Ωριωνίδες: Πεφταστέρια απόψε – Κορυφώνεται στην Ελλάδα η βροχή των διαττόντων αστέρων (vid)

Οι Ωριωνίδες, η βροχή από «πεφταστέρια» του φθινοπώρου, κορυφώνονται το βράδυ της Δευτέρας προς χαράματα Τρίτης στο βόρειο ημισφαίριο, που περιλαμβάνει και τη χώρα μας. Οι Ωριωνίδες είναι μια μέτριας έντασης βροχή διαττόντων, που κάθε χρόνο εμφανίζονται από τις 2 Οκτωβρίου έως τις 7 Νοεμβρίου. Οι καλύτερες ώρες για παρατήρηση είναι με κατεύθυνση προς την Ανατολή, λίγο μετά τα μεσάνυχτα και πριν την αυγή.

Οι Ωριωνίδες ονομάσθηκαν έτσι, επειδή φαίνεται να προέρχονται από τον αστερισμό του Ωρίωνα, ενώ δημιουργούνται από την ‘ουρά’ που έχει αφήσει πίσω του ο κομήτης του Χάλεϊ. Δεκάδες μετέωρα -συνήθως γύρω στα 20 την ώρα- εισέρχονται και καίγονται στην ατμόσφαιρα της Γης. Τα «πεφταστέρια» τους είναι γρήγορα και συχνά κινούνται με μεγάλη ταχύτητα έως 67 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, αφήνοντας έντονα ίχνη στον ουρανό.

Τι είναι η βροχή διαττόντων αστέρων

Μία βροχή μετεώρων ή ορθότερα βροχή διαττόντων αστέρων είναι ένα ουράνιο φαινόμενο που συμβαίνει όταν η Γη διέρχεται μέσα από σμήνη σωματιδίων μετεωρικής ύλης. Η ύλη αυτή προέρχεται συνήθως από κομήτες που έχουν μερικώς ή ολικώς διαλυθεί. Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει σε ορισμένη ημέρα του έτους όταν η Γη βρίσκεται στη τομή της τροχιάς της με τη τροχιά κάποιου κομήτη ή πολύ κοντά σ΄ αυτήν. Γι’ αυτό το λόγο και οι διάττοντες αστέρες παρατηρούνται σαν να «πηγάζουν» από ένα συγκεκριμένο σημείο της ουράνιας σφαίρας, που ονομάζεται ακτινοβόλο σημείο, απ΄ όπου και εμφανίζονται με χαρακτηριστικά υψηλότερους ρυθμούς (διάττοντες ανά ώρα) από τον μέσο όρο εμφάνισής τους.

Κάθε φορά που ένας περιοδικός κομήτης περνά από το περιήλιο της τροχιάς του παράγει μυριάδες σωματίδια, που ονομάζονται μετεωροειδείς, τα οποία αργά αλλά σταθερά διασκορπίζονται κατά μήκος της τροχιάς του κομήτη, σε μια αρκετά πλατιά ζώνη. Αν η τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο και η τροχιά του κομήτη πλησιάζουν αρκετά η μία την άλλη σε κάποια περιοχή, τότε η γη θα περνά μέσα από αυτό το «ρεύμα μετεωροειδών» επί λίγες ημέρες, περίπου τις ίδιες ημερομηνίες κάθε χρόνο. Τότε οι κάτοικοι της Γης παρατηρούν μία βροχή διαττόντων. Οι συγκεκριμένοι κομήτες-πατέρες των περισσότερων καταγεγραμμένων βροχών διαττόντων έχουν πλέον ταυτοποιηθεί. Υπάρχουν και λίγες βροχές διαττόντων που προέρχονται από αστεροειδείς.

Η βαρυτική έλξη των πλανητών καθορίζει πού θα περάσει την τροχιά της Γης το ρεύμα μετεωροειδών.

Σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα ωστόσο, τα ρεύματα αυτά μπορεί να εξελιχθούν κατά πολύπλοκους τρόπους. Οι τροχιές ορισμένων περιοδικών κομητών βρίσκονται σε συντονισμό με τον Δία ή κάποιο άλλο μεγάλο πλανήτη: Ν περιφορές του κομήτη γίνονται στον ίδιο χρόνο με Μ περιφορές του πλανήτη, όπου Μ, Ν φυσικοί αριθμοί. Επειδή τότε ο πλανήτης έχει την ίδια σχετική θέση ως προς το ρεύμα κατά διαστήματα, τείνει να τραβήξει τους μετεωροειδείς σε αυτή τη σχετική θέση, δημιουργώντας λεπτά «νήματα» αντί ρεύματα.

Επίσης, οι πολύ κοντινές διαβάσεις των ίδιων των μετεωροειδών από τους πλανήτες, τους επιταχύνουν ή τους επιβραδύνουν μεταβάλλοντας σημαντικά τις τροχιές τους. Αν ο πλανήτης είναι η Γη, αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση κενών στη βροχή διαττόντων κατά το επόμενο έτος. Τρίτος παράγοντας είναι η πίεση ακτινοβολίας από το φως και την υπόλοιπη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία του Ηλίου, που οδηγεί ιδίως τους μικρότερους κόκκους μακρύτερα από τον Ήλιο.