25 Νοεμβρίου: Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών

25 Νοεμβρίου: Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση. Η Ημέρα αυτή είχε καθιερωθεί ήδη από το 1981 από γυναικείες οργανώσεις, σε ανάμνηση της φρικτής δολοφονίας των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία, με διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο στις 25 Νοεμβρίου 1960.

Σε παγκόσμια μάστιγα έχουν μετατραπεί οι γυναικοκτονίες και τα στοιχεία που δίνει ο ΟΗΕ στη δημοσιότητα επί τη ευκαιρία της σημερινής Διεθνούς Ημέρας για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών είναι σοκαριστικά.Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), «γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία από πρόθεση γυναικών επειδή είναι γυναίκες». Κατά μέσον όρο, 137 γυναίκες ανά τον κόσμο δολοφονούνται καθημερινά από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους, σύμφωνα με νέα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από την Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, «το σπίτι είναι το πιθανότερο μέρος διάπραξης εγκλήματος εις βάρος μιας γυναίκας».

Περισσότερες από τις μισές από τις 87.000 γυναίκες που δολοφονήθηκαν το 2017 φέρεται ότι έπεσαν νεκρές από τα χέρια των πιο στενών τους ανθρώπων. Από αυτές, σχεδόν 30.000 σκοτώθηκαν από τον σύντροφό τους και άλλες 20.000 από έναν συγγενή τους.Στην έκθεση σημειώνεται ότι περισσότερα από 8 από τα 10 θύματα ανθρωποκτονιών που διαπράχτηκαν από συντρόφους τους ήταν γυναίκες. «Η βία από κάποιον σύντροφο συνεχίζει να έχει δυσανάλογα βαρύ τίμημα εις βάρος των γυναικών», αναφέρεται στην έκθεση. Τα στατιστικά στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών συνοψίζουν τις διαπιστώσεις για το 2017 που βασίζονται σε πληροφορίες για ανθρωποκτονίες, τις οποίες παρείχαν κυβερνητικές πηγές.

Το BBC πραγματοποίησε δική του έρευνα καταγράφοντας την κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης των γυναικοκτονιών την 1η Οκτωβρίου του 2018 σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι ανταποκριτές του δικτύου σε διάφορα σημεία του κόσμου μέτρησαν ότι τα μίντια ανέφεραν τις δολοφονίες 47 γυναικών, προφανώς για λόγους που συνδέονται με το φύλο τους, σε 21 διαφορετικές χώρες. Οι περισσότερες από αυτές τις δολοφονίες ερευνώνται ακόμη.Τον μεγαλύτερο κίνδυνο (69%) να χάσουν τη ζωή τους από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους διατρέχουν οι γυναίκες και τα κορίτσια στην Αφρική, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ που κάνει λόγο για 3,1 θανάτους ανά 100.000 ανθρώπους.

Τον μεγαλύτερο αριθμό γυναικών που δολοφονήθηκαν από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους για το 2017 κατέγραψε η Ασία με συνολικά 20.000 γυναικοκτονίες. Ακολουθεί η Αφρική με 19.000, η Βόρεια Αμερική, η Κεντρική και Ανατολική Αμερική (8.000), η Ευρώπη (3.000) και η Ωκεανία (300).

Το 2017 στο Σαλβαδόρ σημειώθηκαν οι περισσότερες ανθρωποκτονίες από πρόθεση παγκοσμίως: 13,9 στις 100.000 γυναίκες δολοφονήθηκαν σύμφωνα με την Υπηρεσία του ΟΗΕ. Ακολουθεί η Τζαμάικα (11 στις 100.000), η Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής (9,1 στις 100.000 με στοιχεία του 2011) και η Ονδούρα (8,4 στις 100.000 με βάση στοιχεία του 2017).Από τα 5.000 «εγκλήματα τιμής» που σημειώνονται κάθε χρόνο περίπου 1.000 σημειώνονται στην Ινδία. Στο Αφγανιστάν, για παράδειγμα, μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία, «243 εγκλήματα τιμή σημειώθηκαν από τον Απρίλιο του 2011 ως τον Αύγουστο του 2013».

Στις εμπόλεμες ζώνες ο βιασμός γυναικών θεωρείται «πολεμικό όπλο» που τρομοκρατεί τον πληθυσμό και καταστρέφει τον κοινωνικό ιστό. Το 2014 το Ισλαμικό Κράτος πραγματοποίησε, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μια εκστρατεία με διαστάσεις γενοκτονίας στο βορειοδυτικό Ιράκ εις βάρος των Γιαζίντι και συνέλαβε ως σκλάβες του σεξ πολλές γυναίκες από αυτή την μειονότητα. Περισσότερες από 6.400 Γιαζίντι υποχρεώθηκαν σε σκλαβιά και μόνο 3.300 διασώθηκαν ή διέφυγαν. Στο Κίβου της Λ.Δ του Κονγκό οι γυναίκες και τα κορίτσια πέφτουν συχνά θύματα σεξουαλικής βίας.

25 Νοεμβρίου: Η ελληνική διάσταση του προβλήματος

Σε 18.583 ανέρχονται τα περιστατικά που έχουν δεχτεί τα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων από τον Απρίλιο του 2012 μέχρι και την 21η Νοεμβρίου του 2019. Από αυτά τα 16.603 είναι περιστατικά βίας, ενώ τα 1.980 αφορούν περιστατικά πολλαπλών διακρίσεων, σύμφωνα με τη γενική γραμματέα Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρεγγέλα.

Ανάλογη εικόνα δείχνουν και τα στοιχεία των ξενώνων των δήμων, καθώς εκ του συνόλου των 1.697 φιλοξενούμενων, οι 1.457 ήταν θύματα βίας. Παράλληλα, στους ξενώνες του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, εκ του συνόλου των 212, οι 194 ήταν θύματα βίας. «Είναι ξεκάθαρο πως η συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών και θυμάτων που εξυπηρετούνται από τις δομές και τα Συμβουλευτικά Κέντρα είναι περιπτώσεις βίας φύλου», αναφέρει στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κ. Συρεγγέλα.

Επιπλέον η γραμμή “SOS 15900” από την έναρξη της λειτουργίας της τον Μάρτιο του 2011, έχει δεχθεί 37.482 κλήσεις. Ειδικότερα, κατά το έτος 2018, από τις 5.088 κλήσεις που δέχθηκε οι 4.116 αφορούσαν σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας. Από τις 2.864 κλήσεις που αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, οι 2.519 κλήσεις αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία με δράστη κυρίως τον σύζυγο, οι 110 κλήσεις σε σεξουαλική παρενόχληση, οι 28 κλήσεις σε περιπτώσεις βιασμού, 2 κλήσεις σε trafficking και σε περιπτώσεις πορνείας, και 108 κλήσεις αφορούσαν σε καταγγελία άλλων μορφών βίας. Τα αιτήματα των κλήσεων αυτών αφορούσαν: 1.621 κλήσεις (41%) σε ψυχοκοινωνική στήριξη, 1.287 κλήσεις (33%) σε νομική συμβουλευτική, 274 κλήσεις (7%) σε νομική βοήθεια, 281 κλήσεις (7%) σε αναζήτηση φιλοξενίας και 22 κλήσεις (1%) σε αναζήτηση εργασίας.

Από τις γυναίκες θύματα βίας που απάντησαν στην ερώτηση για την εργασιακή τους κατάσταση η πλειονότητα, το 30% δηλαδή, είναι απασχολούμενες εκ των οποίων το 8% είναι αυτοαπασχολούμενες. Το 20% είναι άνεργες (από τις οποίες 62 ή 11% μακροχρόνια άνεργες). Όσον αφορά την οικογενειακή τους κατάσταση, το 53% δήλωσαν έγγαμες, ενώ το 11% δήλωσαν άγαμες. Το ηλιακό εύρος που επλήχθη περισσότερο είναι μεταξύ 40 και 54 ετών σε ποσοστό 26%, ακολουθώντας το εύρος από 25 έως 39 σε ποσοστό 24%. Από το σύνολο των γυναικών που κάλεσαν στην τηλεφωνική γραμμή, προκύπτει ότι 2.208 (77%) είναι Ελληνίδες, 262 (9%) είναι μετανάστριες και 18 (1%) είναι ΑμΕΑ.

Το φαινόμενο της έμφυλης βίας είναι καθημερινό, παγκόσμιο και περιλαμβάνει οποιαδήποτε επιβλαβή πράξη, κατά της αξιοπρέπειας και της ακεραιότητας όσων την υφίστανται. Αποτελεί πυρήνα της έμφυλης ανισότητας που οδήγησε και οδηγεί σε διακρίσεις σε βάρος των γυναικών.

«Μαγικό ραβδί για άμεσες και γρήγορες λύσεις δεν υπάρχει. Η βία κατά των γυναικών είναι ένα πολυμορφικό φαινόμενο που απαιτεί σωστή οργάνωση, συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και ευρεία ενημέρωση του κοινού σχετικά με το τι είναι βία, πώς τη διαχειριζόμαστε είτε ως θύματα ή ως κοινωνικός/οικογενειακός κύκλος του θύματος και φυσικά ποιες είναι οι κατάλληλες υπηρεσίες που μπορούν να βοηθήσουν τα θύματα. Ειδικά στο θέμα της συνεργασίας με τους συναρμόδιους φορείς και στο πλαίσιο της εφαρμογής της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων συνεργάζεται με την Ελληνική Αστυνομία στην λειτουργία των υπηρεσιών Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η γενική γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρεγγέλα.