Η Χριστίνα Αλεξανιάν μιλά στο pagenews.gr

Ανζέλ Κουρτιάν: «Έκανα κρυφά-κρυφά τον σταυρό μου. “Παναγιά μου, σε τι φταίξαμε; Σώσον Κύριε τον λαό σου” έλεγα από μέσα μου. Όσοι ήμασταν στις άμαξες, νιώθαμε άσχημα γι’ αυτούς που περπατούσαν, γιατί δεν αντέχανε απ’ τις καμιτσιές κι έπεφταν στα χαντάκια. Αν ήταν δυνατόν να αναφτούν καντήλια για όσους πέθαναν στο δρόμο, θα είχε φωτίσει η νύχτα και θα ’χε γίνει μέρα…»

Πώς να μη συγκινηθείς και να μη θέλεις να μιλήσεις γι’ αυτήν την εξαίσια παράσταση με τη Χριστίνα Αλεξανιάν που την επιμελήθηκε με πάθος και σεβασμό; Έτσι για λογαριασμό του Pagenews.gr κάναμε μια κουβέντα που τη μεταφέρω αυτούσια. Ο κόσμος του ξεριζωμού και της προσφυγιάς ,επί σκηνής, γεμίζει σκέψεις και δάκρυα όσους έχουν ρίζες από τα περήφανα αλλά πονεμένα αυτά μέρη.

Η παράσταση καταχειροκροτήθηκε μέχρι σήμερα από περισσότερους από 10.000 συγκινημένους θεατές στο Άλσος Νέας Σμύρνης, στο ιστορικό θέατρο «Απόλλων» της Σύρου, στη Χαλκίδα, στην Πάτρα, στην Κρήτη και όπου αλλού παίχτηκε, αποσπώντας εγκωμιαστικά σχόλια από κοινό και κριτικούς, τόσο για τη διασκευή του ομότιτλου βιβλίου, όσο και για την καθηλωτική ερμηνεία της Χριστίνας Αλεξανιάν ως Ανζέλ Κουρτιάν.

Από μεριάς μου, νιώθω την ανάγκη να πω ένα μεγάλο «ευχαριστώ», γιατί η πατρίδα μας έχει ανάγκη από καλούς ηθοποιούς και παραστάσεις ποιότητος που μας ξυπνούν από το λήθαργο κεντρίζοντάς μας την ψυχή και το μυαλό.

Χριστίνα, πώς αποφάσισες να ανεβάσεις την παράσταση «Τα τετράδια της ΑνζέλΚουρτιάν», ώστε να γίνει αυτός ο υπέροχος μονόλογος;

Είμαι Μικρασιάτισσα. Η καταγωγή μου από την πλευρά του πατέρα μου είναι από την Αρμενία. Η μητέρα μου από την άλλη είναι από τη Σινασό της Καππαδοκίας-τις αλησμόνητες πατρίδες. Όλα αυτά συνυπάρχουν μέσα μου και ήταν φυσικό να με αγγίξει η ιστορία της συγγραφέως.

Γνώρισέ μας την ΑνζέλΚουρτιάν

Η Ανζέλ Κουρτιάν, όπως λέει η ίδια, δεν είναι συγγραφέας αλλά μια νοικοκυρά που καταγράφει με κάθε ειλικρίνεια τις εμπειρίες της από τα συγκλονιστικά γεγονότα που έζησε ως παιδί. Ξεριζωμένη από το 1915 -που έγινε η σφαγή των Αρμενίων- ακολουθεί, μαζί με την οικογένειά της, την πορεία: Προύσα, Αφιόν Καραχισάρ και, μετά την υποχώρηση του ελληνικού στρατού, Μαγνησία, Σμύρνη, όπου ζει την καταστροφή. Τέλος, έρχεται στην Ελλάδα, μαζί με όλο τον προσφυγικό κόσμο.

Το βιβλίο της είναι αποτέλεσμα της συνείδησης που είχε ότι οι μνήμες που έφερνε μαζί της έπρεπε να διασωθούν, γιατί δεν αφορούσαν μόνο την ίδια αλλά και όποιον ήθελε να μάθει τι έγινε τότε.

Πώς, όμως, ήρθες σε επαφή με την οικογένεια και τι σε συγκίνησε ώστε να δώσεις ψυχή και χρόνο να μετατρέψεις το βιβλίο σε θεατρικό μονόλογο;

Όλα ξεκίνησαν όταν η κόρη της Ανζέλ Κουρτιάν, η Νέλλη Χανικιάν, μου έφερε ένα βιβλίο για τη μητέρα της, το οποίο ήταν γραμμένο από την ίδια τη μητέρα της. Το ομότιτλο βιβλίο λέγεται «Τα τετράδια της Ανζέλ Κουρτιάν» και είναι από τις εκδόσεις «Πλέθρον».

Εκεί, η Ανζέλ, ερχόμενη στην Ελλάδα, είχε καταγράψει τα βιώματά της από τον ξεριζωμό, από τη Γενοκτονία και την καταστροφή της Σμύρνης της οποίας υπήρξε και αυτόπτης μάρτυρας. Ερχόμενη λοιπόν εδώ, όπως σου είπα, χωρίς να ξέρει καν γράμματα-μόνο τη γλώσσα ήξερε -την είχε μάθει στην Κρήτη το ’22-γράφει την ιστορία της στα τετράδια των παιδιών της, ανορθόγραφα. Και το λέω αυτό, γιατί το να σπουδάσει ήταν ένα όνειρο για εκείνη.

Με ανορθόγραφο λοιπόν τρόπο έγραψε ένα κείμενο καρδιάς. Μόλις διάβασα λοιπόν αυτό το κείμενο συγκινήθηκα αφόρητα, την πήρα τηλέφωνο και της είπε ότι θέλω να το κάνω παράσταση. Αμέσως μου είπαν ότι είναι μεγάλη τους τιμή να κάνω κάτι τέτοιο εγώ, ως Αρμένισσα και κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα.

Η προτροπή ήταν φαντάζομαι από την ψυχή σου και μόνο;

Δεν μου το έδωσε η Νέλλη με στόχο να γίνει παράσταση. Η πρωτοβουλία ήταν καθαρά δική μου. Από τη στιγμή λοιπόν που με συγκίνησε κάτι τόσο έντονα, έπρεπε να ανέβει στη σκηνή.

Πώς θα περιοδεύσει από δω και πέρα η παράσταση «Τα τετράδια της Ανζέλ Κουρτιάν»;

Στις 15 Σεπτεμβρίου 2018 συμπληρώνονται ακριβώς 60 παραστάσεις, που έχω δώσει όλο το χειμώνα, και θα ήθελα σ’ αυτό το σημείο να ευχαριστήσω το Δήμο Νέας Σμύρνης και ιδιαίτερα τον Βαγγέλη Χατζατουριάν, που είναι ο πρόεδρος του Πολιτιστικού και Αθλητικού Οργανισμού Δήμου Νέας Σμύρνης. Και λέω ιδιαιτέρως, γιατί ήταν ο πρώτος που με πίστεψε όταν τον προσέγγισα και κατάλαβε ότι όλες αυτές οι μνήμες και σκέψεις πρέπει να γίνουν θέατρο. Έτσι κάναμε την παράσταση, ως την πρώτη παραγωγή του Δήμου Νέας Σμύρνης. Γι’ αυτό λοιπόν στις 15 του Σεπτεμβρίου γυρίζουμε στη βάση μας, στο Άλσος Νέας Σμύρνης, -μετά από 60 παραστάσεις και ένα χρόνο- για μία μόνο παράσταση.

Οι παραστάσεις θα συνεχιστούν στην Ελλάδα και από Γενάρη, ίσως παίζω δύο μέρες την εβδομάδα στην Αθήνα.

Στις 13 Νοεμβρίου είμαι καλεσμένη από τη Βουλή της Κύπρου για να δώσω μια παράσταση στο θέατρο «Παλλάς»της Λευκωσίας και θα ακολουθήσουν άλλες 2 παραστάσεις στην Κύπρο. Μετά, ανήμερα της Γενοκτονίας των Αρμενίων, στις 24 Απριλίου 2019 έχω κλείσει στο Théâtre Municipal Berthelot στο Montreuil της Γαλλίας να δώσω μια παράσταση με υπέρτιτλους στα Γαλλικά.

Γενικότερα έχω μια επαφή και με Λονδίνο και με Βρυξέλλες, αλλά προσπαθώ να το οργανώσω όλο αυτό.

Έχεις πάει πρόσφατα να επισκεφτείς τις ρίζες σου;

Στην Αρμενία θα πάω του χρόνου, στο πλαίσιο της αδελφοποίησης που έχει κάνει ο Δήμος Νέας Σμύρνης με την πόλη Σισιάν της Αρμενίας.

Η παράσταση θα είχε ήδη πάει, αλλά κάποιες πολιτικές εξελίξεις στην Αρμενία μας ανάγκασαν να μεταθέσουμε χρονικά την επίσκεψή μας εκεί. Την Καππαδοκία, την άλλη μου πλευρά, την έχω επισκεφτεί και έχω βρει το σπίτι των προγόνων μου. Επισκέφτηκα το σπίτι της γιαγιάς μου της Ελισσώς στη Σινασό και ήταν πολύ μεγάλη η συγκίνησή μου όταν –σχεδόν 100 χρόνια μετά– άνοιξα την πόρτα και μπήκα μέσα. Ήταν κάτι που όφειλα στον εαυτό μου.

Μιλάς Αρμένικα;

Όχι, τη γλώσσα δυστυχώς δεν τη μιλάω, αν και θα ήθελα πάρα πολύ. Απλά, επειδή ο παππούς μου ο Αρμένιος παντρεύτηκε μια Ελληνίδα Μικρασιάτισσα, δε μίλησαν μεταξύ τους Αρμένικα και έτσι δεν πέρασε η γλώσσα και στα παιδιά. Συνεπώς, δεν πέρασε ούτε σε μένα.

Μπήκες στο πολιτικό της νομικής. Υπάρχει κάποιος λόγος που δεν ολοκλήρωσες τις σπουδές σου;

Ο λόγος είναι ότι δεν προλάβαινα. Ήταν παράλληλα με την σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Εγώ, τότε είχα υποχρεωτικές παρουσίες και δούλευα από τον πρώτο μήνα της σχολής σε παραστάσεις του Εθνικού. Πήγαινα το πρωί στο Πανεπιστήμιο και κάποια στιγμή δεν άντεξα να τα κάνω όλα.

Σε συνέχεια της ως άνω ερώτησής μου, ένιωσες να μετανιώνεις;

Όχι, σε καμία περίπτωση γιατί συνεχίζω να κάνω από που επέλεξα. Να είμαι ηθοποιός. Δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς θέατρο. Το θέατρο επιβάλει αποκλειστικότητα. Θέλει πάρα πολύ σκληρή δουλειά, υπομονή και επιμονή. Δεν είναι κάτι που μπορείς να το κάνεις ερασιτεχνικά και να λες «πού και πού θα παίζω θέατρο». To θέατρο θέλει μια στοχοπροσήλωση.

Σου λείπει καθόλου η τηλεόραση;

Όχι, γιατί όλο αυτό το διάστημα δεν σταμάτησα να δουλεύω. Δούλευα συνέχεια, έκανα και κάποιες εμφανίσεις στην τηλεόραση. Μ’ αυτήν την έννοια λοιπόν: όχι, δεν μου έλειψε καθόλου. (Εδώ, ας μου επιτρέψει η Χριστίνα να παρέμβω και να αναφέρω πως θα συμμετάσχει στην επάνοδο της επιτυχημένης σειράς «Λόγω τιμής», της Μιρέλλας Παπαοικονόμου 20 χρόνια μετά.

Στο εν λόγω σήριαλ παρακολουθούμε τις ζωές των φύλων 25 χρόνια μετά που συναντώνται εκ νέου. Για την επάνοδο αυτή, όμως, θα μιλήσουμε άλλη φορά).

Σήμερα, αρκετοί ηθοποιοί επιλέγονται για να παρουσιάσουν κάποια εκπομπή. Εσένα που είσαι τόσο κοινωνική, μορφωμένη και όμορφη σου έχει γίνει ποτέ κάποια πρόταση;

Όχι, δε μου έχει γίνει ποτέ τέτοιου είδους πρόταση. Και να σου πω την αλήθεια δε μου έχει περάσει και ποτέ από το μυαλό. Κι αυτό συμβαίνει, επειδή πάντα εκφραζόμουν μέσω της δουλείας της ηθοποιού πάνω στην σκηνή.

Τι άλλα ενδιαφέροντα έχεις πέραν της ηθοποιίας;

Δεν υπάρχει και αρκετός χρόνος για να κάνεις πολλά πράγματα. Όταν ξεκίνησα τη δουλεία της Κουρτιάν, κοιμόμουν και ξυπνούσα με το ρόλο στο μυαλό και στην ψυχή μου.

Δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο χόμπι. Κάνω παρέα με τους φίλους μου και προσπαθώ να είμαι συγκεντρωμένη σ’ αυτό που έχω αναλάβει.

Άλλωστε η παράσταση από μόνη της, επειδή είναι πολύ απαιτητική(τη σκηνοθετώ, την έχω αποτυπώσει γραπτώς και έχω κάνει τα φώτα και πολλά άλλα), απαιτεί πάρα πολύ χρόνο για να οργανωθεί και να είναι άρτια.

Αυτό δε σε κουράζει κάποια στιγμή σωματικά;

Ναι,ίσως υπάρχουν κάποιες στιγμές, αλλά μου αρέσει. Δηλαδή όταν δημιουργείται μια έντονη συγκίνηση στο κοινό, αυτό από μόνο του είναι κάτι που γεμίζει τις μπαταρίες μου.

Σου έχει πει ποτέ κάποιος θεατής σου κάποια λόγια τα οποία να σ’ έχουν συγκινήσει και να τα κρατάς τις δύσκολες στιγμές της κούρασης στο μυαλό σου;

Όταν έπαιζα στην Κρήτη ήρθε ο δεσπότης Ρεθύμνου, ο κ.κ. Ευγένιος, ο οποίος έχει δει 3 φόρες το έργο και είναι ο ίδιος Μικρασιάτης και μου είπε: «Και 30 φορές θα καθόμουν να δω το έργο, διότι αφιερώθηκε στην ιεροσύνη λόγω του Χρυσοστόμου Σμύρνης».

Για μένα αυτό ήταν μια πολύ ζεστή αγκαλιά. Γενικά, είναι μια παράσταση η οποία έχει αγαπηθεί και πολλοί άνθρωποι έρχονται και τη βλέπουν ξανά και ξανά.

Η μητέρα σου με την οποία έχεις ιδιαίτερα στενή σχέση όταν είδε αυτή την παράσταση τι σου είπε;

Ήταν πάρα πολύ συγκινημένη, γιατί είχε παρακολουθήσει και όλη τη διαδικασία μέχρι να ολοκληρώσω και να ανεβάσω την παράσταση. Οπότε, «ναι», όπως σου είπα ήταν πάρα πολύ συγκινημένη και πάρα πολύ υπερήφανη. Στο Άλσος Νέας Σμύρνης να φανταστείς είχαμε 2.500 χιλιάδες κόσμο που δεν ανάσαινε. Ήταν μια μοναδική εμπειρία.

Δεν πιστεύεις ότι η τηλεόραση παρουσιάζει τα πράγματα λιγάκι πιο εύληπτα από ότι το θέατρο και αυτό καμιά φορά αδικεί τον ηθοποιό;

Kοίταξε να δεις, το σημαντικό είναι να δίνεις το 100% σε ό,τι κάνεις. Απλά στο θέατρο έχεις εσύ τον απόλυτο έλεγχο ως ηθοποιός, ενώ στην κάμερα είναι και ο φωτιστής, είναι ο σκηνοθέτης, το πλάνο, δηλαδή είναι πολλοί παράγοντες που συνθέτουν μια επιτυχία ή όχι. Στο θέατρο είναι απλά ο ηθοποιός μόνος του, με τον εαυτό του.

Δε θα ήθελες να κάνεις και κάτι σαν αντίβαρο πιο χαρούμενο, πιο οικογενειακό στην τηλεόραση; Στο λέω αυτό γιατί όπως καταλαβαίνω στην παράσταση φορτίζεσαι αρκετά.

Όχι, δεν χρειάζομαι να κάνω κάτι άλλο, είμαι στη ζωή μου χαρούμενη. Κοίταξε να δεις, «Τα τετράδια της Ανζέλ Κουρτιάν» δεν είναι κάτι μαύρο. Ξεκινά από το μεγαλείο που έζησαν αυτοί οι άνθρωποι και επειδή είναι ο πόλεμος μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, μέσα από τo αφελές που έχει ένα παιδί, το έργο έχει και ανάσες.

Τι σου δίνει χαρά από την καθημερινότητά σου;

Χαρά μου δίνουν οι άνθρωποι που αγαπώ και μ’ αγαπάνε. Ο κοινωνικός κύκλος είναι πάρα πολύ μεγάλος, αλλά ο κύκλος των ανθρώπων που έχουμε αυτήν τη σχέση που σου είπα πριν είναι αρκετά περιορισμένος και μ’ αυτούς συναναστρέφομαι.

Ποιο είναι το κριτήριο, λοιπόν, για να κάνεις κάποιον φίλο καρδιάς; Σου έχει τύχει ποτέ να κάνει λάθος με κάποιον άνθρωπο φαντάζομαι, όπως όλοι μας.

Δεν υπάρχουν κριτήρια και στρατηγικά βήματα γι’ αυτό το πράγμα. Αυτό είτε συμβαίνει από μόνο του, είτε όχι. Είναι σαν τον έρωτα. Η χημεία είναι αυτό που σε φέρνει κοντά και ο χρόνος μετά αποδεικνύει την ποιότητα των σχέσεων.

Τώρα στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σου, φυσικά και μου έχει τύχει, όπως σ’ όλους μας, αλλά πιστεύω πως ποτέ δεν είναι αργά να αναθεωρήσεις τη γνώμη σου για κάποιον άνθρωπο.

Αυτό σ’ έκανε πιο κλειστή σαν άνθρωπο;

Όχι, απλά όταν σου συμβαίνει κάτι τέτοιο πρέπει να το αφήσεις πίσω σου και να προχωράς.

Συνδυάζεις το συναίσθημα δηλαδή με τον ορθολογισμό; Ήσουν πάντα έτσι;

Ακριβώς! Ένα τέτοιο πάντρεμα. Ναι, από μικρή που θυμάμαι τον εαυτό μου ήταν έτσι ο χαρακτήρας μου, αλλά θέλω να πιστεύω ότι όσο περνάει ο καιρός θα βελτιώνομαι.

Αυτό ήταν κάτι το οποίο στο μεταλαμπάδευσαν οι γονείς σου ή κάτι το οποίο το απέκτησες μόνη σου;

Δεν ξέρω. Βέβαια παίζει σημαντικό ρόλο η αγωγή, αλλά και οι προσλαμβάνουσες που έχεις ως παιδί που συνθέτουν τελικά όλα αυτό που είσαι, τον χαρακτήρα σου.

Ήσουν μαθήτρια της Μαίρη Αρώνη. Τι σου προσέφερε αυτή η πληθωρική προσωπικότητα;

Κοίταξε, όλοι οι άνθρωποι που συνέβαλαν στην σπουδή μου υπάρχουν μέσα μου στο μυαλό και στην ψυχή μου. Όταν λοιπόν πιάνω ένα ρόλο και τον ξεκολλάω μέσα από το χαρτί, όλα αυτά βρίσκονται στο νου μου πια. Δεν επιλέγω να θυμηθώ κάποιον συγκεκριμένο άνθρωπο. Βγαίνουν αυτόματα, δηλαδή, τα λόγια και οι σκέψεις. Η Μαίρη Αρώνη εμένα μου προσέφερε πάρα πολλά, ειδικά στην κωμωδία μου έδωσε πάρα πολλά «κλειδιά» για να μπορέσω να πορευτώ. Ήταν μια εξαιρετική δασκάλα και ειλικρινά τη θυμάμαι πάντα με πάρα πολλή αγάπη.

Πώς νιώθεις όταν κάποιος δεν έχει σπουδάσει ηθοποιία και εισβάλει στο χώρο;

Και παλιά πάρα πολλοί ήταν οι ηθοποιοί που δεν είχαν σπουδάσει. Εάν κάποιον τον αντέχει η σκηνή, είναι αυτό που λέει και το τραγούδι, θα φανεί στο χειροκρότημα. Δεν είναι μόνο η σπουδή που αρκεί, γιατί και πάρα πολλοί έχουν σπουδάσει και δεν έχουν την ικανότητα να σταθούνε πάνω στην σκηνή. Νομίζω ότι το επάγγελμά μας απαιτεί τρομερή επιμονή και υπομονή.

Πώς οραματίζεσαι το επόμενό σου επαγγελματικό βήμα μόλις ολοκληρωθεί αυτή η δουλειά που κάνεις τώρα;

Δεν ξέρω. Ποτέ δεν το σχεδίαζα, όταν ασχολούμαι με κάτι ολοκληρωτικά. Βιώνω το τώρα και δεν μπορώ να σκεφτώ το επόμενο βήμα, όταν βρίσκομαι στο γίγνεσθαι το σημερινό.

Πόσο χρόνο χρειάζεσαι για να αποτοξινωθείς από ένα ρόλο;

Όταν κλείνει η παράσταση, κλείνει και το κεφάλαιο του ρόλου. Δεν είναι κάτι που έχει μηχανισμό. Είναι σαν να αφήνω το ρόλο να ταξιδεύει αλλού.

• Ταυτότητα παράστασης:

Θεατρική διασκευή του ομότιτλου βιβλίου – Σκηνοθεσία – Ερμηνεία: Χριστίνα Αλεξανιάν

• Στα ηχογραφημένα τραγούδια της παράστασης συμμετέχουν:

Φωνή: Μαρία Σπυριδωνίδου Πολίτικο λαούτο – Μπαγλαμάς: Κώστας Γεδίκης

-Βοηθός Σκηνοθέτη – Οργάνωση Παραγωγής: Κώστας Καρασαββίδης -Σκηνικά – Κοστούμια: Μυρτώ Καραπιπέρη -Μοδίστρα: Πέννυ Τσομπανάκη -Φωτογραφίες: Δημήτρης Καλογερής -Trailer: Κώστας Κουφιόπουλος

ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Πολιτιστικός και Αθλητικός Οργανισμός Δήμου Νέας Σμύρνης

Η παράσταση τελεί υπό την Αιγίδα της Πρεσβείας της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Ελλάδα και έχει προσκληθεί από την Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου για να παρουσιαστεί στο θέατρο «Παλλάς» της Λευκωσίας στις 13.11.2018. Ταυτόχρονα, έχει συμπεριληφθεί στον προγραμματισμό του Théâtre Municipal Berthelot στο Montreuil της Γαλλίας, για να παρουσιαστεί ανήμερα της επετείου για την Γενοκτονία των Αρμενίων, στις 24.04.2019.