Μιχάλης Τζαμαλής: “Θεωρώ την τέχνη ένα όχημα για σκέψη, για επαφή με το συναίσθημα”

Ο Μιχάλης Τζαμαλής, κατά κόσμο, MikeΤζαμαλής είναι εικαστικός και πρόσφατα παρουσίασε με έναν ιδιαίτερο τρόπο, παραδοσιακό μέσω μιας παράστασης καραγκιόζη, το πρώτο του βιβλίο που μιλά για τα χρώματα και είναι παιδικό.

«Το δικό μου χρώμα» είναι μια φιλόδοξη προσπάθεια κι αρκετά πρωτότυπη όπως θα διαπιστώσει κανείς από τα λεγόμενα του συγγραφέα του.

Ο Μιχάλης Τζαμαλής πέρα από εικαστικός και συγγραφέας, διαχειρίζεται τη δική του πολιτιστική ιστοσελίδα με τίτλο Filoxeniart.com.

Τον συναντήσαμε και μας μίλησε όχι μόνο για την πορεία του ως εικαστικός και συγγραφέας αλλά και για ιδιαίτερες πτυχές που αφορούν τον ίδιο και είναι δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουν άνθρωποι με συγγραφικό ταλέντο, όπως ο ίδιος.

Το πρώτο σου βιβλίο μετά από μια πορεία στη ζωγραφική πως προέκυψε;

Η αλήθεια είναι ότι είναι το πρώτο βιβλίο που εκδίδω στη πραγματικότητα, ενώ υπάρχει άλλο ένα στο συρτάρι και άλλα δυο που είναι στα σκαριά.

Γιατί το πρώτο σου βιβλίο επέλεξες να είναι παραμύθι;

Παραμύθι μου προέκυψε αυτή τη φορά σκεπτόμενος ότι θα ήθελα να κάνω μια αρχή συγγραφικά και μου φάνηκε πιο εύκολο να ξεκινήσω με ένα παραμύθι, αλλά αυτό που μου αρέσει και έχω δει μέχρι τώρα είναι και ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, «μεγαλύτερα παιδιά» δηλαδή, να το διαβάζουν με ευχαρίστηση.

Το μεγαλύτερο κομπλιμέντο που δέχθηκα γι’ αυτό ήταν ότι το διαβάσανε όπως θα διαβάζανε το «Μικρό Πρίγκιπα». Το πιο σημαντικό βέβαια είναι να βλέπεις σε παιδιά τη λάμψη στα μάτια τους όταν το έχουν διαβάσει και αρχίζουν και σε ρωτάνε πράγματα ή να κάνουν διαπιστώσεις…

Παρόλα αυτά δεν βλέπουμε εικόνες!

Βλέπετε όμως βίντεο… Αυτή είναι η πρωτοτυπία του βιβλίου-απ΄ όσο ξέρω δεν έχει ξαναγίνει κάτι παρόμοιο -καθώς συνδυάζει την ιστορία με τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής.

Μιλάς πολύ για τα χρώματα…

Ναι, βέβαια είναι η βάση μου αυτή τη φορά για να μιλήσω αλληγορικά για την ιστορία που επικρατεί αυτή τη στιγμή γύρω μας… ή μάλλον ιστορίες που επικρατούν αιώνες τώρα και υπάρχουν είτε μεμονωμένα είτε σαν κοινωνικά φαινόμενα. Για παράδειγμα ο ρατσισμός σε κοινωνικό επίπεδο ή το λεγόμενο bulling. «Το δικό μου χρώμα» γίνεται μια αιτία για να προσεγγίσω τον αναγνώστη και να του ζητήσω να ψάξει το «χρώμα του» κυρίως την ψυχή του, τι είναι αυτό που τον κάνει ξεχωριστό, να το βρει και να το αγαπήσει.

Ο τίτλος του βιβλίου;

Ο τίτλος του βιβλίου και το βιβλίο είναι γραμμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να ανήκει στον αναγνώστη του. Φανταζόμουν κάποιον να τον ρωτάνε τι διαβάζει και να λέει «το δικό μου χρώμα» από μόνο του ήταν κάτι που θα προσέδιδε οικειότητα στον αναγνώστη. Υπήρχε και μια όμορφη στιχομυθία γι’ αυτό στα πλαίσια της παρουσίασης του με παράσταση Καραγκιόζη στο Φάληρο από το θίασο σκιών του Αλέξανδρου Μελισσηνού όπου ρωτούσε στην παράσταση ο Καραγκιόζης το γιο του τι διαβάζει και απαντούσε με τον τίτλο του βιβλίου…

Έχω να παρατηρήσω ότι η πρωτοτυπία είναι χαρακτηριστικό τόσο του βιβλίου, όσο και των παρουσιάσεών του…

Ήθελα και θέλω το κάτι διαφορετικό, ακόμα και στον τρόπο που κάνω τις παρουσιάσεις του βιβλίου ,αλλά για να είμαι ειλικρινής αυτό είναι στα πλαίσια του να περνάει καλά ο θεατής που έρχεται στην παρουσίαση, να μην έχει να αντιμετωπίσει ό,τι γίνεται συνήθως αλλά να ξέρει ότι ερχόμενος σε μια παρουσίαση θα βρει κάτι διαφορετικό, κάτι που δεν θα τελειώσει σε συζητήσεις και μια ακόμα συνηθισμένη εκδήλωση.

Θέλω να περνάω κι εγώ καλά μ’ αυτό που κάνω αλλά και ο θεατής της παρουσίασης. Πολλές φορές όταν θέλω να κάνω μια παρουσίαση μπαίνω σε διπλό ρόλο, τι θα ήθελα εγώ σα δημιουργός και τι θα ήθελα εγώ σαν θεατής.

Από μόνη της η τέχνη πρέπει να δίνει πολλά και να προσπαθεί να το κάνει με ένα ξεχωριστό τρόπο ή μάλλον με το «χρώμα του κάθε καλλιτέχνη». Αυτό δε σημαίνει ότι κατακρίνω τις παρουσιάσεις βιβλίων που ακολουθούν την πεπατημένη, απλά πάντα νιώθω την ανάγκη να δώσω κάτι διαφορετικό, κάτι που έχω και εγώ ανάγκη. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα αρέσει σε όλους.

Έχεις σκεφτεί το ενδεχόμενο ότι η ανάγκη σου για πρωτοτυπία θα μπορούσε να περιορίσει την απήχηση σου σε ένα μέρος του αναγνωστικού κοινού που στέκεται σε πιο τυποποιημένα και κλασικά πρότυπα;

Δεν πιστεύω ότι υπάρχει καλλιτέχνης ή συγγραφέας με καθολική αποδοχή. Για μένα προσωπικά γίνεται σοβαρή προσπάθεια εφόσον αυτή πραγματοποιείται με όρους αγάπης και τιμιότητας, πρώτα από όλα απέναντι στην ίδια σου την ύπαρξη, γιατί τότε θα μεταφέρεται και στον αποδέκτη της τέχνης σου. Άλλωστε ένας από τους σοβαρούς λόγους που το έγραψα ήταν αυτός: να ξεφύγουμε από τη προσδοκία να αρέσουμε σε όλους και να αγαπήσουμε την ατομικότητά μας, το Είναι μας.

Φανταζόμουν έναν κόσμο που ο καθένας μας έχει δώσει το δικό του χρώμα και το δικό του σχήμα στον καμβά της ζωής. Βλέπεις λοιπόν δεν είναι μόνο το πρόβλημά μου να μείνει κάτι πρωτότυπο ή κάποια πρωτότυπη παρουσίαση, αλλά να διαβάσει κάποιος και να καταλάβει ότι πρέπει να βρει την ύπαρξή του και να την κοινωνήσει με τον κόσμο. Αυτό ειδικά θέλω να μεταφέρω στα παιδιά με το συγκεκριμένο βιβλίο.

Το βιβλίο σου ξεκινά με τις αντιθέσεις…

Πράγματι. Ξεκινά με το άσπρο και το μαύρο στην απολυτή μορφή τους, σε μια κατάσταση όπου δεν υπάρχει κανένας διαφορετικός τόνος. Δυο χωριά που κατοικούν πλασματάκια σαν σταλίτσες που θα έπεφταν από ένα πινέλο ζωγραφικής. Το μόνο που δείχνει ότι υπάρχουν σαν χωριά είναι ο ουρανός… οπότε από κάτω φαίνονται μόνο κάποιες στέγες και δε βλέπεις τίποτα άλλο, παρά μόνο άσπρο ή μαύρο ώστε να μην ξεχωρίζει τίποτα. Αυτή ήταν η δικιά μου «επινόηση» για να πω ότι αν ο κόσμος ήταν μόνο έτσι ή μόνο αλλιώς και δεν ξεχώριζε τίποτα δεν θα είχε και λόγο ύπαρξης…

Υπάρχει και ο αντίποδας!

Ναι, είναι η σκέψη μου για μια ιδανική κοινωνία που ο σκοπός της είναι να αναπτύσσεται, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Χρησιμοποιώ δηλαδή τα τρία βασικά χρώματα της ζωγραφικής, τα οποία μετατρέπω σε χωριά, όπου σε αντίθεση με το άσπρο και το μαύρο χωριό επικρατεί καθεστώς ελευθερίας και ατομικής πληρότητας και ευδαιμονίας. Αυτά είναι τα πρώτα στοιχεία που μου έδωσαν και την ώθηση να κάνω και τα βίντεο και να τα ενσωματώσω για να μιλήσω για τα πρώτα βασικά μαθήματα ζωγραφικής. Επίσης τα πλάσματα, οι σταλίτσες που περιγράφω, επειδή ακριβώς είναι μικρές και χρησιμοποιώ και ένα «γίγαντα» θέλω να δείξω ότι γίγαντας μπορεί να γίνει ο καθένας που το διαβάζει, προσπαθώ δηλαδή να βάλω τον αναγνώστη να βιώσει αυτό το βιβλίο και να εξερευνήσει όλο το φάσμα των δυνατοτήτων του.

Πιστεύεις ότι η λογοτεχνική γραφή συνδυάζεται με την εικαστική αποτύπωση;

Θεωρώ την τέχνη ένα όχημα για σκέψη, για επαφή με το συναίσθημα, χωρίς να εξαιρώ από αυτήν τη λογοτεχνία. Αυτός ο κόσμος δεν μου αρέσει και ο μόνος τρόπος να συμβάλω στη βελτίωσή του με ουσιαστικό τρόπο είναι να καταθέσω τις προσωπικές μου ιδέες και να αποτυπώσω τα συναισθήματά μου, με την ελπίδα ότι έστω και ένα άτομο θα αφυπνιστεί και θα αναζητήσει την ατομική του αλήθεια. Έτσι, έχοντας πετύχει την προσωπική του εξέλιξη θα αποτελέσει οργανικό και ενεργό μέλος του κοινωνικού συνόλου.

Πού θα μπορούσαν οι αναγνώστες της συνέντευξης να βρουν το βιβλίο σου και να ανακαλύψουν το «δικό τους χρώμα»;

Με προσωπική επαφή προς το παρόν μέσω Facebook (MikeTzamalhs) και φυσικά στις επερχόμενες παρουσιάσεις που θα κάνω. Για την ώρα δεν έχω να σας αποκαλύψω κάτι ανακοινώσιμο αλλά προσανατολίζομαι στον ερχόμενο Δεκέμβριο.

Πώς αντιμετώπισες το πρόβλημα της δυσλεξίας κατά τη συγγραφή του βιβλίου και τι θα συμβούλευες έναν επίδοξο συγγραφέα που ταλαιπωρείται από μαθησιακές δυσκολίες;

Το πρόβλημα της δυσλεξίας επιλύεται σε μικρές ηλικίες και με έγκαιρη διάγνωση. Την εποχή που ήμουν εγώ μαθητής δεν είχαν δώσει ιδιαίτερη σημασία και το αποτέλεσμα είναι να μην το έχω αντιμετωπίσει. Θυμάμαι ότι στις εκθέσεις έπαιρνα σχεδόν πάντα Άριστα, αλλά το γραπτό μου ήταν κατακόκκινο από τις διορθώσεις των ορθογραφικών λαθών. Σήμερα αυτό που μπορώ να κάνω είναι να του πηγαίνω κόντρα. Η αλήθεια είναι ότι χρειάζομαι βοήθεια για τη διόρθωση των γραπτών μου.

Συνήθως συμβουλεύομαι την καλή μου φίλη, Χριστιάνα Οικονόμου, που ανέλαβε και τη φιλολογική επιμέλεια του βιβλίου μου. Βλέπω ότι πλέον από τις πρώτες τάξεις της σχολικής ζωής δίνεται βαρύτητα στη διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών και είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα για τα νέα παιδιά.

Το μόνο που θα συμβούλευα και αυτό κάνω πράξη, είναι ότι δεν επιτρέπω σε αυτό το πρόβλημα να με εμποδίζει να εκφράζομαι (γι’αυτό έχω και το πρώτο δυσλεκτικό site). Εν κατακλείδι, πρέπει να εκφραζόμαστε με κάθε τρόπο που μας αντιπροσωπεύει και ανταποκρίνεται στις εσωτερικές μας ανάγκες και γενικά να μάθουμε να μαχόμαστε ενάντια σε οτιδήποτε απειλεί την εξέλιξή μας.

Πότε θα δούμε το επόμενο εικαστικό δείγμα σου;

Έχω βάλει εδώ και καιρό πλώρη για την επόμενη έκθεση, αλλά μόλις ετοιμάσω «το υλικό» κατά 80% θα ψάξω το χώρο για την επόμενη ατομική μου έκθεση.