6+1 αλήθειες που πρέπει να ξέρεις για τα Χριστούγεννα

Για κάποιους τα Χριστούγεννα είναι η ομορφότερη εποχή του χρόνου. Για άλλους είναι μια εμπορική γιορτή και δεν χάνουν ευκαιρία να το λένε παντού. Σίγουρα πάντως τα Χριστούγεννα δεν περνάνε απαρατήρητα. Σε όποια και από τις δύο κατηγορίες και να είσαι σίγουρα θα βρεθείς στα γιορτινά τραπέζια της οικογένειας ή των φίλων, τα οποία ακολουθούνται από μεταμεσονύκτια παιχνίδια και συζητήσεις. Πόσες φορές το πνεύμα των Χριστουγέννων έχει “πάει περίπατο”, επειδή η συζήτηση πήγε στην πολιτική ή επειδή δεν έχεις μάθει να χάνεις στα παιχνίδια; Η δική μας πρόταση, λοιπόν, είναι να αφήσετε τις βαρυσήμαντες συζητήσεις και να ανοίξετε μια ωραία συζήτηση για τα Χριστούγεννα. Και ποιος καλύτερος τρόπος να προετοιμαστείς για μια τέτοια συζήτηση από το να μάθεις 6+1 πράγματα για τα Χριστούγεννα, τα οποία – πιθανώς – δεν ήξερες.

1. Τα Χριστούγεννα κάποτε ήταν ειδωλολατρική γιορτή

Ο απόστολος Λουκάς είναι ο μόνος που αναφέρει κάποιες λεπτομέρειες για τη γέννηση του Χριστού. Γενικότερα όμως, κανείς δε γνωρίζει με ακρίβεια πότε γεννήθηκε ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ και κανείς δε γιόρτασε τα γενέθλια του για εκατοντάδες χρόνια. Το Κατά Λουκάν Β’ λέει λοιπόν ότι ο Χριστός γεννήθηκε τη χρονιά της «πρώτης απογραφής πληθυσμών» που είχε διατάξει ο Οκταβιανός Αύγουστος, όταν διοικητής της Συρίας ήταν ο Κυρρήνιος – δεν αναφέρει όμως μήνα και ημέρα. Από τις περιγραφές και τα συμφραζόμενα συμπεραίνει κανείς ότι η Μαριάμ και ο Ιωσήφ πήγαν στην πατρίδα τους για να απογραφούν αλλά δεν μπορεί να μετακινήθηκαν μέσα στο καταχείμωνο. Επίσης τη νύχτα της Γέννησης, οι βοσκοί ξαγρυπνούσαν στην ύπαιθρο πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπήρχε παγωνιά και άρα ήταν άνοιξη ή καλοκαίρι. Πώς προέκυψε λοιπόν η 25η Δεκεμβρίου; Μα για να καταργηθούν παλιές παγανιστικές τελετές που συνδέονται με το χειμερινό ηλιοστάσιο όπως το Τριέσπερον των Ελληνιστικών Χρόνων, η αιγυπτιακή γέννηση του Οσιρη και η περσική Γέννηση του Μίθρα. Αντικαταστάθηκαν λοιπόν από τα γενέθλια του Ήλιου της Δικαιοσύνης (δηλαδή του Ιησού Χριστού).

2. Το γκι δεν έχει στην πραγματικότητα κόκκινους καρπούς

Το γκι (Gui), ελληνικά ιξός, είναι ένα φυτό-παράσιτο με σαρκώδη φύλλα και μικρούς στρόγγυλους και λευκούς σχεδόν διαφανείς καρπούς, που παρασιτεί κυρίως πάνω σε έλατα, πεύκα και βελανιδιές. Το ου (Houx), ελληνικά ίλεξ, αρκουδοπούρναρο ή λιόπουρνο, είναι αειθαλές δένδρο με λαμπερά σκουροπράσινα φύλλα και κόκκινους στρογγυλούς καρπούς. Και τα δύο φυτά έχουν συνδεθεί με τα Χριστούγεννα, σύμφωνα με κεντροευρωπαϊκές παραδόσεις. Ωστόσο, όταν ένα φυτό ονομάζεται αρκουδοπούρναρο είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Για το λόγο αυτό οι πωλητές τα ονόμασαν και τα δύο γκι και απαλλάχθηκαν από τις σκοτούρες. 

3. Το γκι είναι αρχαίο σύμβολο ανδρισμού

Το γκι, λοιπόν, φίλες και φίλοι – και όχι το αρκουδοπούρναρο – είναι ένα πολύ αρχαίο σύμβολο ανδρισμού. Για το λόγο αυτό όταν κάποιος στέκεται κάτω από ένα μπουκετάκι του φυτού αυτού, σηματοδοτεί ότι είναι σεξουαλικά διαθέσιμος. Όσο περίεργο και αν σας φαίνεται, τα φιλιά κάτω από το γκι είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στα ρωμαϊκά Σατουρνάλια (γιορτή ταυτόσημη με όργια αφιερωμένη στον Κρόνο).

4. Ο Αϊ Βασίλης είναι “προϊόν” διαφήμισης

Πως κατέληξε ο Άγιος Νικόλαος να γίνει Αϊ Βασίλης; Υπάρχει ένα συνονθύλευμα από γραφικούς θρύλους διαφόρων εποχών και περιοχών του κόσμου. Πάντως, η εικόνα του όπως την ξέρουμε σήμερα με τη γενειάδα του και τα κόκκινα ρούχα εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1863 στο περιοδικό “Harper’s Weekly” σε μια διαφήμιση για δώρα (παιχνίδια και βιβλία) και ήταν δημιούργημα του Τόμας Ναστ ενός γερμανοαμερικανού σκιτσογράφου που θεωρείται ο «πατέρας του αμερικανικού κόμικ».

5. Ο δυτικός κόσμος οφείλει τα Χριστούγεννα στον… Σκρουτζ

Όλοι ξέρουμε την ιστορία του Εμπενίζερ Σκρουτζ από το παραμύθι του Κάρολου Ντίκενς, “Χριστουγεννιάτικη Ιστορία”. Ο Σκρουτζ ήταν τσιγκούνης και μίζερος, αλλά μετά την επίσκεψη που δέχεται από τα φαντάσματα των Χριστουγέννων, γίνεται “άλλος άνθρωπος”. Κι όμως, ο δυτικός κόσμος του οφείλει τα Χριστούγεννα! Η “Χριστουγεννιάτικη Ιστορία” του Ντίκενς, η πιο διάσημη χριστουγεννιάτικη ιστορία του κόσμου, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 19 Δεκεμβρίου 1843 στέλνοντας στον κόσμο μηνύματα χαράς, αγάπης και γενναιοδωρίας, πηγή της έμπνευσής του ωστόσο ήταν τα άσχημα παιδικά χρόνια του συγγραφέα, η κοινωνική αδικία και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων στις εργατικές συνοικίες της βικτοριανής Αγγλίας. 

6. Τα πιο διάσημα κάλαντα του κόσμου κρύβουν μια απειλή

“We wish you a merry Christmas”. Ελληνιστί “σας ευχόμαστε καλά Χριστούγεννα“. Είναι ο πρώτος στίχος από τα πιο διάσημα κάλαντα του κόσμου, που λίγο παρακάτω όμως κρύβουν μια απειλή. Γιατί από τα μέσα του 16ου αιώνα ήταν το αγαπημένο τραγούδι των φτωχών υπηρετών στην Αγγλία που το τραγουδούσαν δυνατά και επαναλαμβανόμενα στα αφεντικά τους απαιτώντας λίγη πουτίγκα και αλκοόλ, αλλιώς δεν είχαν σκοπό να φύγουν.

Bonus: Το χριστουγεννιάτικο δέντρο

Άλλο ένα διεθνές έθιμο που λέγεται ότι κατασκευάστηκε περί τα μέσα του 8ου αιώνα από τον Άγιο Βονιφάτιο όταν θέλησε να εξαλείψει την ιερότητα που απέδιδαν μέχρι τότε οι ειδωλολάτρες στη βελανιδιά. Την αντικατέστησε λοιπόν με το έλατο που έγινε το ιερό δέντρο των Χριστουγέννων. Στην αρχή κοσμούσε πλατείες μέχρι που μπήκε και στα σπίτια. Για την πρωτιά μάλιστα ερίζουν δύο πόλεις του Βορά. Λένε ότι το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στήθηκε το 1441 στο Ταλίν της Εσθονίας από μια αδελφότητα άγαμων εμπόρων, πλοιοκτητών και ξένων που ζούσαν στην πόλη. Στη Ρίγα της Λετονίας, όμως υπάρχει μια πλάκα που λέει σε 8 γλώσσες ότι το πρώτο πρωτοχρονιάτικο δέντρο στήθηκε στη Ρίγα το 1510. Μέσα στο σπίτι πάντως λέγεται ότι πρώτος το έβαλε ο Λούθηρος και μέχρι στιγμής διαφωνίες περί αυτού δεν έχουμε βρει.