέτρων εντός 30 δευτερολέπτων.
• Ευάλωτες-Ευπαθείς ομάδες: Το σύστημα 112 θα επιτρέπει στον πολίτη να ειδοποιεί τις υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης όχι μόνο με τηλεφωνική κλήση, αλλά και με αποστολή μηνυμάτων SMS και MMS, αλλά και με email και fax. Ως εκ τούτου, οι πολίτες με ακουστική αναπηρία θα μπορούν να ειδοποιήσουν το 112 απρόσκοπτα, ενώ οι πολίτες με γνωστική αναπηρία θα μπορούν να στείλουν φωτογραφία (MMS) με το συμβάν αν δεν έχουν τη δυνατότητα να περιγράψουν τι έχει συμβεί. Επιπλέον, θα παρέχεται η δυνατότητα γεωεντοπισμού του καλούντος (αυτήν την στιγμή αυτή η δυνατότητα δεν είναι αυτόματη και χρειάζεται 15λεπτη χρονική περίοδος εντοπισμού, ενώ το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης βρίσκεται σε συνεννόηση με τους παρόχους για την διερεύνηση της δυνατότητας μεσοπρόθεσμης αυτοματοποίησης του συστήματος).
• Συνεπώς, οι υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης θα μπορούν να κατευθυνθούν στο συμβάν ακόμα και όταν ο καλών σε βοήθεια δεν μπορεί να εξηγήσει το σημείο στο οποίο βρίσκεται (π.χ. λόγω οπτικής αναπηρίας) ή να δώσει διευκρινήσεις για το είδος της ανάγκης που έχει (π.χ. λόγω νοητικής ή γνωστικής αναπηρίας).

Οι λειτουργίες του 112 από τις Αρχές προς τους Πολίτες:

• Σύστημα Συναγερμού Πολιτών: σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης πολιτών σε περιπτώσεις φυσικών, τεχνολογικών και άλλων καταστροφών μέσω της αποστολής μηνυμάτων σε καθορισμένες γεωγραφικές περιοχές.
• Περιεχόμενο μηνυμάτων: Τα μηνύματα αυτά συντάσσονται στα ελληνικά και τα αγγλικά, και προσαρμόζονται κατά περίπτωση ανάλογα με το είδος του συμβάντος και τις απαιτούμενες ενέργειες. Παρέχουν οδηγίες για τη λήψη μέτρων αυτοπροστασίας από πολίτες που επηρεάζονται ή μπορεί δυνητικά να επηρεαστούν από μια τέτοια κατάσταση.

Τα μηνύματα μπορούν να είναι φωνητικά ή γραπτά:

• Μηνύματα Εκπομπής Κυψέλης (Cell Broadcast – CB). Ο πολίτης λαμβάνει στο έξυπνο κινητό του τηλέφωνο γραπτό προειδοποιητικό μήνυμα, που εμφανίζεται στην οθόνη του κινητού τηλεφώνου και συνοδεύεται από χαρακτηριστικό ήχο συναγερμού (διαφορετικού από κάθε άλλο ήχο ειδοποίησης της συσκευής). Η αποστολή μηνυμάτων CB γίνεται δωρεάν και υποστηρίζεται δυνητικά από την πλειοψηφία των έξυπνων κινητών τηλεφώνων που έχουν αγοραστεί στην Ελλάδα. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Focus Bari, ποσοστό μεγαλύτερο του 80% των Ελλήνων είναι κάτοχοι έξυπνου κινητού τηλεφώνου.

• Μηνύματα υπηρεσίας σύντομων μηνυμάτων (Short Message Service – SMS). Ο πολίτης λαμβάνει στο κινητό του τηλέφωνο γραπτό μήνυμα. Ως αποστολέας του μηνύματος εμφανίζεται το «112». H τεχνολογία αυτή απευθύνεται σε πολίτες που δεν διαθέτουν έξυπνα κινητά.
• Μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email). Ο πολίτης λαμβάνει μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το οποίο μπορεί να διαβάσει σε κινητό τηλέφωνο, tablet, σταθερό ή φορητό υπολογιστή. Ως αποστολέας του μηνύματος εμφανίζεται το «112».
• Φωνητικοί συναγερμοί. Ο πολίτης δέχεται τηλεφωνική κλήση στο κινητό ή σταθερό του τηλέφωνο. Ως καλών εμφανίζεται το «112». Μόλις ο πολίτης απαντήσει την κλήση, ακούει φωνητικό μήνυμα, ηχογραφημένο ή μεταφρασμένο από γραπτό κείμενο (text-to-speech).

Οι απαιτούμενες ενέργειες από τους πολίτες:

• Έξυπνα κινητά: οι πολίτες προκειμένου να λαμβάνουν μηνύματα Cell Broadcast – CB, χρειάζεται το κατάλληλο ενημερωμένο λογισμικό (firmware) από τον κατασκευαστή και παράλληλα ορισμένες ρυθμίσεις στα τερματικά τους, οι οποίες μπορεί να διαφέρουν ανά τερματικό. Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει την αποστολή μηνυμάτων σε όλες τις συσκευές σε μια περιοχή και όχι σε έναν κατάλογο τηλεφωνικών αριθμών. Συνεπώς, δεν χρειάζεται εγγραφή, και η υπηρεσία είναι διαθέσιμη σε όλους τους κατοίκους, εργαζόμενους και επισκέπτες μιας περιοχής.
• Συμβατικά κινητά, αποστολή email, φωνητική κλήση: οι πολίτες που δεν διαθέτουν έξυπνα κινητά, προκειμένου να λαμβάνουν SMS, όπως επίσης και για τους πολίτες που επιθυμούν να λαμβάνουν email ή φωνητικούς συναγερμούς, προϋπόθεση είναι η προηγούμενη εγγραφή τους σε βάση δεδομένων της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Κατά την εγγραφή του, ο πολίτης δηλώνει τον αριθμό του, τη διεύθυνση του email του, ανάλογα με τον τύπο του μηνύματος που επιθυμεί να λαμβάνει, καθώς και τη διεύθυνση κατοικίας ή εργασίας του.

• Η στόχευση του μηνύματος γίνεται με βάση τη διεύθυνση που έχει δηλώσει και θα ειδοποιείται, όταν η διεύθυνση αυτή βρεθεί εντός της καθορισμένης γεωγραφικής περιοχής που επιλέγεται ανάλογα με τον κίνδυνο.Σε κάθε περίπτωση ο πολίτης θα λάβει το μήνυμα CB, εφόσον διαθέτει smartphone και σύμφωνα με τις παραπάνω προϋποθέσεις. Διαφορετικά, θα λάβει μήνυμα SMS ή email ή φωνητικό συναγερμό, ανάλογα με το μέσο που έχει επιλέξει κατά την εγγραφή του.
• Εγγραφή: θα μπορεί να γίνεται με τη συμπλήρωση ηλεκτρονικής φόρμας στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας ή με κλήση στο 112. Για όσους πολίτες εγγραφούν στην βάση δεδομένων της ΓΓΠΠ, θα δημιουργηθεί αντίστοιχο μητρώο, προκειμένου να δέχονται τους εναλλακτικούς τύπους ειδοποιήσεων, πλην του CB. Μάλιστα, ειδικά για τα γραπτά μηνύματα SMS, που θα αποστέλλονται σε προκαθορισμένες γεωγραφικές περιοχές (clusters), δημιουργείται πλατφόρμα αποστολής τους, την οποία θα διαχειρίζεται η ΓΓΠΠ.

• Κριτήριο επιλογής προειδοποίησης μέσω 112: Το εξερχόμενο σκέλος δεν αντικαθιστά, αλλά συμπληρώνει και λειτουργεί σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες μεθόδους και τεχνικές προειδοποίησης. Η επιλογή της μεθόδου και της τεχνολογίας ειδοποίησης εξαρτάται από το χρόνο, τη θέση και το είδος του συμβάντος. Συνεπώς, χρήση του 112 θα γίνεται αποκλειστικά σε περιπτώσεις εξαιρετικού και άμεσου κινδύνου, εφόσον αυτή είναι η ενδεδειγμένη λύση, και στο βαθμό που συνάδει με τα επιχειρησιακά και τακτικά σχέδια απόκρισης. Για παράδειγμα, ενώ ο Χάρτης Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς εκδίδεται από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας καθημερινά από 1η Ιουνίου έως 31 Οκτωβρίου, μόνο στις περιπτώσεις όπου ο κίνδυνος πυρκαγιάς εκτιμάται ακραίος (Κατηγορία Κινδύνου 5 – Κατάσταση Συναγερμού) θα αποστέλλεται μήνυμα.