Μόρια: Εκεί που τελειώνει η ανθρωπιά…

Πριν από λίγες μέρες, δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Tageszeitung είχε ως θέμα τη Μόρια της Λέσβου.

«Οι πρόσφυγες που φτάνουν στα ελληνικά νησιά δεν είναι πια τόσοι πολλοί όσο το 2015. Τα κέντρα ωστόσο είναι σε τραγική κατάσταση, με χειρότερο το λεγόμενο hotspot στη Μόρια της Λέσβου. Τώρα οι αρχές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.

“Αυτό που συμβαίνει εδώ είναι μια ανθρωπιστική καταστροφή”, λέει ο Λούκα Φοντάνα, εκπρόσωπος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Ωστόσο η κατάσταση δεν χαρακτηρίζεται επισήμως ως κρίσιμη, όπως συνέβαινε το 2015, και γι’ αυτό δεν βρίσκονται πλέον μη κυβερνητικές οργανώσεις στο νησί. Ελεγκτές γνωστοποίησαν τώρα ότι η υγεία των ανθρώπων που βρίσκονται στο προσφυγικό κέντρο κινδυνεύει από τον ‘ανεξέλεγκτο όγκο απορριμμάτων’. Καθ’ ότι ο χώρος εντός που περιβάλλεται από συρματόπλεγμα δεν επαρκεί, οι νεοαφιχθέντες μένουν έξω από το καταυλισμό. Εδώ δεν υπάρχουν κοντέινερ. Οι πρόσφυγες ζουν σε απλές σκηνές ή κοιμούνται κάτω από μουσαμάδες».

Ήταν ένα ακόμα δημοσίευμα από τα δεκάδες που υπάρχουν το τελευταίο διάστημα και τα οποία εκπέμπουν… SOS. Που περιγράφουν την εκτός ελέγχου κατάσταση στο hot spot της Λέσβου. Ναρκωτικά, εμπόριο ανθρώπων, βιασμοί. Ένα πραγματικό κολαστήριο. Που εκθέτει τη χώρα μας στα μάτια όλου του πλανήτη και προσβάλλει τον ίδιο τον άνθρωπο. Μια αληθινή, καθημερινή φρίκη, που έφερε στη δημοσιότητα πρόσφατα και το Al Jazeera μέσω βίντεο.

Μέσα σε 3 λεπτά και 13 δευτερόλεπτα το βίντεο με τίτλο «Παιδιά βιάζονται. Περιορισμένοι χώροι. Ανύπαρκτες τουαλέτες. Θα μπορούσατε να επιβιώσετε ως αιτών άσυλο στη Μόρια;» περιγράφει τις άθλιες συνθήκες στις οποίες ζουν οι χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που στοιβάζονται στο hotspot.

Μόρια: Εκεί που τα παιδιά κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας

«Παιδιά γύρω σου κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας. Η ψυχική σου υγεία επιδεινώνεται γρήγορα στον καταυλισμό στο ελληνικό νησί της Λέσβου», λέει το ρεπορτάζ φιλοξενώντας δηλώσεις της Λουίζ Ρολάν-Γκοσλέν από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, που σημειώνει: «Είχαμε νεαρούς ασθενείς ηλικίας ακόμη και ΠΕΝΤΕ ΕΤΩΝ που τους βίασαν στη Μόρια. Αυτός ο φόβος συντρίβει τους ανθρώπους».

Ένας Αφρικανός μετανάστης περιγράφει τις δραματικές καταστάσεις που έζησε στο ταξίδι του προς τη Λέσβο και όσα ζει στον καταυλισμό. «Εμένα με βίασαν στην Τουρκία. Όλα αυτά που είδα και έζησα είναι σαν πήγα από τη μία κόλαση στην άλλη», αφηγείται.

Ένας άλλος πρόσφυγας, μιλώντας στα αραβικά, εξηγεί ότι ένα άτομο πρέπει να μοιραστεί την τουαλέτα με 72 άτομα και την ντουζιέρα με 84. «Αν θέλεις να χρησιμοποιήσεις μια τουαλέτα, πρέπει να περιμένεις μισή ώρα για να έρθει η σειρά σου», λέει.

Μόρια: Εκεί που μοιράζεσαι την τουαλέτα με 72 άτομα

Ένας άλλος πρόσφυγας, μιλώντας στα αραβικά, εξηγεί ότι ένα άτομο πρέπει να μοιραστεί την τουαλέτα με 72 άτομα και την ντουζιέρα με 84. «Αν θέλεις να χρησιμοποιήσεις μια τουαλέτα, πρέπει να περιμένεις μισή ώρα για να έρθει η σειρά σου», λέει.

Σχεδόν 9.000 άνθρωποι ζουν σε έναν χώρο που κανονικά προβλεπόταν για 3.000. Υπάρχουν συρματοπλέγματα γύρω, κοντέινερ όπου στριμώχνονται για να ζήσουν 20 άνθρωποι, μερικές φορές δύο-τρεις οικογένειες, τονίζεται στο βίντεο-γροθιά στο στομάχι.

Οι συνθήκες υγιεινής άθλιες: «Πασχίζεις για να πλύνεις τα ρούχα σου, να πλύνεις τα χέρια σου, να κρατήσεις υγιή τα παιδιά σου. Παιδιά αρρωσταίνουν λόγω των συνθηκών διαβίωσης», σημειώνει η εκπρόσωπος των ΓΧΣ. Kαι υπογραμμίζει ότι οι βιασμοί είναι καθημερινό φαινόμενο:

«Το επίπεδο της βίας έχει αυξηθεί στη Μόρια, έχουμε δει κρούσματα σεξουαλικής βίας κατά ανδρών, γυναικών και παιδιών. Αρρωσταίνω να πάω στη Μόρια και να βάλω με τον νου μου ότι οι γονείς εκεί πρέπει να εκθέτουν κάθε μέρα τα παιδιά τους σε έναν τέτοιο κίνδυνο».

Η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη για όσους αναγκάζονται να ζήσουν εκτός του καταυλισμού, εκεί όπου, αν είσαι τυχερός, θα βρεις ένα νάιλον να στρώσεις στην παγωμένη γη για να ξαπλώσεις.

«Η πραγματική καταστροφή είναι ότι οι άνθρωποι εγκλωβίζονται μήνες ή χρόνια εκεί. Και δεν τους παίρνουν από εκεί απλώς επειδή η κυβέρνηση λέει ότι δεν υπάρχουν δυνατότητες φιλοξενίας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Και με τις περιοριστικές πολιτικές που εφαρμόζονται με τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, δεν επαναπροωθούνται οι πρόσφυγες στην Τουρκία γιατί θεωρείται ότι δεν θα είναι ασφαλείς εκεί. Και έτσι έχουν κολλήσει στο νησί, που δεν έχει τη δυνατότητα να τους φροντίσει», καταλήγει το βίντεο.

Μόρια: Χωρισμένοι σε ομάδες ανάλογα με τη θρησκεία

Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες είναι χωρισμένοι σε ομάδες ανάλογα με την θρησκεία, το δόγμα και την εθνικότητα. Η παραμονή στον ίδιο χώρο αποδεικνύεται πολύ δύσκολη. Για παράδειγμα, οι Σουνίτες μουσουλμάνοι δεν μπορούν να συνυπάρξουν ειρηνικά με τους Σιίτες ομοθρήσκους τους.

Ομάδες

Σύροι: θεωρούνται απ’ τους υπολοίπους ευνοούμενοι. Η προστασία που έχουν και η διαφορετική μεταχείριση ως πρόσφυγες οι οποίοι έρχονται από εμπόλεμη ζώνη, ενοχλεί.

Αφγανοί: έχουν συσπειρωθεί ως κοινότητα.

Πακιστανοί: λειτουργούν κι αυτοί συντονισμένα.

Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τους Ιρακινούς.

Πρωτοπαλίκαρα

Πιο εύκολα μέσα από τις ομάδες κινούνται οι έφηβοι. Παιδιά ηλικίας 15 -16 ετών, έγκλειστα εδώ και 3 μήνες, είχε δηλώσει ο Πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου, Νικήτας Κανάκης. Το αποτύπωμα της βίας στη ψυχή τους είναι ακόμη νωπό γι αυτό και χρησιμοποιούν την βία ως μέσο για να λύσουν τις διαφορές τους ή για επιβληθούν.

Έμαθαν να ζουν κυνηγημένοι και αναζητούν άμεσα ένα καλύτερο αύριο. Ο περιορισμός τους στο κέντρο κράτησης τους μετατρέπει σε “θηρία ανήμερα”, τονίζει ο Νικήτας Κανάκης.

Την ίδια ώρα μέσα από αυτές τις ταραχές υπενθυμίζουν την παρουσία τους. Για να μειωθούν τα περιστατικά βίας πρέπει να αποσυμφορηθεί η Μόρια.

Που πήγαν τα χρήματα για τη Μόρια

Μέσα στα δεκάδες δημοσιεύματα για τη Μόρια, υπάρχει και αυτό του Guardian πριν από λίγες μέρες. Που προκαλεί ερωτήματα για το τι έχει συμβεί γύρω από το χειρότερο Κέντρο Υποδοχής Προσφύγων του κόσμου, όπως το χαρακτηρίζει.

«Η Ελλάδα έχει τα μέσα να βοηθήσει τους πρόσφυγες. Έχει όμως και τη θέληση;». Ένα ακόμη ερώτημα, αυτή τη φορά από τον «Guardian», σχετικά με την κόλαση που επικρατεί στη Μόρια, «ίσως τον χειρότερο καταυλισμό προσφύγων στον κόσμο».

Το εκτενές δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας, από τον Σεμπάστιαν Λιπ, ο οποίος πέρασε το καλοκαίρι στη Μόρια ως εθελοντής, τονίζει ότι ο καταυλισμός δεν ανταποκρίνεται ούτε στο ελάχιστο στα πρότυπα που ορίζει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους προσφυγές.

Το πλέον σημαντικό ωστόσο, όπως τονίζει ο συντάκτης, είναι ότι – σε αντίθεση με ό,τι είθισται σε ανάλογες ανθρωπιστικές κρίσεις – τα χρήματα υπάρχουν για να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης στη Μορια. «Πού πήγαν λοιπόν τα χρήματα;» είναι το κρίσιμο ερώτημα που θέτει ο συντάκτης για να επισημάνει μερικές αράδες παρακάτω πως αυτό που λείπει είναι η ικανότητα και η πολιτική θέληση. «Ορισμένα χρήματα δεν έχουν φθάσει ποτέ στην Ελλάδα. Από τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση ύψους 561 εκατ. ευρώ που χορήγησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μόλις τα 153 εκατ. έχουν μέχρι στιγμής εκταμιευτεί», υπογραμμίζει ο Λιπ.

Δεν αποκλείεται ωστόσο, επισημαίνεται στο δημοσίευμα, η έλλειψη σχεδίου να αποτελεί «στρατηγική». «Διατηρώντας τις συνθήκες άθλιες στη Μόρια, μετανάστες και πρόσφυγες προειδοποιούν φίλους και οικογένειες να μείνουν μακριά», εξηγεί ο συντάκτης καταλήγοντας ωστόσο στο συμπέρασμα ότι μία τέτοια στρατηγική δεν μπορεί να αξίζει το ανθρώπινο κόστος.

Αποσυμφόρηση στη Μόρια σχεδιάζει η κυβέρνηση

Την αποσυμφόρηση του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης Προσφύγων και μεταναστών, στη Μόρια, σχεδιάζει η κυβέρνηση, προχωρώντας στη μετακίνηση 2.000 αιτούντων άσυλο από τη Μυτιλήνη στην ηπειρωτική χώρα ως τα τέλη του μήνα.

«Η κατάσταση στη Μόρια είναι πραγματικά δύσκολη, είναι οριακή», τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος κατά την τελευταία ενημέρωση των πολιτικών συντακτών και των ανταποκριτών ξένου Τύπου, μετά και το πλήθος δημοσιευμάτων στον διεθνή Τύπο με αναφορές στις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης χιλιάδων ανθρώπων στον προσφυγικό καταυλισμό.

Σχεδόν 9.000 άνθρωποι, αριθμός τριπλάσιος από τη χωρητικότητα του μεγαλύτερου καμπ προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα, ζουν στριμωγμένοι σε σκηνές ή κοντέινερς, σε άθλιες συνθήκες, με οργανώσεις αρωγής αλλά και τοπικές Αρχές να κρούουν επανειλημμένα τον κώδωνα του κινδύνου για τη δημόσια υγεία.

Χαρακτηριστικό της οριακής κατάστασης στη Μόρια, είναι το τελεσίγραφο της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου προς τις αρμόδιες Αρχές, προειδοποιώντας με «λουκέτο» στη συγκεκριμένη δομή σε περίπτωση που δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα.

Σύμφωνα με τον Δημήτρη Τζανακόπουλο, οι προσπάθειες αποσυμφόρησης του καταυλισμού είναι συνεχείς και στο πλαίσιο αυτό το καλοκαίρι μετακινήθηκαν περίπου 3.000 άνθρωποι στην ηπειρωτική χώρα, ενώ την περασμένη εβδομάδα μετακινήθηκαν άλλοι 700 άνθρωποι. Σύμφωνα με τον ίδιο, ακόμη 2.000 άνθρωποι θα μεταφερθούν στην ηπειρωτική χώρα ως τα τέλη Σεπτεμβρίου, για να εξεταστούν οι αιτήσεις ασύλου τους, με βάση όλα όσα ισχύουν στο εθνικό και διεθνές νομικό περιβάλλον.