Τρίκαλα: Ο Guardian υποκλίνεται στην “πιο έξυπνη πόλη της Ελλάδας”

Ένα άρθρο-ύμνο για τα Τρίκαλα, μια «έξυπνη πόλη που δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί», φιλοξενεί ο Guardian. Σε αυτό τονίζει τα σπουδαία έργα που έχουν γίνει εκεί και το πόσο η τεχνολογία έχει αλλάξει τη ζωή των κατοίκων της.

Οι καινοτομίες έχουν βελτιώσει τη ζωή των κατοίκων παρά την οικονομική κρίση.

«Στο παρελθόν, οι κάτοικοι έπρεπε να καλέσουν τον αντιδήμαρχο ακόμη και για να αλλάξουν μία λάμπα σε στύλο της ΔΕΗ» λέει η Σόνια Σοφού, αστυνομικός που έγινε δημόσιος υπάλληλος. «Τώρα, δεν χρειάζεται να ξέρεις έναν πολιτικό για να γίνει κάτι».

Η 37χρονη εργάζεται σκληρά στην αίθουσα ελέγχου των Τρικάλων, την πρώτη έξυπνη πόλη της Ελλάδας. Στον τοίχο, 9 οθόνες με πολύχρωμους χάρτες και γραφήματα παρακολουθούν τη διαθεσιμότητα των χώρων στάθμευσης, την κατάσταση των φανών και των αγωγών ύδρευσης, τη θέση των φορτηγών σκουπιδιών και τον μηνιαίο προϋπολογισμό του δήμου.

Η Σοφού απαντά στο τηλέφωνο, καταγράφει αναφορές για την μη συλλογή σκουπιδιών και πεσμένων κλαδιών δέντρων στο σύστημα ηλεκτρονικών καταγγελιών της μικρής αυτής πόλης. Καθώς δουλεύει, οι πληροφορίες εμφανίζονται σε μία από τις οθόνες πάνω της.

Οι έξυπνες πόλεις – που συνήθως ορίζονται ως αυτές που χρησιμοποιούν τεχνολογία για τη βελτίωση των υπηρεσιών, την αύξηση της διαφάνειας και την αποτελεσματικότητά τους – πολλαπλασιάζονται σε όλο τον κόσμο. Ξεκίνησαν από την Ευρώπη και μπορούν να βρεθούν παντού, από την Ινδία μέχρι την Κορέα. Με περισσότερα από τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού να αναμένεται να ζήσει στις πόλεις μέχρι το 2050, η εξεύρεση τρόπων για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πόλεων για τους κατοίκους τους έχει καταστεί προτεραιότητα.

Σημαντικές εταιρείες όπως η Intel, η Cisco Systems και η IBM συμμετέχουν στην έρευνα νέων εφαρμογών σε αυτόν τον αναπτυσσόμενο τομέα.

Ανάμεσα στα καταπράσινα χωράφια στην αγροτική καρδιά της Ελλάδας, η ιστορική πόλη των Τρικάλων – έχει 82.000 κατοίκους – δεν ήταν η πιο προφανής υποψήφια για την πρώτη έξυπνη πόλη του έθνους.

Η χώρα βρισκόταν στο μέσο μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Ο δήμος χρωστούσε περίπου 45 εκατομμύρια ευρώ, όταν έγινε δήμαρχος στα Τρίκαλα ο Δημήτρης Παπαστεργίου το 2014. Δεν υπήρχε καθόλου προϋπολογισμός για τα μεγάλα, τεχνολογικά σχέδιά του.

Ωστόσο, μέσω συνεργασιών με εταίρους, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία χρηματοδότησε το πρώτο λεωφορείο χωρίς οδηγό και εταιρείες όπως οι Sieben και Parkguru της Ελλάδας, τα Τρίκαλα έχουν αποκτήσει τη φήμη της πόλης της καινοτομίας. Χρονολογείται από το 2004, όταν το υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας την ονόμασε την πρώτη ψηφιακή πόλη του κράτους. Λίγο αργότερα, ορίστηκε ως μία από τις 21 πιο έξυπνες πόλεις στον κόσμο. Συμμετέχοντας σε έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Και προσφέροντας θέση στις τοπικές τεχνολογικές εταιρείες για δοκιμές, η πόλη έχει μειώσει το χρέος της κατά 20 εκατομμύρια ευρώ.

Από όλα τα έργα, το σύστημα ηλεκτρονικών καταγγελιών είχε μία από τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στη ζωή των κατοίκων. Από την αρχή του έτους, ο δήμος έχει λάβει περίπου 4.000 αιτήματα και σχόλια. Περίπου το 10% προέρχεται από μια εφαρμογή smartphone που κυκλοφόρησε πέρυσι. Σύμφωνα με τον δήμο, τα ζητήματα επιλύονται ταχύτερα (κατά μέσο όρο οκτώ ημέρες αντί για ένα μήνα) – και η όλη διαδικασία είναι πιο διαφανής.

Όσον αφορά άλλα projects, το πείραμα με τους αισθητήρες στα φώτα των δρόμων, έχει μειώσει τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας κατά 70%. Ή το σχέδιο της ΕΕ για τα μη επανδρωμένα λεωφορεία που λειτούργησε για 6 μήνες. Παρόλο που κράτησαν την οπτική ίνα για τον πιλότο, ο Παπαστεργίου παραδέχεται πως αυτό το τελευταίο έργο ήταν περισσότερο για να εμπνεύσει τους πολίτες παρά να βελτιώσει τη ζωή τους. «Το κύριο επίτευγμα ήταν να πείσουμε την κοινότητα ότι υπάρχει μια αλλαγή μπροστά μας και πως πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτήν».

Τα Τρίκαλα επίσης, είναι η μόνη πόλη στην Ελλάδα που έχει προμηθεύσει με Lego και ρομποτικά κιτ Raspberry Pi και τα 120 δημόσια σχολεία της. Μια κίνηση την οποία πλήρωσε το e-Trikala, μια εταιρεία που δημιουργήθηκε το 2008 για να χρηματοδοτήσει την τοπική καινοτομία. Ανήκει κατά πλειοψηφία στο Δήμο.

Μακριά από τους διαδρόμους του 7ου Γυμνασίου Τρικάλων, ο καθηγητής Βασίλειος Σπάχος, παρουσιάζει το ρομποτικό του εργαστήριο. Το πρώτο αυτού του μεγέθους σε ελληνικό δημόσιο σχολείο, που άνοιξε το 2015 με επιχορήγηση από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και υποστήριξη από το Δήμο. Μπροστά από χειροποίητες δημιουργίες , εξηγεί γιατί τέτοιες ευκαιρίες είναι τόσο σημαντικές για τη νεολαία των Τρικάλων.

«Έχει ανοίξει το μυαλό τους. Έχουν βρει θέσεις εργασίας που δεν μπορούσαν καν να φανταστούν ότι υπάρχουν» λέει. «Για παράδειγμα, όταν ρώτησα έναν μαθητή τι θα κάνει μετά το τέλος της σχολικής χρονιάς, μου είπε: ‘Θα γίνω γιατρός, αλλά γιατρός ρομποτικής’».

Πέρα από το τεχνικό κομμάτι, τα Τρίκαλα ήταν επίσης η πρώτη πόλη που εφάρμοσε στην πράξη την εθνική απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους το 2008, εργαζόμενη με τους ιδιοκτήτες τοπικών επιχειρήσεων και χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να αξιοποιήσει τα οφέλη από το κόψιμο του καπνίσματος. Αν και τα μπαρ και τα εστιατόρια αρχικά γκρίνιαζαν για την καταστολή.

Υπήρχαν επίσης καταγγελίες στα Τρίκαλα για την απομάκρυνση 80 θέσεων στάθμευσης προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος για λωρίδες λεωφορείων χωρίς οδηγό. Ειδικά όταν ο δήμος τις μετέτρεψε σε μόνιμους ποδηλατόδρομους μετά το πέρας του πιλοτικού προγράμματος.Ο Παπαστεργίου θυμάται ότι είχε δεχθεί τα πυρά ενός δημοτικού συμβούλου που του είπε ότι κάνει δύσκολη τη ζωή των κατοίκων με αυτοκίνητο, αλλά όπως λέει, είναι κάτι που το πήρε ως φιλοφρόνηση.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένες από τις παλαιότερες γενιές περιφρονούν τις πρωτοβουλίες υψηλής τεχνολογίας χαρακτηρίζοντάς τες άσκοπες. «Υπάρχουν κάποιοι που σκέφτονται ότι δεν τα χρειαζόμαστε όλα αυτά». λέει ο 79χρονος συνταξιούχος Γιώργος Κυριακούλης, που έκανε μια βόλτα με το λεωφορείο χωρίς οδηγό, από περιέργεια. «Αλλά οι περισσότεροι από τους φίλους μου, είναι θετικοί σε αυτά τα νέα πράγματα».

Αυτή η αλλαγή στάσης είνια ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα των Τρικάλων, λέει ο Παντολέων Σκαγιάννης, καθηγητής ειδικευμένος στην καινοτομία στο Τμήμα Σχεδιασμού και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. «Μπορεί να μην είναι τεχνολογία Nasa. Δημιουργούν όμως ένα περιβάλλον στο οποίο οι πολίτες βαθμιαία εισέρχονται και συνηθίζουν στην πληροφορική».

Η πόλη έχει μεγάλα σχέδια για το μέλλον. Τα Τρίκαλα θέλουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα Activage της ΕΕ, το οποίο δοκιμάζει έξυπνα σπίτια. Αυτά παρακολουθούν την υγεία των ηλικιωμένων κατοίκων ανιχνεύοντας την κίνηση και την κατανάλωση τροφίμων.

Τα Τρίκαλα θέλουν επίσης να αναπτύξουν περαιτέρω ένα γεωργικό έργο. Θα χρησιμοποιεί την τεχνολογία για την καλλιέργεια αρχαίων φαρμακευτικών φυτών για την φαρμακευτική βιομηχανία.

Ελπίδα του δήμου είναι πως το πρόγραμμα τεχνολογικής γεωργίας θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, ειδικά για τους νέους. Παράλληλα θα καταπολεμήσει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη Τρίκαλα και την Ελλάδα. Το brain drain. Περίπου 420.000 Έλληνες, κυρίως νέοι απόφοιτοι, έχουν μεταναστεύσει μετά την οικονομική κρίση το 2008.

Για τον καθηγητή Σπάχο, η δημιουργία πιο έξυπνων πόλεων είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση της ανεργίας. «Η τεχνολογία είναι ο μόνος τομέας που δίνει στους νέους τα εργαλεία για να πετύχουν στη ζωή σήμερα. Απλά κοιτάξτε τους πλούσιους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο» λέει κουνώντας το κεφάλι του.

«Εάν η χώρα μας μπορούσε να ακολουθήσει το παράδειγμα αυτού του δήμου, ίσως θα μπορούσαμε να βγούμε από αυτή την κρίση».

Τρίκαλα, περιήγηση σε μια πόλη γεμάτη εκπλήξεις

Τα Τρίκαλα, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού, είναι μια όμορφη πόλη χτισμένη στη θέση της αρχαίας Τρίκκης (σύμφωνα με τη μυθολογία, η νύμφη Τρίκκη ήταν κόρη του Πηνειού) και πατρίδα του περίφημου γιατρού της αρχαιότητας, Ασκληπιού.

Η πόλη χρωστά σε μεγάλο βαθμό την ομορφιά της στο γραφικό ποταμό Ληθαίο αλλά και στα ιστορικά της μνημεία. Την εξαιρετική ρυμοτομία, τις ευρύχωρες πλατείες, τα πάρκα και τους πεζόδρομούς της.

Ελάτε να κάνουμε μαζί έναν περίπατο στην πόλη με οδηγό μας το Visit Greece.

Ξεκινάμε την περιήγησή μας από την παλιά αρχοντογειτονιά των Τρικάλων, την διατηρητέα παραδοσιακή συνοικία Βαρούσι. Τα βαρουσιώτικα σπίτια φτιαγμένα με καλαμωτές και πλίνθους στα διάκενα, βαμμένα με διάφορα χρώματα, στέκουν αδιάψευστοι μάρτυρες της οικονομικής ακμής της πόλης μεταξύ του 18ου και 19ου αι.

Τα στενά πλακόστρωτα στενάκια (τα «στενά του Σακαφλιά», γνωστά από το ομώνυμο τραγούδι του μεγάλου μας λαϊκού συνθέτη Βασίλη Τσιτσάνη, που καταγόταν από την πόλη) προσδίδουν γραφικότητα στη συνοικία. Εδώ θα συναντήσετε τις περισσότερες και τις παλαιότερες εκκλησίες των Τρικάλων.

Κάντε μια ρομαντική βόλτα, με τα πόδια ή με ποδήλατο, στις όχθες του Ληθαίου (ο ποταμός της Λήθης, κατά τη μυθολογία). Είναι παραπόταμος του Πηνειού. Δέκα γέφυρες συνδέουν τις δύο όχθες. Η κεντρική είναι μεταλλική και κατασκευάστηκε από Γάλλους το 1886.

Στα βόρεια της πόλης, πάνω σε λόφο, δεσπόζει ο επιβλητικός όγκος του φρουρίου του Ιουστινιανού. Σήμερα λειτουργεί χώρος αναψυχής. Στην ανατολική του πλευρά, βρίσκεται το Ρολόι (έμβλημα της πόλης). Κτίστηκε αρχικά τον 17ο αι. κι έχει υποστεί διαδοχικές καταστροφές και ανακατασκευές.

Επισκεφθείτε ακόμα στα Τρίκαλα:

– Τα ερείπια του αρχαιότατου και επιφανέστερου «Ασκληπιείου της Τρίκκης», όπως το αποκαλούσε ο Στράβωνας. Έχουν σωθεί σημαντικά ψηφιδωτά.

– Την Αρχαιολογική Συλλογή, σε κτίριο κάτω από το φρούριο (25ης Μαρτίου και Μαχάονος).

– Το Κουρσούμ Τζαμί (16ου αι.), στην είσοδο της πόλης από την Καρδίτσα.

– Το άλσος του Προφήτη Ηλία, το οποίο φιλοξενεί και ζωολογικό κήπο.

– Την κεντρική πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου, με τη μικρή λίμνη στο κέντρο.

– Τον κεντρικό πεζόδρομο της οδού Ασκληπιού, με τα εμπορικά καταστήματα και τις διαδοχικές πολυσύχναστες καφετέριες. Στο τέρμα της οδού, βρίσκεται το εντυπωσιακό κτήριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού της πόλης, που κατασκευάστηκε το 1886.

– Το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο, σε διατηρητέο κτίριο στην οδό Γαριβάλδη 6.

– Τη Δημοτική Πινακοθήκη και τη Δημοτική Bιβλιοθήκη.

– Τη Δωροθέα Σχολή (1875), που χρησιμοποιείται ως εκθεσιακός χώρος.

– Το Κέντρο Λαϊκής Μουσικής, όπου φυλάσσονται προσωπικά αντικείμενα των φημισμένων Tρικαλινών συνθετών Τσιτσάνη, Καλδάρα, Βίρβου κ.ά.

– Το Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού Εταιρείας Κλιάφα. Πρόκειται για πολυδύναμο πολιτιστικό κέντρο που λειτουργεί ως μουσείο της πόλης και στεγάζεται στα παλαιά ψυγεία- παγοποιεία Κλιάφα, ένα χαρακτηριστικό βιομηχανικό κτίσμα του 1926.

– Το Μουσείο Κατσικογιάννη (οδός Πύλης, συνοικία Αμπελάκια) όπου εκτίθενται πάνω από 1.000 πίνακες και 100 γλυπτά και σχέδια.

– Τον Μύλο Ματσοπούλου (οδός Πύλης, στην έξοδο για την Άρτα), που βρίσκεται σε κατάφυτη περιοχή. Κατασκευάστηκε το 1884 και σήμερα λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο με κινηματογραφικές αίθουσες, θέατρο, χώρο συνεδρίων και εκδηλώσεων και καφετέρια.

Κοντινές εξορμήσεις

Χρησιμοποιήστε την πόλη των Τρικάλων ως έδρα για τις εξορμήσεις σας στον ελατοσκέπαστο ορεινό όγκο της Πίνδου με τα δεκάδες παραδοσιακά χωριά. Η Ελάτη και το Περτούλι (με το χιονοδρομικό κέντρο) αλλά και η Πύλη έχουν εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε όμορφα χειμερινά θέρετρα. Μια ανάσα μακριά τα Μετέωρα θα σας εντυπωσιάσουν με τους επιβλητικούς απόκρημνους βράχους και τα μοναστήρια στην κορυφή.